DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0310
sos
i n j e s m M c £$. xvit.
606
Mtium &-ip&ita eucvenifri & urium Deiim Jehovameum aeternopatie
. ttrnopatre.siiomon angamur nimiuminiustismundiiudiciis,quibus bo-
s nidamnanturimaliabsblvuntunnequernoveamurblasphe-
; 'miisdicentium>Ubiestadventuseius?Scientestandemveii-
turum judice qui juste itidicetj&quidem citius quamqUilque
Uork <ix' existiinet^mbramautemquaihobisessfeyideturinullameile,
tremiiudi' &proptersaluterrinostramintercedere. ; •
"ipropter p~: *"\ yj
Mutem no- Superbia ,'est hosriinibiis causa scaridaii\fcrucis,inobedieri-
■Jram in- jia;}& indignatibnis contraDeum&homines:&omBisge-
"Wif. . nesiscaramitases'attrahit:suamautem intentionem &ico-
■ pumnon assequitur: sedlibicohfidentes,6ssinitanderirsidu-
cia destituit; se admifantes,omnibus de(picatissimos reddit:
siimma^fredtantes, ihfra* infima omtuadeiicit.
. Audivimuslup&biani^loabjqiiod superba sit valdc: fa-
' : stum & elatibnem eius & excandescentiameius: Nonitafi-
'. ' . - - entmendaciaeius. / '.'■„■ , ..«..,
"ohumtli- "■' Humiiiemurergo sub potehti manuDei,(ubditisimusipsi
«te Deut & oiemus eum cum Syracida cap.vigesimo tertio: Domine,
r«ndtu> pacer&Deus vitse mea:,eI-ationempculorumncmihides,&
s,*Perbinon giganteamanimamrembveiemperafervistuis. :
*xtime-1 - , ElaCos aUtelri & superbos non extissiescamus jutppte,
j«»«v quanto suritferociores,tant6propioresruina;.
; „.,...,.. . ;,,-;rt '■- -\ VII. .\
Qjiisuisopibus, rnunitionibusjexefcitibus&aliispra;sidi- ,
is humanis confidentes & abutences,inpace & rebus secundis
insultanc mi(eris,pra:(ercim Ecclesia::tandem his omnibus ex-
uti, serd coguntur sua mala deplorare, ita ut lohge maior &
r yeriorsit ipibrumlu&us,quamfuiccxulcatio,&miserabilio- B
res evadant etiam hostibus, & qssibus pf iiis insulrabant-
Idciico uluIabicMcabsuperMpabiuniVersusipieeiulabit:
, defundamentis Kir.Chereseth loquemini, sed tamenconcri-
taerunt,&qua:IeqUunturvers9.io.ii. . . , .
Qlfmodo .tltamurergobpnishuiusvita:, ad glotiam Dei,ad talutem
Htendum & utilitacem proximoruili,pta;cipue miserorum,in cimore &
Jit konii -fjducia Dd,gaEdehfes,utnon gaudentes: ementes & non ob-
"kw vU*. tiiientes,& ucentes mundo; utnon abutentes: przterkenira
Ipecies.huiusmundi.i.Cor.7. ,
■- ■■;'- -....;/.....:'. ' VI11 ■ ;• •'-•■-
; Qviiidoiis&rerJUSextraDeum quibuicunqueconfidunt,
tandemad ignomiiriam ac pudofem: & ad desperationem a-
~ diguntur.Eterit cussiapparuerit qUod satigatussitMoabin
Excelsis, ingredietur san£tuariumsuum,&nihil proficiet.
Ergo fiducia. nostra pmnisfixasit in solp Deo, quocon- C
fisi.', in ,a:ternum, nbn pudefiunt; neque labefastet nos ign.o-
Mniain &• miniacrucisChristi,&glpriamundi,ut qui nostram igno-
urnnmglo- miniamih seternam gloriam;&impiorumgloriam&cpnsi-
r'im:impi- dentiam , in zternam ignomihiam & deiperationem brgvi
"rHtngtori.a CPmm,utandameIIe,mahmusedpcl.iaiIeverationedivina,&
] |»Mernam exemplis iudiciosumDei in^alioseditis,quam nostrornalo ex-
'Itoomim- perti credcre.
"mefttom?.; . . ,..,,,, 1^:.^
*>>ttiandti. ■ . Deus decreta & otacula sua non mutat: Ide6 posteriora
sempercum prioribus cpnientiunt,eorumque sunt.confir-
"etrit* matib& declaratio:. Hpcestverbum quodjehovalbquu-
beifant tus est.ad Mpab jam olim: Nunc autem loquutus est J.ehpva
ttmutetbi- dicendo,& caitera. ; . ,;,< -
"*'cumhit Ergonullaadmiftamusdogmata,qua:tanquamrevelatio- .
pignantia nes,&oraculadivina, nobisproppnunturabhominibus, pu-®
wHulanon gnantia cum oiaculis, qu* Deus iam olisn per Prophetas, .
ecifienda. Christum&Apostolps tradidit & indubitatis testimbniisdi-
, vinisssonfirmavit.Nonenim rnutatur,ncq; secum pugnatun-
., . quam spiritus Dei. . ;.i
^riahttpti- Explodendi sunt igitur furores Ahabaptistafum &;Ent.hu-
siartim & siastarum omnium,qui novas revelationes jadant;pugnantes
^rtthusia-,. cum oraculis veteribus: & sophistarum Pontificiorum praisti-
. "«>•»?» rg- gia^qui mentiuntus, Spititum .Sanstum aliqua,iuccessii tem-
fylationes.' pptis^Ecclesia: diflalle, aut AppstoJpsaliquaei vocctradidis-
°°pbista. se,qua: puguant cum vetbo Christi, &~Apo.stolorumscriptis.
rJnn ponti- Cpntra verp perpetuus vocis &db£trina: ccelestisihdeaPasa-
teiorum diso usqueadfinemmundiconsensus,tutiIIimum&,firmissi-
Prtsstgit, mumfideinostra:fulciumIit. .:.' •'•'
firmissi. "Vl':- .;.- -.X.:-..
""tmfiti* Postquam Deus satis diu homines ad pcenitentiam invita-
"■«W siilei, vit,.promissis,minis,monitiPnibiiSjb.eneficiis,castigati'oni-
bus:tandem hsec omnia contemnentes, &1n peccatisperseve-:
rautes,subito exicio punit,ex quo nulla ipsis relinqiiitur eva.
sio. Intra tres annos, tanquamannosmercenarij,viIisredde-
tur gloria Moab:, & residuum, paubim, pusiilurh, non
fotte.' ■ ,■' . ... ,,.,-,'..
Mentes Ergonoriindormiamuspeccatis nostris,nesurdisimusad
3'i lonjfc- exhortationes divinas, ne Deus etiam fiat surdus:ad clarnores
xiostroSjsi inHialisIia:reamus:iieabii!:aHiiu'eiusionganimita-»/?»*s^«
te:neladtcmiisnosipibs spe diuttirhae dilationis pcenarum,& opprimW
tandem aliqiiahdo expletis nostsis cupiditatibiis agenda: pde- tttr,
taitcntias &. irsipetrahda: veiiias.TalesehimplerunquecKcita- ■ • :■
te&induratipne puniurituri&imparati)pra;cerspernipcenis
"obruuntur. "
^ruel.
rum
pto-
lgttO-
t*sut XVII
V £R S U S l.
1p Rophetia Damafci, Ecce Datnascus restibye*
JL tar,nesitciyitas,eritc|uecurriulusruin».
Ll C' T I..O. -. ':
Removetur.]amovebitur. >
Cumulus.jacervus.
xRuina;.]Id est, ruderum.
V 3'R s u s iL :.
Derelicl:s civi tates Arocr.gregibus ernntj&accii-
babunt,necerit,quiexterreat. '
Ciyitates Aroer.] Idest,fegib tsans jordanem attritsuta :*sBlfl
tribubus Gad & Ruben & dimidia: Mahassis: aburhc insigni '.
adssuviumjaboki . ... . , • ■ v. - .' ._ ,.
Gregibus.] progregibiis, idestjcauiar&pascua^errmtpa-
cateibi. - , . *
Nonefitquiexterreat.] idestjquiabigat^quiprohibear,
propterOppida vasta,civesabductos,campos&agros vastar
tos&insoiitudinem iedactps,olimaTig!at-Peiasiare :iam
autempropterexercitus Assyriorum, non ampliusibivapan.
tes & pra:dantes, post debellatasn a Salmanailare Syriam & 1
Samariam,inquarum iiiediberatregio Aroer.
Vn r s. u s \ III.
Et celTabit muiiitio ab Epriraim,®numfia*
maici & residuum Aram,Iicutgl6ria filiorum l-
sraeliseruntjdixitiehovaExercitUUm.
Cessabit munitio.]Idest,destrucl:a:eruntSarharia,&reii-
qua:munitionesIsraelitarum. , ' -^
Etregnum Damasci.] Hebr. a Dimasco,id est, Damascus
non amplius esit sedes regum Syria:.
Ec residuum Aram. ]Ec a residua,reliqua Syria.Aliqui <
cott-
mngunt cum sequentibus:Residuum Syria: etent, ficutelo
na Israelis,regnum gloriosum & omnia,de quibus ^loriah
turlsiraelita;.. . J ■*. , ?. .
V E R S U S IV.
Eteritindieillarattenu^bitiu-gloriaJacobj&pin-
gued® carnis eius marceicet.
■■■'•■" ^ V E R~s' u s V. '
Et erit, iicut colligit mesTor segetem, & brachio
soo rpicasdemeritreritquoq;,sicut cjuicoiligit
! spicasinvalJeR.ephaim.
Et
tcilicec
aut
eius
'-J4
ersJJId est,fict,ageturin Syria &Samaria illo tempore
JCSalmanassaristS.cut meiior spicas,Sic SalmanassiW"'
cile&catervatim &diligenter.colliget Syros&IfcS is
.deporta.bit ex patna in Aliyfiam., , , . '■ dCUtas' ac
. Valle RePhaim]qus eratprop^Jerosplymarri.
V E RS uvs Vl.1
Etrelinquenturineoracemi ,&sicuteXcuillao
Ie»,duo vel tnagrana insummitaterami-
quatuorvel quinci; (race^jin cacuminik
fructusjdixit lehoya Deus Israel. M
Ec relinquentur.]Scilicet a Saimanassarc.
Ineo.]ScilicetIacob:Israele:Samaria. ;'......
Racemi.] Id est, pauci Iiraelita!, rari,Iiinc ilKhcsparsi:qu6s
racemis a vindemia reiiais • confert, Icilicet, ad racematio' ^
nemrquia deinde neppseius Asarhaddon ^bduiit etiarnre"
liquiasIIraelitatum.EsHra:^ ' ' ';
Grana.] bacca:. .':' ■"}. "'■'/ ' "■ ■ ■ - - -
: Insummitate rami.] In capite,id est, summitate,summi ra
mi,idest,verberis,fastigij,^pferi. •'- ~ ■*"■
:In cacuminibus eiusfrudus. ] In ramirdus frucT-f
ra:, scilicet, olea;. Id est,. Eciam ubi prius erat maiim f
quentia^eliquieruntadmodumpauci. ! «atre-
«c ij.
i n j e s m M c £$. xvit.
606
Mtium &-ip&ita eucvenifri & urium Deiim Jehovameum aeternopatie
. ttrnopatre.siiomon angamur nimiuminiustismundiiudiciis,quibus bo-
s nidamnanturimaliabsblvuntunnequernoveamurblasphe-
; 'miisdicentium>Ubiestadventuseius?Scientestandemveii-
turum judice qui juste itidicetj&quidem citius quamqUilque
Uork <ix' existiinet^mbramautemquaihobisessfeyideturinullameile,
tremiiudi' &proptersaluterrinostramintercedere. ; •
"ipropter p~: *"\ yj
Mutem no- Superbia ,'est hosriinibiis causa scaridaii\fcrucis,inobedieri-
■Jram in- jia;}& indignatibnis contraDeum&homines:&omBisge-
"Wif. . nesiscaramitases'attrahit:suamautem intentionem &ico-
■ pumnon assequitur: sedlibicohfidentes,6ssinitanderirsidu-
cia destituit; se admifantes,omnibus de(picatissimos reddit:
siimma^fredtantes, ihfra* infima omtuadeiicit.
. Audivimuslup&biani^loabjqiiod superba sit valdc: fa-
' : stum & elatibnem eius & excandescentiameius: Nonitafi-
'. ' . - - entmendaciaeius. / '.'■„■ , ..«..,
"ohumtli- "■' Humiiiemurergo sub potehti manuDei,(ubditisimusipsi
«te Deut & oiemus eum cum Syracida cap.vigesimo tertio: Domine,
r«ndtu> pacer&Deus vitse mea:,eI-ationempculorumncmihides,&
s,*Perbinon giganteamanimamrembveiemperafervistuis. :
*xtime-1 - , ElaCos aUtelri & superbos non extissiescamus jutppte,
j«»«v quanto suritferociores,tant6propioresruina;.
; „.,...,.. . ;,,-;rt '■- -\ VII. .\
Qjiisuisopibus, rnunitionibusjexefcitibus&aliispra;sidi- ,
is humanis confidentes & abutences,inpace & rebus secundis
insultanc mi(eris,pra:(ercim Ecclesia::tandem his omnibus ex-
uti, serd coguntur sua mala deplorare, ita ut lohge maior &
r yeriorsit ipibrumlu&us,quamfuiccxulcatio,&miserabilio- B
res evadant etiam hostibus, & qssibus pf iiis insulrabant-
Idciico uluIabicMcabsuperMpabiuniVersusipieeiulabit:
, defundamentis Kir.Chereseth loquemini, sed tamenconcri-
taerunt,&qua:IeqUunturvers9.io.ii. . . , .
Qlfmodo .tltamurergobpnishuiusvita:, ad glotiam Dei,ad talutem
Htendum & utilitacem proximoruili,pta;cipue miserorum,in cimore &
Jit konii -fjducia Dd,gaEdehfes,utnon gaudentes: ementes & non ob-
"kw vU*. tiiientes,& ucentes mundo; utnon abutentes: przterkenira
Ipecies.huiusmundi.i.Cor.7. ,
■- ■■;'- -....;/.....:'. ' VI11 ■ ;• •'-•■-
; Qviiidoiis&rerJUSextraDeum quibuicunqueconfidunt,
tandemad ignomiiriam ac pudofem: & ad desperationem a-
~ diguntur.Eterit cussiapparuerit qUod satigatussitMoabin
Excelsis, ingredietur san£tuariumsuum,&nihil proficiet.
Ergo fiducia. nostra pmnisfixasit in solp Deo, quocon- C
fisi.', in ,a:ternum, nbn pudefiunt; neque labefastet nos ign.o-
Mniain &• miniacrucisChristi,&glpriamundi,ut qui nostram igno-
urnnmglo- miniamih seternam gloriam;&impiorumgloriam&cpnsi-
r'im:impi- dentiam , in zternam ignomihiam & deiperationem brgvi
"rHtngtori.a CPmm,utandameIIe,mahmusedpcl.iaiIeverationedivina,&
] |»Mernam exemplis iudiciosumDei in^alioseditis,quam nostrornalo ex-
'Itoomim- perti credcre.
"mefttom?.; . . ,..,,,, 1^:.^
*>>ttiandti. ■ . Deus decreta & otacula sua non mutat: Ide6 posteriora
sempercum prioribus cpnientiunt,eorumque sunt.confir-
"etrit* matib& declaratio:. Hpcestverbum quodjehovalbquu-
beifant tus est.ad Mpab jam olim: Nunc autem loquutus est J.ehpva
ttmutetbi- dicendo,& caitera. ; . ,;,< -
"*'cumhit Ergonullaadmiftamusdogmata,qua:tanquamrevelatio- .
pignantia nes,&oraculadivina, nobisproppnunturabhominibus, pu-®
wHulanon gnantia cum oiaculis, qu* Deus iam olisn per Prophetas, .
ecifienda. Christum&Apostolps tradidit & indubitatis testimbniisdi-
, vinisssonfirmavit.Nonenim rnutatur,ncq; secum pugnatun-
., . quam spiritus Dei. . ;.i
^riahttpti- Explodendi sunt igitur furores Ahabaptistafum &;Ent.hu-
siartim & siastarum omnium,qui novas revelationes jadant;pugnantes
^rtthusia-,. cum oraculis veteribus: & sophistarum Pontificiorum praisti-
. "«>•»?» rg- gia^qui mentiuntus, Spititum .Sanstum aliqua,iuccessii tem-
fylationes.' pptis^Ecclesia: diflalle, aut AppstoJpsaliquaei vocctradidis-
°°pbista. se,qua: puguant cum vetbo Christi, &~Apo.stolorumscriptis.
rJnn ponti- Cpntra verp perpetuus vocis &db£trina: ccelestisihdeaPasa-
teiorum diso usqueadfinemmundiconsensus,tutiIIimum&,firmissi-
Prtsstgit, mumfideinostra:fulciumIit. .:.' •'•'
firmissi. "Vl':- .;.- -.X.:-..
""tmfiti* Postquam Deus satis diu homines ad pcenitentiam invita-
"■«W siilei, vit,.promissis,minis,monitiPnibiiSjb.eneficiis,castigati'oni-
bus:tandem hsec omnia contemnentes, &1n peccatisperseve-:
rautes,subito exicio punit,ex quo nulla ipsis relinqiiitur eva.
sio. Intra tres annos, tanquamannosmercenarij,viIisredde-
tur gloria Moab:, & residuum, paubim, pusiilurh, non
fotte.' ■ ,■' . ... ,,.,-,'..
Mentes Ergonoriindormiamuspeccatis nostris,nesurdisimusad
3'i lonjfc- exhortationes divinas, ne Deus etiam fiat surdus:ad clarnores
xiostroSjsi inHialisIia:reamus:iieabii!:aHiiu'eiusionganimita-»/?»*s^«
te:neladtcmiisnosipibs spe diuttirhae dilationis pcenarum,& opprimW
tandem aliqiiahdo expletis nostsis cupiditatibiis agenda: pde- tttr,
taitcntias &. irsipetrahda: veiiias.TalesehimplerunquecKcita- ■ • :■
te&induratipne puniurituri&imparati)pra;cerspernipcenis
"obruuntur. "
^ruel.
rum
pto-
lgttO-
t*sut XVII
V £R S U S l.
1p Rophetia Damafci, Ecce Datnascus restibye*
JL tar,nesitciyitas,eritc|uecurriulusruin».
Ll C' T I..O. -. ':
Removetur.]amovebitur. >
Cumulus.jacervus.
xRuina;.]Id est, ruderum.
V 3'R s u s iL :.
Derelicl:s civi tates Arocr.gregibus ernntj&accii-
babunt,necerit,quiexterreat. '
Ciyitates Aroer.] Idest,fegib tsans jordanem attritsuta :*sBlfl
tribubus Gad & Ruben & dimidia: Mahassis: aburhc insigni '.
adssuviumjaboki . ... . , • ■ v. - .' ._ ,.
Gregibus.] progregibiis, idestjcauiar&pascua^errmtpa-
cateibi. - , . *
Nonefitquiexterreat.] idestjquiabigat^quiprohibear,
propterOppida vasta,civesabductos,campos&agros vastar
tos&insoiitudinem iedactps,olimaTig!at-Peiasiare :iam
autempropterexercitus Assyriorum, non ampliusibivapan.
tes & pra:dantes, post debellatasn a Salmanailare Syriam & 1
Samariam,inquarum iiiediberatregio Aroer.
Vn r s. u s \ III.
Et celTabit muiiitio ab Epriraim,®numfia*
maici & residuum Aram,Iicutgl6ria filiorum l-
sraeliseruntjdixitiehovaExercitUUm.
Cessabit munitio.]Idest,destrucl:a:eruntSarharia,&reii-
qua:munitionesIsraelitarum. , ' -^
Etregnum Damasci.] Hebr. a Dimasco,id est, Damascus
non amplius esit sedes regum Syria:.
Ec residuum Aram. ]Ec a residua,reliqua Syria.Aliqui <
cott-
mngunt cum sequentibus:Residuum Syria: etent, ficutelo
na Israelis,regnum gloriosum & omnia,de quibus ^loriah
turlsiraelita;.. . J ■*. , ?. .
V E R S U S IV.
Eteritindieillarattenu^bitiu-gloriaJacobj&pin-
gued® carnis eius marceicet.
■■■'•■" ^ V E R~s' u s V. '
Et erit, iicut colligit mesTor segetem, & brachio
soo rpicasdemeritreritquoq;,sicut cjuicoiligit
! spicasinvalJeR.ephaim.
Et
tcilicec
aut
eius
'-J4
ersJJId est,fict,ageturin Syria &Samaria illo tempore
JCSalmanassaristS.cut meiior spicas,Sic SalmanassiW"'
cile&catervatim &diligenter.colliget Syros&IfcS is
.deporta.bit ex patna in Aliyfiam., , , . '■ dCUtas' ac
. Valle RePhaim]qus eratprop^Jerosplymarri.
V E RS uvs Vl.1
Etrelinquenturineoracemi ,&sicuteXcuillao
Ie»,duo vel tnagrana insummitaterami-
quatuorvel quinci; (race^jin cacuminik
fructusjdixit lehoya Deus Israel. M
Ec relinquentur.]Scilicet a Saimanassarc.
Ineo.]ScilicetIacob:Israele:Samaria. ;'......
Racemi.] Id est, pauci Iiraelita!, rari,Iiinc ilKhcsparsi:qu6s
racemis a vindemia reiiais • confert, Icilicet, ad racematio' ^
nemrquia deinde neppseius Asarhaddon ^bduiit etiarnre"
liquiasIIraelitatum.EsHra:^ ' ' ';
Grana.] bacca:. .':' ■"}. "'■'/ ' "■ ■ ■ - - -
: Insummitate rami.] In capite,id est, summitate,summi ra
mi,idest,verberis,fastigij,^pferi. •'- ~ ■*"■
:In cacuminibus eiusfrudus. ] In ramirdus frucT-f
ra:, scilicet, olea;. Id est,. Eciam ubi prius erat maiim f
quentia^eliquieruntadmodumpauci. ! «atre-
«c ij.