DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0350
IN IE SA
sj&
C AP. XXt
"m
SigMtdfaii-
. sttm inHi-
tuta non
sunt muta
:st«3«€uUt.
Sttcramen-
'* suorno-
do riie ad-
bniniftren-
tur.
sosituptx-
.1 I|I.
Mullii reh.
fifondum
\ **ira DeM.
Signa voluiitacis sua: a se proposita oculis hominum,Deus
non vpluitefTemutaspeitacutassd adiunclo verboi de si-
gnificatipnd & usu eprum edoceri homines jussit, ut non tam
quid essent sua>materia,quam quid significarent, attendere-
tiir. Ec dixitIeh6ya:*Q^emadrnodumincedicser\rus rheuS
Jesaias'nudus&discalcearus,ihterriiannisignum& porten-,
tumcontra^Egyptum&^Echiopiam: Ita abducet rex Asly-
riaccaptivitatemiEgyptsorum & deportacionem jEchiopiun,
nudam & diiealceatam & discoopertarn natibus,&c.
Ergo in administraf ioneSacramentorum, quse ancecellunt'
omnrbus aliissyssibolisrerumdivinarum, cavendumest, oe
ceremphia: scrventur sine commemorarione iristitutionis, si-
gntiJcationisjfinis.&ususeorumlegitimi. Hax enim cere-
moriiarumcomulatiosinedo6tnnaae signis Grariae divinae, A
peperit multa ac tetra idola in ,papatu, qnetnadmodum & o-
lim in populoIudaico,cui Phansaismusobtrasitlarvas cere1-
ssoniar um, pro religione & vero Dei caltu
. rv- :: .
Luxus&fastus>-egestate & ignominia puniriaDeo so-
, Icnr. Abducetrex Ailyrisecapti vicatem ./Egyptioram & de-
potracionem JEchiopum, riudam&discalceacam,& discoo-
percarn nacibus, turpitudine jEgypti.
-;. Cavendum ergo ne vidtu, amiC/tu, facultatibus, & qni-
Duscunqtierebusad usum vitsenobisaDeo donatis, ad cu-
piditatiim carnis petulantiam explendam abutamur atque
hoc modo iram Dei irritemus, & horum bonorum amissio-
riem nobis atcrahamus,
,■ v.' -, ■?>':'
Qnjbusfidunt&glorianturhpminesextraDeum.eaver- , j
tuntnrillis interrorem & pudorem. Er pcrterrcfient & e-
rubescent a.b ^Ethiopia expestatlone sua, &ab iEgyptoglo-
riacionesua. . v
Ergo canfldamus Deo, & in seculum non erubescamus, &
quigloriarur,in Dominogloriecur.
VI.
. Qujndo speranc & sibi pojlicentur impii evasionem ex
rtialis, tumdemumajtius illisimerguntur, atque itadespe-
rant & pudefiunt penicus in sms & aliorumocuhs.ur ipsesen
sus rrwlorum/ua: stultitiae & ignominixconfeilionem ipsis
velinvitisextorqueat. Ecdicechabicacor regionis huius in
die illa>£ccesicestexpe£tacio nostra, quo confugiebamus,
&c,Et quomodoevadcmus nosJ
Nonergo terreamuripsprura confidentia & gloriatione: i
sed expc£temusilliusexitum,coque confirmemurin timo- q
re&siduciaDei.
'C
A P U s
XXL
P
V ERSUS I. ;
'R.aphetia deserti maris. Sicut turblnes in Au-
stro ad trariseundum (tta)edeserto venit,eter-.
ra formidabili.
L e c T
I o-
*«l>ylonia
Hmum
^arki
***•« sro
Wst.
Prophetia.] Onusdesercimaris,idest,Babylonise, quam
exprimit vetsu noaoihicautem t:ominatdesertum.non,quia
tttmfuerit.fedquiafuturaeratdesertapost vastatioriessastas D
aPersis & Medis.Alii: quod incerfuerit inter Babel,'Chalda:-
am,& Mediam, magniimdesertum
Maris aiitem desertum dicit, propter lacus & paludes,quas
partimnaturacssiciebatinChaldaaEaphrates, partim ope-
ribusNitocris Babylonicarregina:, & CyciesseiSturuserat, uc
multa & ampla loca circa Baby'oncm,diducT-o Enphrate.sie-
Kutpalustria.& deserta.UsitatumestHebraomore.magnam
aquaruA copiam nomine Maris intelligere : Hinc desertum
. matis,Le.maritimsts?H;plaustre,inplaudibus& stagnissitum.
ii) Austro.Id estttestrales tempestaces ad cranseundnm, id
cst.permeandumjpenetrandum.idestpenetrandcscil prae ve-
hementia:perrumpellceicluocu,1(luc imPesiunt«r' icautar-
ceriautprohiberinonpoisint Aliim Auftrum.td est, irruen-
tes tempestates versus A tistrum: Qum Chalda:a crat Australis
Sc OccidentalisreIpeauMedia;,exqua irrumpebant Cyrus & b
Dariusin Babylprtiam,
, - Venit ]scilicetonus,id est,pcena Babylonis.
, Edeserto,] scihcet, quod erat iutcr Babylonem & Me-
diam. ..' ,
"; EterrasormidabiC)Id est.exMedia.quacsormidabilise-
racHabyloniis.autsaltemsormidanda.Sensus est: Bellum;
instarvalida: & prostementis omnia tempestatis iriuet ej{
■MediainBabyloniam. ,
Qujdamexponunt: exludaea, qu* sit horribiiis proptes
plagasquibuspersuiTaeratapeo, Sttamen sit cau/a calami*
tatumBabylpnis, prppter crudelitatem a Babyloniis in ea
perpetracam. Sed simplicius accipicur exegecice.
;;''. ! : V E R S U S .11, :m
Visioduranunciataestmihi: praEvaricatori (erit)
pr3evaricator,& populatorierit popiilatorj As-
scende Mlamjobside Media^ ©maem gemitum
eiuscessarefeci*
Visiodura.)idest,gravis calainitas Babyionis, Hastenus
Jcsaia:sequentia Dei vetba sunt. Brevuas sententiarum &.
trequens mutatio personarumfacit difficukatem huius ca^
pitis. "...■
Praevancatpri eritprsevarica'tbr& popnlatori^r») popula-
tor.JIdest.Babyloniosjqiiiiriiuste popniati suntalias gentes
viciiiiir).depopulab'nriturPerssE&Medi. Sed Hebrsa verba.,
mollius videntur sic exponi. Petfiiius iste persidc agit: &
vaftatoriste vastat, ld est, Babylonii pergun t perfidiose, lmpit;
&crudelkerexerceresuam tyrarinidem. Echuic lensui tan-
quam coriclusip praim^sae rationi, respondent iiqueutia
verba:
Ascende.)scil!cet,contraBabylonem, subincelleSra parti-
cula ratlocinatlya: Idcirco,&c,
Elam.jld est, Persa Synecdoche.
, Omnemgeniitumeiusce(rareseci,)idest,faci,am. Varians
incerpreces.;Alilinjtlliguncgcmicumeius, scilicec, Baby^
lonisqupipsagemecceirarefaciam, id est, non exaudiam, *
sedpcrdam & cicleboeos.utdesinantfrustra gemire & ulula-
re iu pr^escnti calamitate, ln qna suiu penturi
Aln ver6:gemitumeius,scil!cec Babylortis, quoipsageme^
refacitalios,quos oppritnu & aifiigit. Huuc gemitum pc
pulorum sub impctio & iugoBabylonico ceiTa:e faciam, ici-
Ucet Babylonios puniendp & destruendo, & popuios ab lUo»
rum tyrannideliberando. ./
„ Alii,omnemgernitumeius,scilicetpopu,lijudaicij in Ba-
byloniacapti, cclsare faciam.id est, Babylonico itnperio e-
versoper Medos & Persas.populumrrieumreducam ui patri-
am, utceilent gemere & clamare admepropter. seryicmcia
dnraminBabylonia. Hi duo sensuS"posteripres feie eodem
redeunt. ' ' \. . .•
-VERSUS III.
Propterearepletisuntlumbi mei dolore,ahPust|s
, apprehende.mntmej (ieutangusti^ parturien^
tis i incuryavi me cjuando audivi, territus fui".
quando vidii , '
Propterearepleti,&cjRursus variahtiAliiaccipinnttari-
quam verba Prophetse. permimesin lnduentis personarn Ba^*
byloniorurn deplorantium suam & patrisecalamicaccm,quasi
dicat: tum dicet rex aut alius homo Ba bylonius, sivc Cbaldse-
us Replctisuntlumbi meidolore,&c. Idque diccnt illi ha<3
de caus^quia tum erit tempus iudicii divini.quo ccfsare saciet
Deusgemitus, quos ipsi esseceran.rprius in plurimis unde-
quaque gentibus. Videtur ehimp^yhhalcen rcserri ad prb-
xime pra;cedenrem comminationem adyersus Babylonem,
tanquam esfecTrus ad causam.Alii tanquam verba popnli Ju-
daici capciyi- Hi,in fine vcrsuS prsecedcncis: ceslare saciarhge-
mitumeius:subaudiunt:diceatis: pppuli nempe captivi: uc
sittanquamexpositio illius gemitussuipopuli, quem Dcus
dicit se, sa&urum cessare.
Rep!etisunt.)repknturlumbimei (idest, corpusja^ritu-
dine.
Angustise.; tormina corripiunt mesicut tormisia paaun".
entis.
IncurvaVime.)Coritorqueoraudiendo: r»in&«tttidj.
Terricus sum-)Conturbor videndo.scilicet calaraitates Ea~
bylonis,velcalamitatesjudaeorumibi captivoriim.
. . V E R S U S I V. .,
Erravkcormeum^hqrror terraitrhe: nefteitia-
mabilem mihi, posiiitmihi in paVorem.
Erravitcosi) Erratanimusmeus:sicutdicitur: jEgerani'
mus semper errat TurBatus enim non potcst re&as cogita-
tiones instituere. - >
,' Terruit.)terretme.
Nostem amabilem mihi.) Crepusculum, id est, nodtems
deIe£cacionis,de(iderii mei.idestdesideracam.
, Pofuit-)Id est.conyertit mihi inpavorem, trepidationem:
sciiicet,Deus: velBabylonms, hostis: si mtelligatur itv persona
ssT iiij.
sj&
C AP. XXt
"m
SigMtdfaii-
. sttm inHi-
tuta non
sunt muta
:st«3«€uUt.
Sttcramen-
'* suorno-
do riie ad-
bniniftren-
tur.
sosituptx-
.1 I|I.
Mullii reh.
fifondum
\ **ira DeM.
Signa voluiitacis sua: a se proposita oculis hominum,Deus
non vpluitefTemutaspeitacutassd adiunclo verboi de si-
gnificatipnd & usu eprum edoceri homines jussit, ut non tam
quid essent sua>materia,quam quid significarent, attendere-
tiir. Ec dixitIeh6ya:*Q^emadrnodumincedicser\rus rheuS
Jesaias'nudus&discalcearus,ihterriiannisignum& porten-,
tumcontra^Egyptum&^Echiopiam: Ita abducet rex Asly-
riaccaptivitatemiEgyptsorum & deportacionem jEchiopiun,
nudam & diiealceatam & discoopertarn natibus,&c.
Ergo in administraf ioneSacramentorum, quse ancecellunt'
omnrbus aliissyssibolisrerumdivinarum, cavendumest, oe
ceremphia: scrventur sine commemorarione iristitutionis, si-
gntiJcationisjfinis.&ususeorumlegitimi. Hax enim cere-
moriiarumcomulatiosinedo6tnnaae signis Grariae divinae, A
peperit multa ac tetra idola in ,papatu, qnetnadmodum & o-
lim in populoIudaico,cui Phansaismusobtrasitlarvas cere1-
ssoniar um, pro religione & vero Dei caltu
. rv- :: .
Luxus&fastus>-egestate & ignominia puniriaDeo so-
, Icnr. Abducetrex Ailyrisecapti vicatem ./Egyptioram & de-
potracionem JEchiopum, riudam&discalceacam,& discoo-
percarn nacibus, turpitudine jEgypti.
-;. Cavendum ergo ne vidtu, amiC/tu, facultatibus, & qni-
Duscunqtierebusad usum vitsenobisaDeo donatis, ad cu-
piditatiim carnis petulantiam explendam abutamur atque
hoc modo iram Dei irritemus, & horum bonorum amissio-
riem nobis atcrahamus,
,■ v.' -, ■?>':'
Qnjbusfidunt&glorianturhpminesextraDeum.eaver- , j
tuntnrillis interrorem & pudorem. Er pcrterrcfient & e-
rubescent a.b ^Ethiopia expestatlone sua, &ab iEgyptoglo-
riacionesua. . v
Ergo canfldamus Deo, & in seculum non erubescamus, &
quigloriarur,in Dominogloriecur.
VI.
. Qujndo speranc & sibi pojlicentur impii evasionem ex
rtialis, tumdemumajtius illisimerguntur, atque itadespe-
rant & pudefiunt penicus in sms & aliorumocuhs.ur ipsesen
sus rrwlorum/ua: stultitiae & ignominixconfeilionem ipsis
velinvitisextorqueat. Ecdicechabicacor regionis huius in
die illa>£ccesicestexpe£tacio nostra, quo confugiebamus,
&c,Et quomodoevadcmus nosJ
Nonergo terreamuripsprura confidentia & gloriatione: i
sed expc£temusilliusexitum,coque confirmemurin timo- q
re&siduciaDei.
'C
A P U s
XXL
P
V ERSUS I. ;
'R.aphetia deserti maris. Sicut turblnes in Au-
stro ad trariseundum (tta)edeserto venit,eter-.
ra formidabili.
L e c T
I o-
*«l>ylonia
Hmum
^arki
***•« sro
Wst.
Prophetia.] Onusdesercimaris,idest,Babylonise, quam
exprimit vetsu noaoihicautem t:ominatdesertum.non,quia
tttmfuerit.fedquiafuturaeratdesertapost vastatioriessastas D
aPersis & Medis.Alii: quod incerfuerit inter Babel,'Chalda:-
am,& Mediam, magniimdesertum
Maris aiitem desertum dicit, propter lacus & paludes,quas
partimnaturacssiciebatinChaldaaEaphrates, partim ope-
ribusNitocris Babylonicarregina:, & CyciesseiSturuserat, uc
multa & ampla loca circa Baby'oncm,diducT-o Enphrate.sie-
Kutpalustria.& deserta.UsitatumestHebraomore.magnam
aquaruA copiam nomine Maris intelligere : Hinc desertum
. matis,Le.maritimsts?H;plaustre,inplaudibus& stagnissitum.
ii) Austro.Id estttestrales tempestaces ad cranseundnm, id
cst.permeandumjpenetrandum.idestpenetrandcscil prae ve-
hementia:perrumpellceicluocu,1(luc imPesiunt«r' icautar-
ceriautprohiberinonpoisint Aliim Auftrum.td est, irruen-
tes tempestates versus A tistrum: Qum Chalda:a crat Australis
Sc OccidentalisreIpeauMedia;,exqua irrumpebant Cyrus & b
Dariusin Babylprtiam,
, - Venit ]scilicetonus,id est,pcena Babylonis.
, Edeserto,] scihcet, quod erat iutcr Babylonem & Me-
diam. ..' ,
"; EterrasormidabiC)Id est.exMedia.quacsormidabilise-
racHabyloniis.autsaltemsormidanda.Sensus est: Bellum;
instarvalida: & prostementis omnia tempestatis iriuet ej{
■MediainBabyloniam. ,
Qujdamexponunt: exludaea, qu* sit horribiiis proptes
plagasquibuspersuiTaeratapeo, Sttamen sit cau/a calami*
tatumBabylpnis, prppter crudelitatem a Babyloniis in ea
perpetracam. Sed simplicius accipicur exegecice.
;;''. ! : V E R S U S .11, :m
Visioduranunciataestmihi: praEvaricatori (erit)
pr3evaricator,& populatorierit popiilatorj As-
scende Mlamjobside Media^ ©maem gemitum
eiuscessarefeci*
Visiodura.)idest,gravis calainitas Babyionis, Hastenus
Jcsaia:sequentia Dei vetba sunt. Brevuas sententiarum &.
trequens mutatio personarumfacit difficukatem huius ca^
pitis. "...■
Praevancatpri eritprsevarica'tbr& popnlatori^r») popula-
tor.JIdest.Babyloniosjqiiiiriiuste popniati suntalias gentes
viciiiiir).depopulab'nriturPerssE&Medi. Sed Hebrsa verba.,
mollius videntur sic exponi. Petfiiius iste persidc agit: &
vaftatoriste vastat, ld est, Babylonii pergun t perfidiose, lmpit;
&crudelkerexerceresuam tyrarinidem. Echuic lensui tan-
quam coriclusip praim^sae rationi, respondent iiqueutia
verba:
Ascende.)scil!cet,contraBabylonem, subincelleSra parti-
cula ratlocinatlya: Idcirco,&c,
Elam.jld est, Persa Synecdoche.
, Omnemgeniitumeiusce(rareseci,)idest,faci,am. Varians
incerpreces.;Alilinjtlliguncgcmicumeius, scilicec, Baby^
lonisqupipsagemecceirarefaciam, id est, non exaudiam, *
sedpcrdam & cicleboeos.utdesinantfrustra gemire & ulula-
re iu pr^escnti calamitate, ln qna suiu penturi
Aln ver6:gemitumeius,scil!cec Babylortis, quoipsageme^
refacitalios,quos oppritnu & aifiigit. Huuc gemitum pc
pulorum sub impctio & iugoBabylonico ceiTa:e faciam, ici-
Ucet Babylonios puniendp & destruendo, & popuios ab lUo»
rum tyrannideliberando. ./
„ Alii,omnemgernitumeius,scilicetpopu,lijudaicij in Ba-
byloniacapti, cclsare faciam.id est, Babylonico itnperio e-
versoper Medos & Persas.populumrrieumreducam ui patri-
am, utceilent gemere & clamare admepropter. seryicmcia
dnraminBabylonia. Hi duo sensuS"posteripres feie eodem
redeunt. ' ' \. . .•
-VERSUS III.
Propterearepletisuntlumbi mei dolore,ahPust|s
, apprehende.mntmej (ieutangusti^ parturien^
tis i incuryavi me cjuando audivi, territus fui".
quando vidii , '
Propterearepleti,&cjRursus variahtiAliiaccipinnttari-
quam verba Prophetse. permimesin lnduentis personarn Ba^*
byloniorurn deplorantium suam & patrisecalamicaccm,quasi
dicat: tum dicet rex aut alius homo Ba bylonius, sivc Cbaldse-
us Replctisuntlumbi meidolore,&c. Idque diccnt illi ha<3
de caus^quia tum erit tempus iudicii divini.quo ccfsare saciet
Deusgemitus, quos ipsi esseceran.rprius in plurimis unde-
quaque gentibus. Videtur ehimp^yhhalcen rcserri ad prb-
xime pra;cedenrem comminationem adyersus Babylonem,
tanquam esfecTrus ad causam.Alii tanquam verba popnli Ju-
daici capciyi- Hi,in fine vcrsuS prsecedcncis: ceslare saciarhge-
mitumeius:subaudiunt:diceatis: pppuli nempe captivi: uc
sittanquamexpositio illius gemitussuipopuli, quem Dcus
dicit se, sa&urum cessare.
Rep!etisunt.)repknturlumbimei (idest, corpusja^ritu-
dine.
Angustise.; tormina corripiunt mesicut tormisia paaun".
entis.
IncurvaVime.)Coritorqueoraudiendo: r»in&«tttidj.
Terricus sum-)Conturbor videndo.scilicet calaraitates Ea~
bylonis,velcalamitatesjudaeorumibi captivoriim.
. . V E R S U S I V. .,
Erravkcormeum^hqrror terraitrhe: nefteitia-
mabilem mihi, posiiitmihi in paVorem.
Erravitcosi) Erratanimusmeus:sicutdicitur: jEgerani'
mus semper errat TurBatus enim non potcst re&as cogita-
tiones instituere. - >
,' Terruit.)terretme.
Nostem amabilem mihi.) Crepusculum, id est, nodtems
deIe£cacionis,de(iderii mei.idestdesideracam.
, Pofuit-)Id est.conyertit mihi inpavorem, trepidationem:
sciiicet,Deus: velBabylonms, hostis: si mtelligatur itv persona
ssT iiij.