Studia Waweliana (11/12.2002-2003)

scen, występuje również na predelli Ambrogia di Balde-
se ze scenami Adoracji pasterzy, Pokłonu Trzech Króli
i Ofiarowania w świątyni (Galleria degli Uffizi, Floren-
cja)47. Tutaj jednak cykl narracyjny zaczyna się od Boże-
go Narodzenia, a kończy się Ofiarowaniem w świątyni.
Analogicznie rozpoczyna się cykl przedstawień (Boże
Narodzenie, Wędrówka Trzech Króli, Pokłon Trzech Kró-
li, Ofiarowanie w świątyni, Rzeź niewiniątek) na predelli
enigmatycznego malarza, określanego jako Master of the
Ashmolean Museum w Museo Bandini w Fiesole48, z tą
wszakże różnicą, że kończy się Rzezią niewiniątek. Ist-
nieje też inny schemat, który pojawia się na kolejnej pre-
delli Lorenza Monaco, ze scenami Bożego Narodzenia,
Pokłonu Trzech Króli i czterech Scen z życia świętego
Benedykta (Galleria degli Uffizi, Florencja)49. Dwie sce-
ny Bożego Narodzenia mogą także otwierać rozbudowa-
ny program ikonograficzny większego cyklu, poświęco-
nego całemu życiu i działalności Jezusa. Zazwyczaj taki
schemat nie zawierał na początku scen poprzedzających
narodziny, które były mniej istotne od późniejszych wy-
darzeń. Zasadniczo rozbudowane programy ikonograficz-
ne skupiały się na dwóch wątkach - narodzinach Jezusa
oraz wątku pasyjnym. Tak prawdopodobnie pierwotnie
wyglądał układ scen na predelli Spinella Aretino, z któ-
rej zachowały się jedynie części z Bożym Narodzeniem
(kolekcja prywatna, Genewa), Pokłonem Trzech Króli
(kolekcja Cinelliego, Florencja) i Ukrzyżowaniem (nie-
znane miejsce przechowywania)50. Istnieją jednakże dwie
zachowane w całości predelle Mariotta di Nardo, które
potwierdzać mogą, że ten ostatni wariant pojawiał się
najczęściej w dużych ołtarzach. Pierwsza z nich, rozczłon-
kowana, obecnie znajdująca się w kilku muzeach i nie-
znanej prywatnej kolekcji, składa się ze scen: Bożego
Narodzenia (sprzedana w Domu Aukcyjnym Sotheby’s
16 kwietnia 1980), Pokłonu Trzech Króli (Museum Si-
mon van Gijn, Dordrecht), Ofiarowania w świątyni (sprze-
dana w Domu Aukcyjnym Sotheby’s 16 kwietnia 1980),
przedstawienia Chrystusa wśród doktorów (Museum Si-
mon van Gijn, Dordrecht), Ostatniej Wieczerzy (Musee
des Beaux-Arts, Nantes), przedstawienia Chrystusa
w ogrodzie oliwnym (kolekcja Boehlera, Monachium),
Pocałunku Judasza (Fondazione di Roberto Longhi, Flo-
rencja), Jezusa przed Piłatem (Herzog Anton Urlich-Mu-
seum, Brunszwik), Biczowania (University Art Museum,
Princeton) oraz Ukrzyżowania (kolekcja Algrantiego, Me-
diolan)" 1. Druga natomiast, znajdująca się w kolekcji Earl
Crawford i Balcarres, składająca się z sześciu części, za-
czyna się od Zwiastowania, Bożego Narodzenia oraz
Pokłonu Trzech Króli, po których następują trzy inne

12. Mariotto di Nardo, Święty Mikołaj i święta Łucja,
skrzydło poliptyku (fototeka M. Boskovitsa)

przedstawienia z życia Chrystusa, zakończone Chrztem
w Jordanie52.

Dwie części predelli Mariotta di Nardo z Krakowa
i Oberlina mają dość duże rozmiary, co pozwala sądzić,
że pierwotnie wchodziły w skład większego poliptyku.
Zazwyczaj duże nastawy ołtarzowe miały predelle

47 Ibidem, s. 273-274.

48 Ibidem, s. 372.

49 Ibidem, s. 344.

50 Ibidem, s. 436.

51 Ibidem, s. 388-390, 397. W całości zrekonstruowaną pre-
dellę reprodukuje i podaje bibliografię: Labriola, zob. Dipinti...,
s. 79-83.

52 Predellę publikuje Boskovits, Pittura..., s. 389.

263