DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0104
vii
Sr
m IN JE S A
nnmim maiora, eb ingratittidb etiam maior est. Nos itaq; hoe pec-
lldsvu cacum.inquodpraeipuc^iabolushominesstudetpraecipita-
ispales re.vitemus.si aliapeccata,eorumq; peenaseffiigere volumus,
cm- & videntes hoc peccatum , certo statuamus de pcenis fu-
iii turis.
IV.
Nonaiitemtantumilli, quipalamverbumDeircpudiat,
&ttt%Ueoti- sed illi etiamcontemnunt&abijciunt, &huiusimpietatisrei
temtutver sunt, eiusq;pcenasluunt, quiilludfalsisihterpretationib. de-
ii-Deisii- pravant, aut nunquam legere , meditari, audire, cognoscere
Z*enduu student,aut cognitum non ample&uncur fide, nec secundum
illud vitam suam instituunt". Iudaei enim etsi de lege Mosis
gloriabantur.tamen sprevisse illam hic a Ietaia dicuntur,quia
cpnciones Prophccicas haereseosdamnabanc,& vitam legi di
ad partes templi. Quod adretn, non estcohtendendunuquia
sensus ebdemiedit.Significatur enimgloria maiestatis & ma-
gnificeriseDEi.ubiq; praesencisinsuoternplo,hocest Ecclesia.
Templumj^ainHecal. Palacium regium, basilicam. jEt
hoc significat proprie. Sed passim in scriptura significat taber-
naculumfcederisi&deirideremplurmquiaeratpalatiumDei
ibi habitantis, & quidem magnificum, propter Deum ibi ha-
bitantem, &propteripsam aedificii maiestarem, magnificen-
tentia &splendor >.Aliqui,uc RabiKimchi,accipiunc solium,,
ipsum caelum;sicut aliquado aominaturin scriptura: autsal-
tem solium, auc speciem solii, quodpertingeret uique in cae-
lum.pedibus tamenstahsin tcrra,ita utfuerittemplu,quasii
scabellumrepletum hmbriis, utappellatur Psalre.^p.Scdile
autemsoliifuissein caelo. Sednon est de hoc disputandum,
vinfcprorsuscontrariamagebaut. Ne ergb nos putemus,nos A quiasatisest apparuilTeintemplo,siveidcomplexumfueric
«kfun&oscsseofficip, & lmmunesab ira Dci fore, si verbis
profiteamur nos Evangelicos,cum interea vel tantum de reli-
gioneChristianaintelligamus,quantumpecudes: autsecte-
mur morcs,& studia cum verbo D £ i pugnantia.
V. _
Cum populo suo elesto non pepercerit Deus.sed tam seve-
titer ipsum sit ultus, non parsurum nobis statuamus, si fuerit
iimilis contemtus. Ideb excanduic&c. Sapiamus igitur ipsius
excmplo,nccgloriemurtantumtituloEcclesise, ctsinecco-
gnitio,nec obedientia respondeat., ,
VI.
Reprobiits Rertrobiquantomagispuniuntur, tantbfiuntdeteriores,
nissimtdt- ^onec tandemin aerernaspcenas se praecipitenc. Et contre-
teriores. muerunr,&c.CastigatiigituraDeorevertamuradipsum,uc
totum soliumillud,sivepartem,&pertigerit usqueincselum.
Narh sensus manetidem.
X E X T U S.
Seraphim stabant super illud: sex ala: erant uni- ytrrM-■
cuique, duabus velabat unusquiseuie faciem
suam, & duabus velabat pedes suos, & duabus
volabat.
SeraphimjAppellatioAngelorumassagrandodu&a. Ali«
aliter explicant similitudinem ignis in Angelis. Alii ab a-
more Bei ardenti & vehementi, quo prosequuntur Dium.
Ahialuce,quafruuatur &testantursuampraesentiam. Alii
apuritate, quodnihilin iis sicimpurum. Alii aceleritate&
nos poslimus a reprobis discerncte, & ut firmam faciamus B promticudine, qua exequuntur Dci mandata. Ego maliem
Seraphim
mdediSi.
nostram vocationem & eleirionem, neque graviusdeinceps
peccantes,graviora paciamur.
VII.
Quamvis pcenaegraves praecesserint, tamenira Dei hisnoti
placatur,sed graviores sequuntur,quamdiu non agicur pceni-
tencia. Propter omne hoc&c. Ne igitur imitemur impios,
qui ciimexcalamitatealiqua evaserunt, mehora sibi polli-
centuretiamnoriresipiscences.utdicitur, ;©ss Dei'2via;iC?
Qmapwm cr atan iana et «casj.
VIII. -
Bella& vastatioaesregionumnonaccidunt fortuitb, ied
siunt Deo sic vblente, agente & gubernantc, ordinante'& sse-
stentea.-iimos impiorum utcumiliigravillime peccent,sua
ipseiudiciasancta exsequatur. Siigiturhaec mala volumus
avercere.non tamhostes, quam Dei manum respiciamus, qui
siperpcenitentiamplacatusfueritjfacilequiesccnthostes.
IX.
Deofacilimumest.ciimvultgentemaliquampunire.subi-
tb exci tare hoftes etiam longinquos,eosque remotis impedi-
mentis adducere & sic armare robore & consilio.uc sint terro-
riomnibus: caereris verb auxiha omnia praecidere Non ergb
sccuros nosdcbet rcdHere longinquiras hostium.aut humana
psarlidia.qua: vidcntur nos munire & tneri facilcposse.
X.
Impii postquam satis diu securitari & profanitati suae in.
dormserunr, cmn opprimuntur malis, no agunt quidem pce.
nitentiam, scJ vidcnces se destitui auxiliis excernis, obstupe.
scuut in malis. Qnare ne similiter imparaci opprimamurma.
lis,rcbus adhucpacatis, iios inforcunam fucura paremus,&c.
*Mr.
•
ATgVE
HJEC EST P R IM A
trtipkette, lesaue.
PARS
Se
c u
C A P U T Vs.
NDA PARS Ll
T E X T U S.
B RI.
AN n o, quo mortuus est Rex Uzija, vidi Do-
minumsedentem supersolium exceisum &
eievatum,c3cfimbria;eiusreplebanttempium.
LI G t i o.
Fimbrise. ] Aliqui fimbrias intelligunt,qnibus induta fuerle
gloriosailla species,quaDeusserepra:sentabatIesaia:. Aliqui'
verb nonfimbrias vestis ,sedsolii,inquo sedebatDominus,
id cst.fimbtias ornamentorum,quibus solium illud eratbrna-
tum-Sic A benezra. Rursus qui accipiunt extrcma soin.sic ex-
ponunt.ut sit positumnomenspeciei, fimbriarum, progene-
tis,exrremorum.& sitsensus: Extremitatesso!ii implebant
tcmpliim»id est/olimn ipsum; uc significccur undiqsp ertigisse
haecomniasimul compksti, quamliKrere insihgulisautin
aliquo.
Superillud] Aliitemplum, Aliisolium,id est, scabellum
salii,stancisintemplo. Aliiincaelo.inquosedebatrex. Alii
circacum, scilicetsedentemin thrpno, aur iuxta solium,&
sic Kimchi., Scd videturremplum esse intelligendum, quia
postea dickpostes templi commotosfuiste, utyiderctutres
geriintemplo.
TEXTUS.
■■■-"• $ '
Et clamabat alter ad aiterum, & dicebat, /andus» Versm &
san<9ius, sancius Ieho va exercituum: plena eit
omnis terra gloria eius.
C Plenitudo terrae omnis gloria eius.] Id cst, omnia opeta
eiussuntgloriaeius iapientiae & bonita"tis,&c. SedHebrai-
smuspatituretiamaliamcostrudtionem, videlicetgloria eius >' •
cstplenitudoterrae,idest,repletterram. Ethancsecutusest I
yetusinterpres. Ettamcnhicetiasensusebdem redit:QuQt
suntbperaDeiinterra.rotsuncgloriaeDeidocumcnta. ,
T E X T U S."
Et moveruntse super liminaria postium a voce verfm 4.1
clamantis,& domus repleta est fumo. --
Superliminana] niSDn niOK AmmothHasslppim.quasi
• dicat, postes immihentes super limina atrii. Ahi exponunt
frontispicia liminarium. Ego malim.diccre columnas posti-
um,ut sicciA»aisi5,idess,cblumna3,qiiaeerantipsipostes,quod
jy satpe fitiUt gcnerale in nominatiyo vel alio casu, &ipeciei no- Not^e^ £&
men in genitivo ponatur. Sic Rabi Matdochai rjD limen ntruc^»o~
superius. tninesfeci-
_ tiingeni-
E x.? i 1 c A T 1 0. tiVBf
Est haec secnnda pars libri. Etsi enim aliqui coniungunt ca-
pita sequentia cum hoc >tanquam exempla contumaciae. ta- ^at'° P*r'
menhabethaecparsaliquiddiversi, & est temporibus distin- *«*»**»
&i. Namhocsextocapitcqdd sublothamo populi Uzija ?"<**<""i'
fa£tumGt.narratur:Septimoautcm',quidsubAchazoaccide-./w<^^-
rit. Et in praecedentibus Propheta recicaviteaoracula, qua; sttntiaa
suramam do£tri,;ae suae continetst: sequencibus rraditur con- [s-periorib,
firmacio&declarano per eventus & oracula, qua: deinceps ri'7^/n_«^
accepit exhistoriis&revelationibus. tnr.
A R G U M E N T U M,
C a p. 6.
Partes huiuscapitis suntquatuor.
I. ViJiovelpttttsa£HoT>eiexbibit*IesitiA.
II. ConJlernatioIeJhi*>& emsper Angelutn _h visibihji-
gnumconsirmatio.
III. Nov»siveiterat«I.esais,miJltot vel censirmtitio 9a-
cationii titts cum mandat» dtttrguend* csxitati _* contn*
maciaposuli.
Sr
m IN JE S A
nnmim maiora, eb ingratittidb etiam maior est. Nos itaq; hoe pec-
lldsvu cacum.inquodpraeipuc^iabolushominesstudetpraecipita-
ispales re.vitemus.si aliapeccata,eorumq; peenaseffiigere volumus,
cm- & videntes hoc peccatum , certo statuamus de pcenis fu-
iii turis.
IV.
Nonaiitemtantumilli, quipalamverbumDeircpudiat,
&ttt%Ueoti- sed illi etiamcontemnunt&abijciunt, &huiusimpietatisrei
temtutver sunt, eiusq;pcenasluunt, quiilludfalsisihterpretationib. de-
ii-Deisii- pravant, aut nunquam legere , meditari, audire, cognoscere
Z*enduu student,aut cognitum non ample&uncur fide, nec secundum
illud vitam suam instituunt". Iudaei enim etsi de lege Mosis
gloriabantur.tamen sprevisse illam hic a Ietaia dicuntur,quia
cpnciones Prophccicas haereseosdamnabanc,& vitam legi di
ad partes templi. Quod adretn, non estcohtendendunuquia
sensus ebdemiedit.Significatur enimgloria maiestatis & ma-
gnificeriseDEi.ubiq; praesencisinsuoternplo,hocest Ecclesia.
Templumj^ainHecal. Palacium regium, basilicam. jEt
hoc significat proprie. Sed passim in scriptura significat taber-
naculumfcederisi&deirideremplurmquiaeratpalatiumDei
ibi habitantis, & quidem magnificum, propter Deum ibi ha-
bitantem, &propteripsam aedificii maiestarem, magnificen-
tentia &splendor >.Aliqui,uc RabiKimchi,accipiunc solium,,
ipsum caelum;sicut aliquado aominaturin scriptura: autsal-
tem solium, auc speciem solii, quodpertingeret uique in cae-
lum.pedibus tamenstahsin tcrra,ita utfuerittemplu,quasii
scabellumrepletum hmbriis, utappellatur Psalre.^p.Scdile
autemsoliifuissein caelo. Sednon est de hoc disputandum,
vinfcprorsuscontrariamagebaut. Ne ergb nos putemus,nos A quiasatisest apparuilTeintemplo,siveidcomplexumfueric
«kfun&oscsseofficip, & lmmunesab ira Dci fore, si verbis
profiteamur nos Evangelicos,cum interea vel tantum de reli-
gioneChristianaintelligamus,quantumpecudes: autsecte-
mur morcs,& studia cum verbo D £ i pugnantia.
V. _
Cum populo suo elesto non pepercerit Deus.sed tam seve-
titer ipsum sit ultus, non parsurum nobis statuamus, si fuerit
iimilis contemtus. Ideb excanduic&c. Sapiamus igitur ipsius
excmplo,nccgloriemurtantumtituloEcclesise, ctsinecco-
gnitio,nec obedientia respondeat., ,
VI.
Reprobiits Rertrobiquantomagispuniuntur, tantbfiuntdeteriores,
nissimtdt- ^onec tandemin aerernaspcenas se praecipitenc. Et contre-
teriores. muerunr,&c.CastigatiigituraDeorevertamuradipsum,uc
totum soliumillud,sivepartem,&pertigerit usqueincselum.
Narh sensus manetidem.
X E X T U S.
Seraphim stabant super illud: sex ala: erant uni- ytrrM-■
cuique, duabus velabat unusquiseuie faciem
suam, & duabus velabat pedes suos, & duabus
volabat.
SeraphimjAppellatioAngelorumassagrandodu&a. Ali«
aliter explicant similitudinem ignis in Angelis. Alii ab a-
more Bei ardenti & vehementi, quo prosequuntur Dium.
Ahialuce,quafruuatur &testantursuampraesentiam. Alii
apuritate, quodnihilin iis sicimpurum. Alii aceleritate&
nos poslimus a reprobis discerncte, & ut firmam faciamus B promticudine, qua exequuntur Dci mandata. Ego maliem
Seraphim
mdediSi.
nostram vocationem & eleirionem, neque graviusdeinceps
peccantes,graviora paciamur.
VII.
Quamvis pcenaegraves praecesserint, tamenira Dei hisnoti
placatur,sed graviores sequuntur,quamdiu non agicur pceni-
tencia. Propter omne hoc&c. Ne igitur imitemur impios,
qui ciimexcalamitatealiqua evaserunt, mehora sibi polli-
centuretiamnoriresipiscences.utdicitur, ;©ss Dei'2via;iC?
Qmapwm cr atan iana et «casj.
VIII. -
Bella& vastatioaesregionumnonaccidunt fortuitb, ied
siunt Deo sic vblente, agente & gubernantc, ordinante'& sse-
stentea.-iimos impiorum utcumiliigravillime peccent,sua
ipseiudiciasancta exsequatur. Siigiturhaec mala volumus
avercere.non tamhostes, quam Dei manum respiciamus, qui
siperpcenitentiamplacatusfueritjfacilequiesccnthostes.
IX.
Deofacilimumest.ciimvultgentemaliquampunire.subi-
tb exci tare hoftes etiam longinquos,eosque remotis impedi-
mentis adducere & sic armare robore & consilio.uc sint terro-
riomnibus: caereris verb auxiha omnia praecidere Non ergb
sccuros nosdcbet rcdHere longinquiras hostium.aut humana
psarlidia.qua: vidcntur nos munire & tneri facilcposse.
X.
Impii postquam satis diu securitari & profanitati suae in.
dormserunr, cmn opprimuntur malis, no agunt quidem pce.
nitentiam, scJ vidcnces se destitui auxiliis excernis, obstupe.
scuut in malis. Qnare ne similiter imparaci opprimamurma.
lis,rcbus adhucpacatis, iios inforcunam fucura paremus,&c.
*Mr.
•
ATgVE
HJEC EST P R IM A
trtipkette, lesaue.
PARS
Se
c u
C A P U T Vs.
NDA PARS Ll
T E X T U S.
B RI.
AN n o, quo mortuus est Rex Uzija, vidi Do-
minumsedentem supersolium exceisum &
eievatum,c3cfimbria;eiusreplebanttempium.
LI G t i o.
Fimbrise. ] Aliqui fimbrias intelligunt,qnibus induta fuerle
gloriosailla species,quaDeusserepra:sentabatIesaia:. Aliqui'
verb nonfimbrias vestis ,sedsolii,inquo sedebatDominus,
id cst.fimbtias ornamentorum,quibus solium illud eratbrna-
tum-Sic A benezra. Rursus qui accipiunt extrcma soin.sic ex-
ponunt.ut sit positumnomenspeciei, fimbriarum, progene-
tis,exrremorum.& sitsensus: Extremitatesso!ii implebant
tcmpliim»id est/olimn ipsum; uc significccur undiqsp ertigisse
haecomniasimul compksti, quamliKrere insihgulisautin
aliquo.
Superillud] Aliitemplum, Aliisolium,id est, scabellum
salii,stancisintemplo. Aliiincaelo.inquosedebatrex. Alii
circacum, scilicetsedentemin thrpno, aur iuxta solium,&
sic Kimchi., Scd videturremplum esse intelligendum, quia
postea dickpostes templi commotosfuiste, utyiderctutres
geriintemplo.
TEXTUS.
■■■-"• $ '
Et clamabat alter ad aiterum, & dicebat, /andus» Versm &
san<9ius, sancius Ieho va exercituum: plena eit
omnis terra gloria eius.
C Plenitudo terrae omnis gloria eius.] Id cst, omnia opeta
eiussuntgloriaeius iapientiae & bonita"tis,&c. SedHebrai-
smuspatituretiamaliamcostrudtionem, videlicetgloria eius >' •
cstplenitudoterrae,idest,repletterram. Ethancsecutusest I
yetusinterpres. Ettamcnhicetiasensusebdem redit:QuQt
suntbperaDeiinterra.rotsuncgloriaeDeidocumcnta. ,
T E X T U S."
Et moveruntse super liminaria postium a voce verfm 4.1
clamantis,& domus repleta est fumo. --
Superliminana] niSDn niOK AmmothHasslppim.quasi
• dicat, postes immihentes super limina atrii. Ahi exponunt
frontispicia liminarium. Ego malim.diccre columnas posti-
um,ut sicciA»aisi5,idess,cblumna3,qiiaeerantipsipostes,quod
jy satpe fitiUt gcnerale in nominatiyo vel alio casu, &ipeciei no- Not^e^ £&
men in genitivo ponatur. Sic Rabi Matdochai rjD limen ntruc^»o~
superius. tninesfeci-
_ tiingeni-
E x.? i 1 c A T 1 0. tiVBf
Est haec secnnda pars libri. Etsi enim aliqui coniungunt ca-
pita sequentia cum hoc >tanquam exempla contumaciae. ta- ^at'° P*r'
menhabethaecparsaliquiddiversi, & est temporibus distin- *«*»**»
&i. Namhocsextocapitcqdd sublothamo populi Uzija ?"<**<""i'
fa£tumGt.narratur:Septimoautcm',quidsubAchazoaccide-./w<^^-
rit. Et in praecedentibus Propheta recicaviteaoracula, qua; sttntiaa
suramam do£tri,;ae suae continetst: sequencibus rraditur con- [s-periorib,
firmacio&declarano per eventus & oracula, qua: deinceps ri'7^/n_«^
accepit exhistoriis&revelationibus. tnr.
A R G U M E N T U M,
C a p. 6.
Partes huiuscapitis suntquatuor.
I. ViJiovelpttttsa£HoT>eiexbibit*IesitiA.
II. ConJlernatioIeJhi*>& emsper Angelutn _h visibihji-
gnumconsirmatio.
III. Nov»siveiterat«I.esais,miJltot vel censirmtitio 9a-
cationii titts cum mandat» dtttrguend* csxitati _* contn*
maciaposuli.