Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
^ I N I E S A I JE C A P. I,
Accusaturcnimase, & aliis stultitia: ac temeritatis, & si
prsmonitus fuerit, ctiam pravitatis& pertinaci*:atqueita
ipii tanquam suo mcrito pereunti insultatur. Et quidem hujus
pudori- & ignominix causa existit ipsi res, in qua confidebat,
ii illa est e]usmodi, ut malum ilii attrahat &m eo ipsiim de-
stituat. Sic Idololatrse coliocant fiduciam in idohs & super-
stitionibus suis: Ided dicit: quas concupivistis:
Hoc est, prolccuti estis, & expctivistis magno ardore: qua-
lis est ardor vagx ac cxcx libidinis; & quas eiegistis, hoc est,
prxtulistis vero Dei cultui, vestro ipsorum judicio & arbitrio,
neglc&a lege Dei, & voce prophetarum, tanquam rem prx-
ciaram, & maximum ac certiiiimum prxsidium salutis.
Hac autcm cxcogitatione Sc fiducia Idolorum & cuituum
falsbrum,horribmtaDcuinosfendunt,& in pccnas se prx-

66
inprimis ad totum hunc locum intelligendum pertinet: Cum
niliil magis iilustret vaticinia, quam eorum cum impictioue
collatio. \
Aiiihancrepurgationem subChizkija faclam existimant, Vaticinia
cumaSancheribo totaIudxavast_ta,sbia Ieroibiyma inco- maxitr.eil-
luitiis mansit, & per Chizkijam resormatusestpolitix&Ec- lustrat ccl-
clesixstatus. Vcriim obstat huic sententia:, quddProphcta Utio twn-
nominatimde ipsalerosolymaper pcenas repurganda ab ihi- tui*
piis, 1 oquitut: Item de servandis captivis ieu exuii bus in eam
reversuns & ex his instauranda civitate: Item de contritione
prxvaricatorum i» ipsa. Non aute ex ea disperierunt Idolo-
latrx inreformationibus Chizkijx, Manaisis, Iosix,sedhy-
pocrisi texeruntse: Ideoque sub Manaile,Amone, & fihis
Iosix iliico redierunt ad mgenium: neque sub illis regibus,

cipitant. InpamishxreiKesnonjuvanturidoIis.quiahxcni- a captivorum& exulum reduclio in eam fa_ta cst, cum nou-
hilsuin&poiluiKinccasuperstitiosiscultibus: quiaDeusil- dumfacla esiet abducftio,

Vt idoU
nibilsunt .
t§> PotTunt asnon aclecl:aturnecplacatur: ab utnsqueautem perciun; ur,
sic UoloU- 4uia utr'Sque hxc mala, in quibus hxrent, & dcseruntur, sibi
iria nihil -oncl'>-ruiu. ferant igitur, teste sua, & aliorum conscientia,
prohsl, fed ju'*am ignominiam & pccnam stuititix, audacix, impietatis,
perdit.' ^ pcrutucia: sux, cpua Idoloiatriam conhnxerunt &defende-
rimt, Dco frustratoties, & tot niodis, & tamdiureciamante.
SJ» omnia,quibus confidunt homines, extra & prxter Deum,
fiunt illis causa exitii & ignominix. Hoc tempus & huuc mo-
dum pudcfactiouis cxphcat prcpheta, cum lubjungit:
IHo&tu pu- Qjruido critis velut arbor, cu)us foiia deliuunt, & velut
dtsndtonU hortus, cuinoncstaqua.] Mcraphoram tomit,_d e_yimcn-
Idololatra- ^asP111135Idoiolatrix,ab iplis iuperstitionum instrumentis,
tum, ut notet superstitiones e!ie cauiani paui_iuiii, qua.ii dicat, sa-

Proptcrea alii plerique referunt ad captivitatem Babyloni-
cam,in quaipsa quoque Ierosolyma destructa, Idoiolatras
una ciim ldolis penerunt in expugnatione & in exilio, in quo
servatx reliquix, postea sunt reducftx, & ex ipsis instaurata ci-
vitas,inqualegis divinx observantia,&purarehgio mstitu-
ta est.
Sed quia hu;c sententix etiam videtur advcrsari, qu6d di-
citurintextu: Auferamomniastanna.ua: Itun , Prxvari-
catores contcrcntur pariter, & consumentur: Item, Vocabe-
ns civitas justitix, &c.
Nam etiampost reditum ex Babylone multi ,im6plures
fuerunt impii cives Ieroiblymx, quam pii: Ideo aliqui tam
crificantestob arbonbus & in horcis ac mc.svcstr.s, speratis B cx Rabinis.' qnimcx nostris, ut Kimchi & Hieronyjnus, re-

vos per hanc rcligionis formam,fore arboic3»u:iic:;o>pcr-
petuo virentes. tgo verocontra vob.s t^.co:n:u:^:bores6:
lsti horti, iioc cst,s uperstit.ones veilrx, iaciuu vos arbores &
hortos,sedarboresaridasdcstitutas ioais 6. vno:c omni,&
fbcodedicatas: cVhonos,car;tcsaqii2,hoc est, a».>.oi,val'a-
toSjnihilproducentcs^acproiiir.ccoticuiC-iiaos, ic .»,, t.ijn;£,
non tan;um illis, qux spetatis & jaCtat.s <os, hiscotabus im-
pctraturoSjsediisetiamquxuunchabenij^triiOi.j.o^pi- -
cipuc spoliabimini : quia suut tttaxTpttum pcccv-iu quo
iramDeivobis cumulatis.
]ion Etcritfortis] Vcl Deui (ut aiiciui expoiiu.i:.] eodtin ta-
•oi/on. i. e, men sensu, quiautdidtuni eii,.ntciiig.t idoium«qoodipsi h_-
f**tit prg bcbant pro Dco,quia putabautforte & poicui esie _j cu.torcs
suos detcndendos (vorlignisicattortem) [nstnpp_tn,& ncta
ejus m icintiliam & succcucuiturambo par.ter, oec er.t qtlt
extinguat.] Alia simiiitudinerctutat hduCiam idolo:atr.c_in,
&conrirmartefutaticnem,additaaiiarat.cnc. Idoia,:nquit,
qux ilhforti tudmem suam,ld elt,fo:tia (_xua_l :pio, lucnaos
ciieringcbant, ipsa petibunt ua_ cum cui.or.bus: tantuui ab
est, ut cultores siios ab niteritu vjnc.c_repo.iint. EtQOidem
erunt licut stuppa,hoc eit,tain f_c:Ic per.bunt ,&iaiuuon
potcrunt sc tucn adversus ssammam itZ DeMjoam ituppa _d-
Tersiis ignem. Sicut cnim hssic non magnuin igncm, itti tan-
tiim scmtillam admovcri oporter, ut ftamimm coiicipiatcc
eomburatur subito umvcrsa: S:c umco nu:u Di:: :ra::, ii. c;uo-
Tisctiamlevi momento & instrumento ::xpcr.bunt. Et qui-
demtalisstuppacrunt,ncccslitatistcmporc, quoinaxnneii-
Jorumfortitudincmfictiiiam Inoloi..t:x _e.:cc:abui;:. l\n-
det cnim vcrsus hic cx pi acc.iciiti, & **i w* s-pctcnda cst

•0«o/,«
'tfto,.

fcruiit vaticiniurarad instaurationem , qux iutura erat pcr
Melsiam : nisi quod Iudxi fingunt Mesiiam futurum, qui ■ '
terrenam Ierosolymam sic instaurct, utinea nulli sint pecca-
tores: nostri autem ibtelligunt Ieroloiymam lpintuaiem &
coclcstem , oux constat ex lolis piis.
Verum quia manifestum cst, lesaiam loqui de Ierosoljma
tcrrcna ddtrucnda & restiuiciida, & de abolendis Idolis, qux
ludxi post reditum cx Babylone non colucrunt :utconliet
uob.s mtegra sentcntia hujus vaticinii, sic cstquxrendaejus ^«.«/4 ,'-.
impletio 111 rcgno Christi,ik non prxtcreatur ea, oux terptstatto-
Christi adventum anteccssit: Etcontra: sicratio ha- nK ■Vit,,li.
beatur cjus implctichis, qux sacla cst in veteri populo,ut marlimdt
noiiumittaturea,quxfactacstper Chkistum inadvcn- temporah-
tu ejas pnmo: neque ea, qux sutura cst in ejus adventu se- ym Uberg-
C cuudo. tier>lb

Etsi autem aliquod initium & przludium

rcpurgatioms j,u;, ;„_

f..0_


fuctuiit cladcsacccptx sub Achazo, Chizkija, &Manaiie,& ^,
leti>rmat:ones ftclx sub Chizkija, Manalle, & Iolia: tamen
nondcmum vinclicavit sc Drt. s de inimiqs su;s habitaiui-
bu, kroioJymx, expurg.ivi: scorias & stannum, contoyit &
consumsitpcccatores: pudore affecitcospioptcrldola : iccit
cos iiiiiilcs arboribus&lioitisardis: succcnciit & combullit
l.ioi- -c culcorcsparitcr: quando perNebucadnetaium, de- imphti»
sttoxit rcgnum, urbcm & tcmplum,& popuiinuciiapanc fewvji/i-
tiucidata, teliquum abduxit in captivitatcm : Et tum de- cmii.
mum dedit icrcsolymx judices & senatores pios _c justos,
cju.iicj tuera&t quondam: iccit c-ani civitatcui )ust_m&iide-
lcm : aiieruit reduccs ejusin judicio&iustitia , qu;indo iiin la
inuiutud:ne,& prxsertimIdolis& iichtiis cuhibus icblatis,

patticula 13.ci. Qjrando crius vclut arbo:,&c. &sc.iicct, rj) rcliqvux siiut rcduftxab exilio,pet Zcrubbabcleiii,losiia,

UotoUin,
<S> Idol»
s«*t sib,
*""«< i$ci-

*8tfi$i

cjuando, aitfortis veiut ituppa, &c,
Amplisicatintcritum ,cum iic simul pcritu-.osd.citculto-
res cum Idolis.ut dbccat,cos sorc iibinvjui.iucxit.icau-
sam. Hdtoildolicritni sc_at.iiam_ciu:cuioci:._xa:nbopa-
ritei.
Scilicet, ignc itx di vinx: id cst, Idoia contra C-JtotcS , *
cultores comra Idoiairritant & accciiQUii: itam D.::ii: uuos-
queiimuiabole.it: Cuito.cj' ,proj tcrpcccarur.i UoioJ_-__e:
ldola, proptci testiricauonoinirxiux .. c.a;::_in,
qu.e tania cst ,ut etiam objcda & uashunssnra» -c monu-
mcnta e]us, c]-..bus faomincs &d eam abu'-i n__- , abo-
lcat.
Neccritquiextinguat.] Utmag:srcsuict:psoru:u \.:nr.m
fiduciam, 5c mcodat JJis bottorcm peo_atJ & metam pc«uc:
Duo i;t;niiicai:intvitab.iita:c:n ic pgpcniiraiempQ ___. i an-
tus euiiii tnt ardor, nu<;u:;uuo i: po;cnua icc Da, u: Dcqae
Idolaculiorcs.iiccjuecuivorcs lcio... .ncquc erttiSqnamaLni
Idolavcl cultorcsabca llbct-K , i J'bt :
-vcquectum uitio cj
iraDei^l-d aid-biuu .v.Linuiii.hoc est.panarumuonent
fimsjsicut d.cuut: ita Dc m___et tupcrcum.
Scd quxntur hm jL, ;c «aod-tttetopusimpSctiorushu-
J«*vatitmii,dclciosolynaa,iicca_uircj>urg-i--_i. Hoceuaa

giltsatus, & sa-
mur in hisloriis Ezrx.Nc-

Ezram Nchemiam , & similes pios duces, 111
ccrdotes, quorum multi 1 ccci
lic:iu._, Maccabxoiuni & losephi,instaurata cst pcliu»,&
ici:"ioad normamlcnsdivmx.
Ncqucobstathuic scntuuix ,quod dicitur: Omncstan-
num C3 aiL;ciitoEcle(ixauferenduin:_< prxvaricatoiesparj- ^'cS">ni'
tctconteic-ido-. JoUtw.
Dum enim perfedtam instaurationem , justitiam, 4 felici-
tatein popuio Dei polliccinur 1-rophetx : sic loquuntur de frtpktt*
e.us m.oationCjUt (imul compicclanturpcrfectionems& sic i0qmntr<
dc e.us pcrfcctionc,utiioncxcludantiiicoationcm. None- Jetncoattc*
n.m hu.us piomillionis vcritas, & impletio ad unum mo- neiiinn-
meutum lcstnngitur , scd pcr gradus progrcslura intclligi- tionis,etm-
tur, doucc in liiic mtiiidi coinpkmcntum (uumiiucgruiu dc pUtinnt^r
oiiniibiis uumcris ab.bluium conscquatur. tituptrst-
Omiicmi<Hturico!iam lerosolymxabstulit Dcuspci capti- Ritntn , J»
v;t.acmBab;ioiiic.uii,non simphcitet,(ed iccunduinc]Uid, contu-..
M.ici:cet,incoat:onc,lioc tii,it,: tu maxiaiam eiuspancm l')imu4
abittiitiu. 1'ciic:iint cnim idololatrx & nnpii oinnes,qut aiite gradin rs
cxcuiinn eta-B ffl pojpulo»aliipostalios. Etquamvisalii ,11 /»v«'«
locumiiioui lucacvciiiiit,atqllcetiam in rcditucx Babvlooc luitji*
ialctolbJymamuistauiatam inc^launt^uittilam; inlioria v./_rifa
Ezia:, '
 
Annotationen