DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0405
?n
C O NTR.A ARiiNOS.
7^
ditesceremus.ex hostlbus tuis, filii tui fieremus; ex peccato,
tnorce., & rmseria 3ecema,in iustinam, vitam& beatitudine
xternamrestitueremur,quodqueistuo suoque Spiritusan-
£to,veram cui & suicogaitionem ha&enus conservavit, & iis
riobis«iam accendit.
Oramus te,misericors &omnipotensDeus,unacurriFilio.
& Spiricu san&o tuo, ut luccm ccelestcm veritatis tuse deia»
ceps etiam serves; pxtinguasomnesblasphemias,quasdiabo-
lusper organasua,ad te& Filium tuum contumelia affici-
endum.spargit. reprimas tyraanos ssvientesin cuamEcclesia;
tuearis inrer no3 piam concordiam, & rcgas nos tuo Spidtu*
uc constanti vetitatis confessione,& univcrsa vita nostra, pro
immensisatquesetcrnisbenesiciis, perFilium tuum innos
collatis, nos nbigratos exhibeamus, & sicut ille pauperta-
tem, ignominiam, & morccrn, propter salutem nostram fer-
reriondetrcclavid, sicttosinomni sortuna»eiussec]uivesti-
gia,propteripsius gloriamnunquamrecusemusjexcitesno-
bis, &tuearis,regas,&son:unes,qiios nobis exCitasti, Ecclc-
sisecua: nucritios;piosprincipes,gubernatores, & do&ores;
avetcasab £cc1 esia tua omnia praosehtia & immincn tia hae-
iesium^bellorum.samis.pestiientiae, & alia pericula, ut coiligi
&foN5e»ipost1n't£eclesise,&docentium & discenrium agmir
na,& consetvari acpropagatj do&rinarum studiai, quaecogni-
tiotticui, & yolufjtacis, &operum tuorum serviaric; &donecJ
UlustriadventuFiliitui.Domini nostri Jesu Christi, abole..
antur universa scandala, serves inter nos,&in his regiombus
Ecclesiamteagnoscencem, & re&e invocantem,&£acias nos
omnes instrumenca tuse miscricordix,salutaria nobis & aliisy
uttecumFilio tuo, & Spiricu sancTrp in ccelcsti aternitatd
<elebremus,Aiaen,;Dixi4
Athanajii
fymbolutn
tonsentire
Afostiiko
& Niceno
D. Z AGH. VrSINI
ludicium
'JD-E' SCRIPTp ^VOnAM \^ RIA T^qRVM I7L SARMA TjA,
fcriptttm adpetitionem Ecckpamm Orthodoxarum inPoloma: osuarum legati erant '
: Chrijioph. Thretita, ejr Laurent, Bolejlavim. ^Jkmo
lMD L X I.I.I. 2o< UWaij,
Cap u t" I.
tlcriecesse est, ut Ariani isti tecentes llbi nori consen- fidei,si constet,Filium &Spiritum sancvtum unam eslentiari*
tiant, aututSymbolum Apostolicum,&Nicenum,ma-
Ieincerprerencur, cpncra seripturas cotius consensum,
acprimapiecatisprincipia: quandoquidemhseC duofatentur
sereciperc ; &ii«eieaAthanasianum iepudiant Eademe-
nirn inisto,q^aunillis,da£trinade Deocoucinetur, sed pro-
lixiusaliquantoexphcata. , '
frob I- Namcredereinalium.quam in solum illum ve-
,ium Deum, quiest rerumconditor, conservator,guberna-
tor,&salvatpriac se nominavit Jehbvam, nefasest; juxta
praceptUm» Non habebis Deosalioscoramme. Hic autem
Jehovacohditor,omnipotens & salvator non,nisi unus est.
Deut. 6.&4-Jes 45.Cumigicursymboladoceantcredere in
Patrem,,Filium&Spidtum sanstum ; ncceiiario sequitur,
llostres jehovamillum eiTe,inquemsolumfascstciedei>ei °A turaDeumesse.
seuunumDeumesse, etiamsi quomodosinc, explicarinon
possit. Constataucemhocexomnibusiis testimoniis verbi
Dci.quEcconfirmant, nonnili unum eile vemm Deuni; &
Filio acSpirituitnbuutea.qua; uniiis iliius Deipropriasunr.
Qtjodsiracionem.exprincipiisin verbo rraditis cxtru&anx
poitulant, haceciamdaripocest. . > '
i. Namfatenturadversariinobiscum,FiliumessedePatris
esstntia genituni. Hocestenimnaturalem seu proprium Fi- Revincu»'
liumesfc. Siigitur pater filio suam eiientiamcommunicat turexsms
gignendo, Filium necciTeest.vereacnaturaDeumesse, rion s>fyothesi? •>
adopttone,aut nuncupatione,auc Deificatione/ Quippe si
comtnunicata est ei divina eilencia a patrej habet ifl se Filius *
essentiam divinam,seu, est esTeritix divin». Hoc ver6 estna-
&quidem unum Jehoyam esfe; quiadiciturdiserte, Jchoya
tantum unum esse.Deut 6.
Prob. 11* Itern, cum doceant illa duO symbpla, Filium es■
ie unigenitumhocestynaturalemv, sive de patris substantia,
seu eslintia genkum: manisestcdocent sitnnl & patti a-qua*
Jemesle:quiaina:qualcmpater non poteratgign«re;& eun-
dem cumipsoDeum ;quia nbn aliam sedsuam cssentiam,
quam ipse retinetiFatcrgignendo commuhicavit Filio. .
IU. item,Cumdicitus,Filius,Deusverus, de Deo vero;
Epitheton Veridiserteaddicur, ut intelligatur esse genitus
noa de alio,sedde eodem lumine, & eodcmDeo,qui cst ipse.
NoncnimniiiUr.uscstverus Deus.
IV. Item,cum dicitur.consubstancialis Patri; non latet
,advetsarios,nequaquamdicitantum osoiiinov/id est, similis
x. Fatencur etiam,nonparticulamsu3ecsrenti8ePatretran&
fudilse in Filur^.generandossicutpacer homo particulam tan-
tum susesubstantia communicatfilio , ex qua eum gignit-
Prsetereafatentur indivisibilem, &immutabilem esledivinS
s essentiam.sibique peromnia similem &simplicissimam. Ne-
cessario itaque totam suam substantiam, talemq; aut tantani;
qualis & quanta m ipso est.gignendo communicayit filio: idl
quod idcm est,ac si dicas, similem & aqstalem ipsi per omnia
FiliumaPatregenitum csscjucadversariialiquando videntuc
inspeciemsaceri,sedreipsanegant;cum ad natutamrS^o^yie
trahant illud, Pater maior me est; & Filium finitura essc
fingant.Sic enimaut non toca esTcncia patris,qua:immensa &
incomprehensibilis est,infiliumest transfuiasaut in generati-
one.sive infiliojcxinfinitainsinitam & circumscnptam essi
.substantiaeFiliumcum Patre, sicut similemasiumsitvsubstan- B mutaca:quorumucrumqueestimpium&impossibile.Prsete-
Antitrini'
tariorum
ratio vann
tiamhutnanam tiobiscnm; sed asnsiinor, quod est,etiam eius-
dem atque unius cum patre substantix , hoc est, unum
. Dcum.
V. Item,Nonsunrplures conditorcs, sed unus creator.
.C-en. i-Jesa4j. CumigiturFilius dicatur etti creator cum
patre.unum cumipsoDeumesfe oportet.
VI. Itern, cumsolus verus Deus habeac immorcalitatem.
i.Tim. 6 & Sptritus sanstus camen sit Dominus vivisicans^
necesle est»eum esse.unumjchovam cum illo, de quo dicicur,
Jehova morrisicat. & vivisicat,.
VII. Icem, cumexpatre&Filioproccderedocetur ,es-
senciamapatre&filioeicommunicatiintelligitur, totam&
eandem.quamipsihabent &rctinent, Ergo>equalis& unus
cumipsis.atqueidem Deusest.
VIII. Item, cum adorandus & glorisicandus sit cum Pa-
tre&Filio, alium verb praeter solum leltovam adorare fas
non sicnecesse est.hos.tres unumillumjehovam esfe.
IX. Item,cumjehovamperipsosloqui,ubiqueteftentur
Prophetse; istudautem spiritui sanistotribuatur; eum Jeho-
vam il I um,qui non nisi unus est esle,satis indicatur.
Exhismanisxstumest, non aliud in Athanasii symbolo:
contineri, quamin his duobus: acproinde ipsos fingere.quod
senteatiam eorum renneant, cum Athanasianum abiiciant..
Qnodautem nodos GordioivocancquaerationissuKmo-
dalo noa capmat,id «on satis cst ad tcsiuationem. Satis esl
rca Filio&Spiritui san£lonon minus in scriptura tnbuitur
«'^gi^»^ («,sive,eodem tempore in ccelo & in terra,indivet-
sis locis & hominib.prxsencia.quam patn,uc,Filius hominis»
quiestihccelo: Veiiiemusadeum(& mansionemapudcum
sacicmus: Sum vobiscum usque ad consummacionem seculic
Membra vestta snnt templum Spiritus san6ti,&c.
i Fatenturpra;cerea,Fatriscircntiamimmensam,«'j7rgi3s««
•5TOTV & unica esse Potest igitur una atq; eadem coca in plurib.
individuisexistere, sineullasuivelextcnsionc, vcldivisionei.
vcl multiplicationcadeo ut horum quicqua m eamcadere sic
impossibile Hinc heceslario conscquitur,qubd Patergignen»
dosictransfundatesfentiasuamtotSinFilium, utnihiomin9
ipse totam atq; eandem in seipso retineatsid quod aliis verbis
dicimusjunam St. eandemesle Patris &Filii eiTentigm sivc
C Deitatem.sive qiiod idem est,illos unum esle Dcum.
• Cxtribusigiturprinttpih
QuodPateresreutiamsiiamcommanicatFilio. ^
Qubd hanc ilii totam communicat.
Qubdeamcommunicansjtotamretinet,
Htc trtn mawfesisssima &sirrmssima ecnseqm-
tioneextruuntur.
Qubd Filiussit verus Deus.
Qubd sit xqualis per omnia Patri Deus.
Qubdsitunusatqueidemcum/PaKe peus, siyeuniu*
substassti*^
Qnod
i.
z.
3~
I.
2.
C O NTR.A ARiiNOS.
7^
ditesceremus.ex hostlbus tuis, filii tui fieremus; ex peccato,
tnorce., & rmseria 3ecema,in iustinam, vitam& beatitudine
xternamrestitueremur,quodqueistuo suoque Spiritusan-
£to,veram cui & suicogaitionem ha&enus conservavit, & iis
riobis«iam accendit.
Oramus te,misericors &omnipotensDeus,unacurriFilio.
& Spiricu san&o tuo, ut luccm ccelestcm veritatis tuse deia»
ceps etiam serves; pxtinguasomnesblasphemias,quasdiabo-
lusper organasua,ad te& Filium tuum contumelia affici-
endum.spargit. reprimas tyraanos ssvientesin cuamEcclesia;
tuearis inrer no3 piam concordiam, & rcgas nos tuo Spidtu*
uc constanti vetitatis confessione,& univcrsa vita nostra, pro
immensisatquesetcrnisbenesiciis, perFilium tuum innos
collatis, nos nbigratos exhibeamus, & sicut ille pauperta-
tem, ignominiam, & morccrn, propter salutem nostram fer-
reriondetrcclavid, sicttosinomni sortuna»eiussec]uivesti-
gia,propteripsius gloriamnunquamrecusemusjexcitesno-
bis, &tuearis,regas,&son:unes,qiios nobis exCitasti, Ecclc-
sisecua: nucritios;piosprincipes,gubernatores, & do&ores;
avetcasab £cc1 esia tua omnia praosehtia & immincn tia hae-
iesium^bellorum.samis.pestiientiae, & alia pericula, ut coiligi
&foN5e»ipost1n't£eclesise,&docentium & discenrium agmir
na,& consetvari acpropagatj do&rinarum studiai, quaecogni-
tiotticui, & yolufjtacis, &operum tuorum serviaric; &donecJ
UlustriadventuFiliitui.Domini nostri Jesu Christi, abole..
antur universa scandala, serves inter nos,&in his regiombus
Ecclesiamteagnoscencem, & re&e invocantem,&£acias nos
omnes instrumenca tuse miscricordix,salutaria nobis & aliisy
uttecumFilio tuo, & Spiricu sancTrp in ccelcsti aternitatd
<elebremus,Aiaen,;Dixi4
Athanajii
fymbolutn
tonsentire
Afostiiko
& Niceno
D. Z AGH. VrSINI
ludicium
'JD-E' SCRIPTp ^VOnAM \^ RIA T^qRVM I7L SARMA TjA,
fcriptttm adpetitionem Ecckpamm Orthodoxarum inPoloma: osuarum legati erant '
: Chrijioph. Thretita, ejr Laurent, Bolejlavim. ^Jkmo
lMD L X I.I.I. 2o< UWaij,
Cap u t" I.
tlcriecesse est, ut Ariani isti tecentes llbi nori consen- fidei,si constet,Filium &Spiritum sancvtum unam eslentiari*
tiant, aututSymbolum Apostolicum,&Nicenum,ma-
Ieincerprerencur, cpncra seripturas cotius consensum,
acprimapiecatisprincipia: quandoquidemhseC duofatentur
sereciperc ; &ii«eieaAthanasianum iepudiant Eademe-
nirn inisto,q^aunillis,da£trinade Deocoucinetur, sed pro-
lixiusaliquantoexphcata. , '
frob I- Namcredereinalium.quam in solum illum ve-
,ium Deum, quiest rerumconditor, conservator,guberna-
tor,&salvatpriac se nominavit Jehbvam, nefasest; juxta
praceptUm» Non habebis Deosalioscoramme. Hic autem
Jehovacohditor,omnipotens & salvator non,nisi unus est.
Deut. 6.&4-Jes 45.Cumigicursymboladoceantcredere in
Patrem,,Filium&Spidtum sanstum ; ncceiiario sequitur,
llostres jehovamillum eiTe,inquemsolumfascstciedei>ei °A turaDeumesse.
seuunumDeumesse, etiamsi quomodosinc, explicarinon
possit. Constataucemhocexomnibusiis testimoniis verbi
Dci.quEcconfirmant, nonnili unum eile vemm Deuni; &
Filio acSpirituitnbuutea.qua; uniiis iliius Deipropriasunr.
Qtjodsiracionem.exprincipiisin verbo rraditis cxtru&anx
poitulant, haceciamdaripocest. . > '
i. Namfatenturadversariinobiscum,FiliumessedePatris
esstntia genituni. Hocestenimnaturalem seu proprium Fi- Revincu»'
liumesfc. Siigitur pater filio suam eiientiamcommunicat turexsms
gignendo, Filium necciTeest.vereacnaturaDeumesse, rion s>fyothesi? •>
adopttone,aut nuncupatione,auc Deificatione/ Quippe si
comtnunicata est ei divina eilencia a patrej habet ifl se Filius *
essentiam divinam,seu, est esTeritix divin». Hoc ver6 estna-
&quidem unum Jehoyam esfe; quiadiciturdiserte, Jchoya
tantum unum esse.Deut 6.
Prob. 11* Itern, cum doceant illa duO symbpla, Filium es■
ie unigenitumhocestynaturalemv, sive de patris substantia,
seu eslintia genkum: manisestcdocent sitnnl & patti a-qua*
Jemesle:quiaina:qualcmpater non poteratgign«re;& eun-
dem cumipsoDeum ;quia nbn aliam sedsuam cssentiam,
quam ipse retinetiFatcrgignendo commuhicavit Filio. .
IU. item,Cumdicitus,Filius,Deusverus, de Deo vero;
Epitheton Veridiserteaddicur, ut intelligatur esse genitus
noa de alio,sedde eodem lumine, & eodcmDeo,qui cst ipse.
NoncnimniiiUr.uscstverus Deus.
IV. Item,cum dicitur.consubstancialis Patri; non latet
,advetsarios,nequaquamdicitantum osoiiinov/id est, similis
x. Fatencur etiam,nonparticulamsu3ecsrenti8ePatretran&
fudilse in Filur^.generandossicutpacer homo particulam tan-
tum susesubstantia communicatfilio , ex qua eum gignit-
Prsetereafatentur indivisibilem, &immutabilem esledivinS
s essentiam.sibique peromnia similem &simplicissimam. Ne-
cessario itaque totam suam substantiam, talemq; aut tantani;
qualis & quanta m ipso est.gignendo communicayit filio: idl
quod idcm est,ac si dicas, similem & aqstalem ipsi per omnia
FiliumaPatregenitum csscjucadversariialiquando videntuc
inspeciemsaceri,sedreipsanegant;cum ad natutamrS^o^yie
trahant illud, Pater maior me est; & Filium finitura essc
fingant.Sic enimaut non toca esTcncia patris,qua:immensa &
incomprehensibilis est,infiliumest transfuiasaut in generati-
one.sive infiliojcxinfinitainsinitam & circumscnptam essi
.substantiaeFiliumcum Patre, sicut similemasiumsitvsubstan- B mutaca:quorumucrumqueestimpium&impossibile.Prsete-
Antitrini'
tariorum
ratio vann
tiamhutnanam tiobiscnm; sed asnsiinor, quod est,etiam eius-
dem atque unius cum patre substantix , hoc est, unum
. Dcum.
V. Item,Nonsunrplures conditorcs, sed unus creator.
.C-en. i-Jesa4j. CumigiturFilius dicatur etti creator cum
patre.unum cumipsoDeumesfe oportet.
VI. Itern, cumsolus verus Deus habeac immorcalitatem.
i.Tim. 6 & Sptritus sanstus camen sit Dominus vivisicans^
necesle est»eum esse.unumjchovam cum illo, de quo dicicur,
Jehova morrisicat. & vivisicat,.
VII. Icem, cumexpatre&Filioproccderedocetur ,es-
senciamapatre&filioeicommunicatiintelligitur, totam&
eandem.quamipsihabent &rctinent, Ergo>equalis& unus
cumipsis.atqueidem Deusest.
VIII. Item, cum adorandus & glorisicandus sit cum Pa-
tre&Filio, alium verb praeter solum leltovam adorare fas
non sicnecesse est.hos.tres unumillumjehovam esfe.
IX. Item,cumjehovamperipsosloqui,ubiqueteftentur
Prophetse; istudautem spiritui sanistotribuatur; eum Jeho-
vam il I um,qui non nisi unus est esle,satis indicatur.
Exhismanisxstumest, non aliud in Athanasii symbolo:
contineri, quamin his duobus: acproinde ipsos fingere.quod
senteatiam eorum renneant, cum Athanasianum abiiciant..
Qnodautem nodos GordioivocancquaerationissuKmo-
dalo noa capmat,id «on satis cst ad tcsiuationem. Satis esl
rca Filio&Spiritui san£lonon minus in scriptura tnbuitur
«'^gi^»^ («,sive,eodem tempore in ccelo & in terra,indivet-
sis locis & hominib.prxsencia.quam patn,uc,Filius hominis»
quiestihccelo: Veiiiemusadeum(& mansionemapudcum
sacicmus: Sum vobiscum usque ad consummacionem seculic
Membra vestta snnt templum Spiritus san6ti,&c.
i Fatenturpra;cerea,Fatriscircntiamimmensam,«'j7rgi3s««
•5TOTV & unica esse Potest igitur una atq; eadem coca in plurib.
individuisexistere, sineullasuivelextcnsionc, vcldivisionei.
vcl multiplicationcadeo ut horum quicqua m eamcadere sic
impossibile Hinc heceslario conscquitur,qubd Patergignen»
dosictransfundatesfentiasuamtotSinFilium, utnihiomin9
ipse totam atq; eandem in seipso retineatsid quod aliis verbis
dicimusjunam St. eandemesle Patris &Filii eiTentigm sivc
C Deitatem.sive qiiod idem est,illos unum esle Dcum.
• Cxtribusigiturprinttpih
QuodPateresreutiamsiiamcommanicatFilio. ^
Qubd hanc ilii totam communicat.
Qubdeamcommunicansjtotamretinet,
Htc trtn mawfesisssima &sirrmssima ecnseqm-
tioneextruuntur.
Qubd Filiussit verus Deus.
Qubd sit xqualis per omnia Patri Deus.
Qubdsitunusatqueidemcum/PaKe peus, siyeuniu*
substassti*^
Qnod
i.
z.
3~
I.
2.