DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0041
€j ZACHARIjE
Ezra;, Nehcmia: & Maccaba;orum : tamen post fblutam
captivitatem aiiquanto temporesuit purareligio, & proseslio
publica: plures quaniauteasuerunt pii , & hypoctita; perpios
principes & magistratus reprefti sunt, ut fuam impietatem pa-
lam profiteri & tueri non fuerint ausi.
Sici«tur,quodadftaturh&prosessionempublicam,omnis
scoria& omne stannumsuit sublatum,utsueriteo tempore
sluomodo leroibiyma civitasjusta & fidelis, scilicet, pubiica proseisionc,
lerosolyma &mu!tommgubernatorurn,sacerdotum, & civium etiam,
suentciV'- ver£ pietate: etiamsi noadum suit omnis fublata, qubdad
tasjusta,& £map.lsxcs perfbnas civium-: imbnequidcmperfecteinstatu
stdelisposi pU'o;;co. Nam & is in hacvitalaboratsubindemulrisviths.
inftaura- j^oc senfhrefte accipspromiilionem de Ierofolyma terrena
tionem. ^qq. rediwnl ex Babyione.
. - Connrmat illud, qubd promittit puritatem similem illi,
qua: olim suerat. TeftaturautemhistoriaMosis,Iosua;,Iudi-
TopuloDet, cum&Regum,etiam optimis temporibus non suisfctalem
quovts tem persecl:ioiiem polinci & Eccleiiaftici ftatus, ut nulli suerint
pcre ad- impii&hypocrita;admixtipopulo:multbmuiusutnullafue-
mtxtisue- rmt peccata etiam fanctisfimorum principum,judicum3re-
runttmptt gUm,sacerdotum. Intereatamendicit,IerofbIymameotem-
ty bypo- pore f^ifle c.vitatem sidelem, & juftitix do.viicilium, id eft,
s"*• talem, in qua vigebat & emincbat verus Dei cultus & juftitia.
Non prohibet ergb imperfecrio, qub minus dicatur etiara
poft reditum ex Babylone, civitas jufta & fidelis.
Tereuntih. Quanquam enim in ea remanserunt multi impii, & succes-
sttbindetm- m temporis sunt aucti,ut rurfiis fuperarent &opprimerent
piie, reli- P'os ■>uc fa&um eft ante adventum Chrifti: tamen & illi iiib-
qutnEcch- 'nde perierunt, fervatis interea reliquiis Ecclelia;, donec ad-
lis. tervan- veniens Mellias, Ecclefiam fiiam ex Iuda:i|jcolIigeret,& fco-
riam per Romanos exureret.
Atq; hic major gradus fuit iftius repurgationis, quam erat
postreditume.tBabylone, Puit enim,& eft hascdeftructio,
diiiipatio, &perditio impiorum Iudarorum , multbhorribi-
Jipr, quam Babylonica: EtinftauratioEccleiia:,perpatefa- i
factum in carne lilium Dei, & fparfum in toto mundo Evan-
;elium, Icnge major & illuftrior, quam erat rcduftio ex Ba-
^^^^^^ iylone.
. Sed quia nullum apicem exmims & promiisionibus divinis
irritum dportet sieri, Matth.5. Etiam in Ecclefia Apoftolica
hxsit aliqua lcoria, & hsc deinceps ita crevit,ut mole fua
longe iuperarit argentum, & adharrelcit argento ufque ad fine
mundi: quiaetiam in ipfis piismultumrestatforcimm&in-
firmitatis: Ideb fubinde repurgat Dominus Zijonem hanc
veram & fignificatam, id eft, Eccieiiam siiam, servans & fe-
parans argentum a fcona, & fcoriam pauiatim perdens, reli-
quumverb ejusfuturoexitio refervans, ad Ecclefue exercitiu,
*Tertiut & donec tandem illuftri adventu fuo, Antichnftum & cmnes
summus hoftessuos,una cumpeccato,&morte&5atanadeftrueus,
& in pcciias £ternas abjicicns, Eccleiiam iuam pcifccie mun-
dam & beatam esficiat.
Sic igitur verum eft hocoraculum, quodait,in restituta
Ieroiblyma omne stannumauferendum,omnesimpicscon-
sumendos eiie, videlicct aut in ipfa captivitare & mftaurano-
ne, autsaltem deiuccps. Certb enim omnes funt pcrituri tan-
dem perpctub,utramque partem corum ad tempus tolerat bo-
nitas divina, tam in nova, quam in veteri Eccieiia. Hocet-
iam semci volui explicarc,ut deinceps, recurrentibus locis,
in quibus persectiojustitia; & scelicitatistribuiturterrenseac
typica; lerofolyma:, inquanon invenitur, inrelligatur, quid
velim,si reipondeam uno vcrbo,iik esie dc Ecdefiamliac
lufitti&tri- vitamreU gcnda sccundum inchoationcm & imputationem
buunt ter- juftitix, ec quidem de veteri 111 miiiori, de nova Eccleiia in
renst lero- maiori gradu: DeEcclesia verb in vita calesti, iccundum o-
jtlymt. mnimodam persectioncm. S:c enim Eccieila dicitur omni
ruga & macuia carerc, Ephe.C;.
tur.
Secundus
& illu-
Jfriorgra-
dttsrtpttr-
gationts.
gei
by
^gradtu re-
purgatio-
nu.
Xegula de
l/ero senfu
locorum,
qwtperfe-
Stonem
URSINI COMMENT.
ii.
Pcenas publicas inssigens Deus, impios abfumit & petdit: Pxnis u-
Eccleiiam verb fuam repurgat & instaurat, quamvis & ipsa bltcit re-
duriter quassetur & affligatur. Hic enim minatur Ce perditu- purgatnr
rum pravaricatores, expurgaturum autem & instauraturum Etclesia.
Zijonem. Er^b terreat nos quidem metus malorum impen-'
daitium,, fcd non exitii, n stamus in side & pcenitentia
vera. ,.
III.
Repurgatio Sc inftauratio Ecclesis est opus Dei: Sc pceni- ^trapasnt-
tentia, & srudus falutaris caftigationum in eleclis, ipsius do- l,e"t,a ess
num eft. Ideb dicit, ie expurgaturum fcprias: Item, Zijon «5sa«» °«
in judicio redimetur, &c. Ab ipib ergb hoc petamus, & ipsi "" !Pj° Pe~
seramus acceptum, ciim videmus id faeri. tendum.
i IV,
Ab initio mundi ufquc ad sinem, nunquam desicst vera .SemPer a""
Ecclesia. Nam etiam m corrupta multitudine: quic nomine Vm v'"ra
tenus eft Eccleiia, semper aliqui pii & eledi funt reliqui, do- ^cc i%a
nec Deus ieparatione fadfa subinde puriorem Ecclesiamin--'/<:''^'^*
stauret. Auferam fcoriam, inquit, &ftannum. Ergb, reli- er'{' Ucet
quum eft argaitum aliquod, a quo ha;c auferetur. Ita fa- *,' s.
aumfcbPapam. tduum-
y nus lucts
CumDeus Ecclesiam vult inftaurare, dat bonos guberna- &PHr,ta-
tores. Reftituam judices tups, &c. Boni autem iunt; pii,tu -'niicut.
prudentes, &jufti, ieu gnaviter facientes ossicium. Idcb di-
cit, quales erant in principio, confiliarios & judices.
VI.
Ieroiblyma, id eft, Ecclesia, etiam resormata & optimc V.,-r7 " ■
constituta, in hac vita indiget magiftratibus,jadicibus,& .
confiliariis. Ergo Chriftiam poilunt gercrc magiftratum : &
ordini politico etiam Eccleiiam fuam vult Chnstuspa^crc: // t
Et uulia eft Ecclesia in hacvita dnc pcccatis &dciechbus. vu.i
Alipquincnimjudicibusnonindigcret. Qupd obicrvanduni
cft contra Anabaptiftas.
VII.
EtsinonestEccleiixpcrsedapuritashabitualisinhacvita: ?''>"»; "
tamcn placent Di o pii, quibus per fidem imputaturperfeda fl&" *"
juftitia Chrifti: &inquibusperpcenitentiaminchoataeftju- tuattfeu
ftitia inhxrcns: & in quibus Ecclcfiis tales funt ,fivcmuki, mpuitti-
sive pauci; & prxterea verx doftrinse profeifio publica, & cr- '"'* iufttlt*
ga hanc obedientia externa, & ftudium utramque tuendi: placetDto.
iiiis Deusvultparcere: Inquibus autem hicnon reperiuntur, sj«* Etclc-
iispubiicaspccnasimmittit: Exemplo eft Ieroiblyma. fi* ver#
VIII. statquibUS^
Sicut ex comminationibus divinis adverlus impios, non E>i«*PKr~
debent pii & reiipiicentcs deiperare: Ita ncque ex promillio- '*''" Pa~
nibus Ecclefis fandtorum faCtis, salfa Eccleiia aut hypocrita: " u tu*>'
debentconcipcreipem impunitatis, aut bonorum promiilo-
rum. Idcb hic & pailim Prophctx fubjungunt mims promis- Prop"et*
fioncs, promiillonibus minas: ut declatcnt ad quos utrarque mtntspro-
pcrtincant. ladxi ciamabant, Templum Domnii,Tcmplum m'P'otle'
Dommi: Papifte, Ecclclia , Ecclefia, qils non potcft crrarc: *t*"}'tnU
non deicri a Chrifto, non abjici, &c. Sic nos, Ecclefiam non
posiepenre: nec vidcmus, an fimus llla Ecclefia, de qua lo-
quunturpromifliones. Exploremusigiturnos,ncnobisper-
emtis ob fccuritatem & petulantiam, Dcusiibiexreliquiis
suscitec Ecclefiam.
IX.
Omnis£3tA«5|fD«-*s/a, id ert, cultusDEi abhominibus
excogitatus, vehementiilime D e o dilplicet, & ab ipso gra-
viifimcptmitur: Fudore alsicicmini propter arbdres&hor-
tos,quosconcupiv.itis&c!egistis,&c. Tantumigitnrabcrt,
utjuvct homines, tit ctiam eospcidat: Ideoque omni ftudio
t ugicnda csl quocunquc prsetcxtu coiorctur.
D
THESES VIII. VERSULIM
a 24. AD UL T IMUM.
J.
DE u s, etsi acerrimus hostis eft peccatorum , &propter
jusbriam suam, nuliun: pecc-itum finit abirc finc pccna
ilh convemcnte: tahen io::giiIimc propenfior cst ad bcncsa-
Deui ne- cicndam nobis, qu.itn adnos puniendos. Bonum cnim, &•
stramsalu-■praJertitnsiimmum bonum,cft communicativum fui: Ideb '
tem vult conscrvanoncm & salntem noitratn , vult pex st, perditio-
stt st: ter- nem vc:b non mf, peracddens: qtucenas vuiciia-t cit neces
dttionem &ria justitH: c^ccutio. Hoc docct cum mquit: Hcu conlb-
ptr «ta- larjor me de be&bas taas, Er-o ad ipsijra conyerauaui cer-
iati uipcTcniar&Jamns.
C A P
U T
III.
A R G V M E N T V M.-
Ve* continna Troshrtinfcn concio contincturin cap.1.3. &
4- tiufdemfereargumenli,cuiu4eficafut1. Vatlematurcnim
7 "e excidu iudst.0. itrtsolym*. ptr jissjrtosfitturcproptcr mul-
("liaapiccataiopuihientrautramtfc tabulam Decalogi: prt-
eipue ■verbpropttrldclolatriam: Et adjungit consolatttnes de
EccUsia ttnftrvanda, ($> per Mejjiam insiauranda.
C.irain. duaslubetpartcs. rrimacftda-laratio&consir-
tJoptorniflionisde Ecoefia (crvanda ,&rcstitucndapoftcXr Dutpttrit'
ciu;i:inIlki.l-.l-&Icrolblyin.t,qiix'cftinvcrfu2j.i6. &i7.ca-yww,^^.
|»u*i. Bc redncammannra meam shper tc, &c Ptoauttit
cn:ui inftauratioucm & cwilcclioncin Ecdcli* cxomnihus
ecntibus
Ezra;, Nehcmia: & Maccaba;orum : tamen post fblutam
captivitatem aiiquanto temporesuit purareligio, & proseslio
publica: plures quaniauteasuerunt pii , & hypoctita; perpios
principes & magistratus reprefti sunt, ut fuam impietatem pa-
lam profiteri & tueri non fuerint ausi.
Sici«tur,quodadftaturh&prosessionempublicam,omnis
scoria& omne stannumsuit sublatum,utsueriteo tempore
sluomodo leroibiyma civitasjusta & fidelis, scilicet, pubiica proseisionc,
lerosolyma &mu!tommgubernatorurn,sacerdotum, & civium etiam,
suentciV'- ver£ pietate: etiamsi noadum suit omnis fublata, qubdad
tasjusta,& £map.lsxcs perfbnas civium-: imbnequidcmperfecteinstatu
stdelisposi pU'o;;co. Nam & is in hacvitalaboratsubindemulrisviths.
inftaura- j^oc senfhrefte accipspromiilionem de Ierofolyma terrena
tionem. ^qq. rediwnl ex Babyione.
. - Connrmat illud, qubd promittit puritatem similem illi,
qua: olim suerat. TeftaturautemhistoriaMosis,Iosua;,Iudi-
TopuloDet, cum&Regum,etiam optimis temporibus non suisfctalem
quovts tem persecl:ioiiem polinci & Eccleiiaftici ftatus, ut nulli suerint
pcre ad- impii&hypocrita;admixtipopulo:multbmuiusutnullafue-
mtxtisue- rmt peccata etiam fanctisfimorum principum,judicum3re-
runttmptt gUm,sacerdotum. Intereatamendicit,IerofbIymameotem-
ty bypo- pore f^ifle c.vitatem sidelem, & juftitix do.viicilium, id eft,
s"*• talem, in qua vigebat & emincbat verus Dei cultus & juftitia.
Non prohibet ergb imperfecrio, qub minus dicatur etiara
poft reditum ex Babylone, civitas jufta & fidelis.
Tereuntih. Quanquam enim in ea remanserunt multi impii, & succes-
sttbindetm- m temporis sunt aucti,ut rurfiis fuperarent &opprimerent
piie, reli- P'os ■>uc fa&um eft ante adventum Chrifti: tamen & illi iiib-
qutnEcch- 'nde perierunt, fervatis interea reliquiis Ecclelia;, donec ad-
lis. tervan- veniens Mellias, Ecclefiam fiiam ex Iuda:i|jcolIigeret,& fco-
riam per Romanos exureret.
Atq; hic major gradus fuit iftius repurgationis, quam erat
postreditume.tBabylone, Puit enim,& eft hascdeftructio,
diiiipatio, &perditio impiorum Iudarorum , multbhorribi-
Jipr, quam Babylonica: EtinftauratioEccleiia:,perpatefa- i
factum in carne lilium Dei, & fparfum in toto mundo Evan-
;elium, Icnge major & illuftrior, quam erat rcduftio ex Ba-
^^^^^^ iylone.
. Sed quia nullum apicem exmims & promiisionibus divinis
irritum dportet sieri, Matth.5. Etiam in Ecclefia Apoftolica
hxsit aliqua lcoria, & hsc deinceps ita crevit,ut mole fua
longe iuperarit argentum, & adharrelcit argento ufque ad fine
mundi: quiaetiam in ipfis piismultumrestatforcimm&in-
firmitatis: Ideb fubinde repurgat Dominus Zijonem hanc
veram & fignificatam, id eft, Eccieiiam siiam, servans & fe-
parans argentum a fcona, & fcoriam pauiatim perdens, reli-
quumverb ejusfuturoexitio refervans, ad Ecclefue exercitiu,
*Tertiut & donec tandem illuftri adventu fuo, Antichnftum & cmnes
summus hoftessuos,una cumpeccato,&morte&5atanadeftrueus,
& in pcciias £ternas abjicicns, Eccleiiam iuam pcifccie mun-
dam & beatam esficiat.
Sic igitur verum eft hocoraculum, quodait,in restituta
Ieroiblyma omne stannumauferendum,omnesimpicscon-
sumendos eiie, videlicct aut in ipfa captivitare & mftaurano-
ne, autsaltem deiuccps. Certb enim omnes funt pcrituri tan-
dem perpctub,utramque partem corum ad tempus tolerat bo-
nitas divina, tam in nova, quam in veteri Eccieiia. Hocet-
iam semci volui explicarc,ut deinceps, recurrentibus locis,
in quibus persectiojustitia; & scelicitatistribuiturterrenseac
typica; lerofolyma:, inquanon invenitur, inrelligatur, quid
velim,si reipondeam uno vcrbo,iik esie dc Ecdefiamliac
lufitti&tri- vitamreU gcnda sccundum inchoationcm & imputationem
buunt ter- juftitix, ec quidem de veteri 111 miiiori, de nova Eccleiia in
renst lero- maiori gradu: DeEcclesia verb in vita calesti, iccundum o-
jtlymt. mnimodam persectioncm. S:c enim Eccieila dicitur omni
ruga & macuia carerc, Ephe.C;.
tur.
Secundus
& illu-
Jfriorgra-
dttsrtpttr-
gationts.
gei
by
^gradtu re-
purgatio-
nu.
Xegula de
l/ero senfu
locorum,
qwtperfe-
Stonem
URSINI COMMENT.
ii.
Pcenas publicas inssigens Deus, impios abfumit & petdit: Pxnis u-
Eccleiiam verb fuam repurgat & instaurat, quamvis & ipsa bltcit re-
duriter quassetur & affligatur. Hic enim minatur Ce perditu- purgatnr
rum pravaricatores, expurgaturum autem & instauraturum Etclesia.
Zijonem. Er^b terreat nos quidem metus malorum impen-'
daitium,, fcd non exitii, n stamus in side & pcenitentia
vera. ,.
III.
Repurgatio Sc inftauratio Ecclesis est opus Dei: Sc pceni- ^trapasnt-
tentia, & srudus falutaris caftigationum in eleclis, ipsius do- l,e"t,a ess
num eft. Ideb dicit, ie expurgaturum fcprias: Item, Zijon «5sa«» °«
in judicio redimetur, &c. Ab ipib ergb hoc petamus, & ipsi "" !Pj° Pe~
seramus acceptum, ciim videmus id faeri. tendum.
i IV,
Ab initio mundi ufquc ad sinem, nunquam desicst vera .SemPer a""
Ecclesia. Nam etiam m corrupta multitudine: quic nomine Vm v'"ra
tenus eft Eccleiia, semper aliqui pii & eledi funt reliqui, do- ^cc i%a
nec Deus ieparatione fadfa subinde puriorem Ecclesiamin--'/<:''^'^*
stauret. Auferam fcoriam, inquit, &ftannum. Ergb, reli- er'{' Ucet
quum eft argaitum aliquod, a quo ha;c auferetur. Ita fa- *,' s.
aumfcbPapam. tduum-
y nus lucts
CumDeus Ecclesiam vult inftaurare, dat bonos guberna- &PHr,ta-
tores. Reftituam judices tups, &c. Boni autem iunt; pii,tu -'niicut.
prudentes, &jufti, ieu gnaviter facientes ossicium. Idcb di-
cit, quales erant in principio, confiliarios & judices.
VI.
Ieroiblyma, id eft, Ecclesia, etiam resormata & optimc V.,-r7 " ■
constituta, in hac vita indiget magiftratibus,jadicibus,& .
confiliariis. Ergo Chriftiam poilunt gercrc magiftratum : &
ordini politico etiam Eccleiiam fuam vult Chnstuspa^crc: // t
Et uulia eft Ecclesia in hacvita dnc pcccatis &dciechbus. vu.i
Alipquincnimjudicibusnonindigcret. Qupd obicrvanduni
cft contra Anabaptiftas.
VII.
EtsinonestEccleiixpcrsedapuritashabitualisinhacvita: ?''>"»; "
tamcn placent Di o pii, quibus per fidem imputaturperfeda fl&" *"
juftitia Chrifti: &inquibusperpcenitentiaminchoataeftju- tuattfeu
ftitia inhxrcns: & in quibus Ecclcfiis tales funt ,fivcmuki, mpuitti-
sive pauci; & prxterea verx doftrinse profeifio publica, & cr- '"'* iufttlt*
ga hanc obedientia externa, & ftudium utramque tuendi: placetDto.
iiiis Deusvultparcere: Inquibus autem hicnon reperiuntur, sj«* Etclc-
iispubiicaspccnasimmittit: Exemplo eft Ieroiblyma. fi* ver#
VIII. statquibUS^
Sicut ex comminationibus divinis adverlus impios, non E>i«*PKr~
debent pii & reiipiicentcs deiperare: Ita ncque ex promillio- '*''" Pa~
nibus Ecclefis fandtorum faCtis, salfa Eccleiia aut hypocrita: " u tu*>'
debentconcipcreipem impunitatis, aut bonorum promiilo-
rum. Idcb hic & pailim Prophctx fubjungunt mims promis- Prop"et*
fioncs, promiillonibus minas: ut declatcnt ad quos utrarque mtntspro-
pcrtincant. ladxi ciamabant, Templum Domnii,Tcmplum m'P'otle'
Dommi: Papifte, Ecclclia , Ecclefia, qils non potcft crrarc: *t*"}'tnU
non deicri a Chrifto, non abjici, &c. Sic nos, Ecclefiam non
posiepenre: nec vidcmus, an fimus llla Ecclefia, de qua lo-
quunturpromifliones. Exploremusigiturnos,ncnobisper-
emtis ob fccuritatem & petulantiam, Dcusiibiexreliquiis
suscitec Ecclefiam.
IX.
Omnis£3tA«5|fD«-*s/a, id ert, cultusDEi abhominibus
excogitatus, vehementiilime D e o dilplicet, & ab ipso gra-
viifimcptmitur: Fudore alsicicmini propter arbdres&hor-
tos,quosconcupiv.itis&c!egistis,&c. Tantumigitnrabcrt,
utjuvct homines, tit ctiam eospcidat: Ideoque omni ftudio
t ugicnda csl quocunquc prsetcxtu coiorctur.
D
THESES VIII. VERSULIM
a 24. AD UL T IMUM.
J.
DE u s, etsi acerrimus hostis eft peccatorum , &propter
jusbriam suam, nuliun: pecc-itum finit abirc finc pccna
ilh convemcnte: tahen io::giiIimc propenfior cst ad bcncsa-
Deui ne- cicndam nobis, qu.itn adnos puniendos. Bonum cnim, &•
stramsalu-■praJertitnsiimmum bonum,cft communicativum fui: Ideb '
tem vult conscrvanoncm & salntem noitratn , vult pex st, perditio-
stt st: ter- nem vc:b non mf, peracddens: qtucenas vuiciia-t cit neces
dttionem &ria justitH: c^ccutio. Hoc docct cum mquit: Hcu conlb-
ptr «ta- larjor me de be&bas taas, Er-o ad ipsijra conyerauaui cer-
iati uipcTcniar&Jamns.
C A P
U T
III.
A R G V M E N T V M.-
Ve* continna Troshrtinfcn concio contincturin cap.1.3. &
4- tiufdemfereargumenli,cuiu4eficafut1. Vatlematurcnim
7 "e excidu iudst.0. itrtsolym*. ptr jissjrtosfitturcproptcr mul-
("liaapiccataiopuihientrautramtfc tabulam Decalogi: prt-
eipue ■verbpropttrldclolatriam: Et adjungit consolatttnes de
EccUsia ttnftrvanda, ($> per Mejjiam insiauranda.
C.irain. duaslubetpartcs. rrimacftda-laratio&consir-
tJoptorniflionisde Ecoefia (crvanda ,&rcstitucndapoftcXr Dutpttrit'
ciu;i:inIlki.l-.l-&Icrolblyin.t,qiix'cftinvcrfu2j.i6. &i7.ca-yww,^^.
|»u*i. Bc redncammannra meam shper tc, &c Ptoauttit
cn:ui inftauratioucm & cwilcclioncin Ecdcli* cxomnihus
ecntibus