DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0325
■2 A€HARI$ URSINI Q O MMENT.
Deus i3e6 simt..^iqttaado ad&mmast fflifeiattt redigi sss;»
amEcclesiam-, &impiosu{iUspersequutpres adsurnmathfe-
•licicatemmundanamevehi, utillusttiorfiatipfius ppteatia,'ia
subitauttorumquefortuna: commtttatrbne, hoc est,suorUth
eve&ione & hostium dejectione. Sicut sstus serenuspost plu-
viam: sieurdensiras roris jn sestumcssis:. Nam ante messem ,
cum^perfe&afueritgemmay&ssosejusfa&Hs fueritomphax
marureicens: excidet malleolos faleibus, & sks mentaejuslaii-
feret ac succidet: RelinqUetutparitervolueribusrnontraih
& bestiis terra:, &c. Prior tentatio 'est in cempore seu dura-
tioae,~ha;c est in gradurnalorum, quae patiuntur pii &bdno-
rum,qaibuSfruunturinipii; Utergoduratio,sicetiamma-
gnitudo periculornm, calamitatum & ignominia:, quam sd-
stinemus,&pro{perttatiS)&gldrias,quafefemagriific^effe- i
runt hostes npstri * nptt conturbenc nds, neque fiduciatn di-
vinae praesentiaj & sperri liberationis cercarn nobis eripianc: se-
cuadum ddctrinam Psalmi trigesimi ieptimi: Ne indigneris
' proprer maleficds > ne invideaS tacientibus iniqttitaterri, &c.
. : ' i ' , ' VII.
XZontrnho- Antequaftl Deus decrevit hostes punire ac dejicesehullis
Jiesossiciu viribus aut cp/isiliishominumdebellantur^&tameriinterea
saeiendum, faciendum adversus eos est pfficium nqbis a Deo mandatum:
ut saltem quiasaltem hoceftideturutEcclesiamdeIcrerionposIint,do-
impedmn- aecipsi;fundituspereant. Temporeilloadduceturmunuslq-
turxsinon hpvae depopulodistu£to &depihito, terribili cis & ulcra ,&c.
iUicodebei- Ergo cum non reprimuntur & peicunrhostestam cito
lemur, quam yellemus,(ciamus no.n abjecisie Deum curam Ecclesias
&suorum,aut perpetuo Iaxatururhesiefraenasuishostibus:
'sed terapus, quodipie gloriae sua; & saluti npstrae idoneum ab 1
Sterno cpnstituic, nondum adveniue: interea yero Deurri np-'
bisadeue: ac nos certo lJberaturii:illosyerdadpcenarnpraE-
parari ac rriaturari: neque aliquidmpveamuscxtra vdcatiq-
nis metas: hanc aurcm facientes,bonos exitus a Deo patiencer,
«xspeiscemus. A.
VIIL , " A
Deus ideodestraithostesacliberatEcclesiamsuam, ut O-:
mnisgldria hujusdesttuclionis&liberatioriis ipsisblitribua-
£ublicabe- mr. ac prajlertim publica beneficia ab ipsoaccepta ,publica \
nesieiapu- etjam gratiarii aftione celebfeatur,& ad gloriaiii ipsius omnis
iliiagra- e0jUm usus cdnferatur. Tempore illo adduceturmunus Ic-
ttaruma- hovas exercituum depopulodistrastoadlociijnnominisle-
Sione eele- hovas.admontemTzijori.
handa.
Efgo victorias & desensiories nott ascribamuSnostrisviri-
busautprudentia:autjustitia;,nequehomin^bus:sedomneta C
ejus laudem in sosidum tribuamus Deo, ii quibus autem usus
est|ministris ad benefaciendum nobis, illis tanquam iristsu- ■■
mentis, Deum autem sbli tanquam autori beneficiprum, hp-
norem tribuamus. ■-■
C A PUT XIX-
V E R-" S U S I.
/
"s~\ Niis iEgypti: Ecce lehova veh itur super nu
Regnum in regrium.i Id eft,prasfecT:uracdntrapta;seauT
ram: in quas totaiEgyptiis distributa plim fuit,quas ypcarunt
yiftxs,a >iftti, rego, administrp,vel nE^^jincplo, inhabitd»
Prasfecti eorum dic^i ripmarch^. Plin.Iib.^.cap.?. ad 47.' recen-
set,aprascipuisoppidishabentesnomiaa. '. I
V s b. s u s III.
Et evacuabitur spiritns ^Egyptiin medio ejus,&
consilium ejusdestruam: interrogabuntquesi-
rnulacra&divinosj&Pythones&ariolos.
Etevacuabitur.] Exhaurieturspiritus^idest^exariimabitur,
sicutcorpusauimalismoriens: amittet omnem vim & vigo-
rem suum, asflicta seditidnibus & tyrannide.
, Destruam.] Absorbebo, dissipabo, id eft, reddam eps ma-
gnitudine malorum &conssiernatione inopes cpnsilii,&quan
attonitos.
Interrogabuntquesimulacra.] Gdnsuleatidola,ideft,nori
habehtes ipsi consilium;
Divinos.] Alii,Magos,ineantatofes.Siclonathas pttf^sl
-Ghafaschiriiquod notumestsignificaremaleficum ,inagurn.
Hic tantum extat. Ab toj? At qaiete: quasi secretis susurris vel
carminibus evocaates,dasmones. Divini iidem,qui arioli»
1 ;. V e r s u s IV.
Et tradam iEgypturn in manumdorninorumdlu*
rorum,& r^xfortisdominabkureissdixitdQ5-
minator lehovaexercituum.v V,
Ettradam.] Concludam. Inmanu. '
- Domirierum durorum.] Hebr. dominorum duri, id eft,
In nianu duri cujusque dominotum, id est,tyrarinorum. 7 s
Rexfortis.] Rigidusviplent9,skyus,ihippaenspaeradui;a.
Doraiaator,] Ddminus. -.,' ., /
-V b r s u s V.:
Et deperdentur aquje demari, & rTuvius exsiccabi-
tur&arescet. /
Et deperdentur.] Alii, deperdent a marijid est,avertent iili
tyranniaquasNili,neinfluancinmare. ' '
) Ecfluvius.] Vel,utfluvius,scilicet,Nilus,deriveturalio.:
' Ve r s u s VI. . a '
Et elongabunrseflumina, attenuabumtur,& sic^
cabuntur rivi ^Egypti,calamus&juncus eXcl-
■ "deritur.' ■•"' :'- .' ,>W:'
Etelpngabunt se.] Alii>abjicient,scilicec,retrp,id cft,a-
yertent ea, sua: libitlmis caufa,abjicientes cusam utilitatis pu-
blic3e,quanicapit iEgyptusex Nilo &ejus derivationibus.
Attenuabuntur & siecabuntur.] Alii,vExhaurient & sicT
cabunt. ■ ". ;'' i ■
Rivps ^Egypti.] Alii,Rivosdu(5tb,saggeribus. Alii,rivos
raunitipnis,id est,munitps, sciIicet,aggenbus,hoc est, arce sa-
£tps sive dedudtps e Niloperutiiverfam ^Egyptum. Rivum
pro rivpscplledsiye. Aliqui vercunc riyos jEoypci,uc nijco
Maczor pro oiltfa pes Parpnpmasiam, propter muriiciones,
bem lcvem , & ingredietur ^Egyptum, Eti'
movebuat se simulacra ^Egypti a sacie ejus, & quasnabuic nacura &asce. Exponunt similiter aliqUotlociS;
COr^gyptilisJUcfietinmedioejUS. uti.Reg.iy Iesj;. Sedetiamiaillismunitionem,velobsidio
L E.C T I o*
SimuUcra
mota.
C»r eoUi-
quescens.
Vehitur] InsidenSjinequitans. Vehi riube levi, id est,ce-
leriter mota, id est ,.Deum velpciter exfequi velle sua judicia
& potentcr: simili metaphora, qua Psal. 18. dicitur: Vehi alis
ventorum. .",/,',
Ecmovebuntsesimulacra.] Et cpmmpvebuntur,idest,
itaveniet Iehova,ut commpveanturidpla^Egypti,idest,ut '
corruant,amittantomnem autpritatem siiam & ppinipnem
deitatis; quianihil ppteruntprpiEgyptiisadversusIehovam
praestare. > ■ '■' .
Et cpriEgypti liquefiet.] Et cor jEgyptiorum cplliquescat,'
id est,difHuat>h6cest,animi dejiciaturpavore&defperacione.
V E R S U S II. '■/;
Et consundam ^Egyptum eum iEgypto, pugna-
buntquevirinsratrem suum,&virinamicum E
suum. Civitas in civitatem,regnum in regnum-
Et cqrisundam jEgyptum.] Et commiscebo, id est, com- -
mittam inter se, intcftinisdisstdiis, & motibuSijEgyptios curn
^Egyptiis.
Pugnabuntque.] Idest,pugnent.
Vir.] Id est, quisque.
Iaamicum.] Contraproxunumsuum.
nem sigmsicat.quam fignificaripnem postulat,Etymon,a mj:
D tzpr;obsidere,munire,consrinsere;arcl:are/
Calamus&juncusexcindentur.] Arundp,canna:&alga, CaU">0
carec1um,carex. Intelligit herbas aascentes ulcrp ia aquis & &iu»t'C'
ripisacpaludibusNiii. - »-
Excidentuf.] Languebunt: marcescent, scilicec, inopia a-
;quaifum. - - ■< - . ,
V e r S u s VII.
Gramineta (qndsunt) juxta;rivum,j,uxta ripam ssu-
minis,& omnis ienientis rivi arescet, prbpulsa-
bitur&nonerit.
Gramineta.] Alii, herb*, grateiria. Alii, Papyri iiy cutis,
pellis. my Papyrus, quia a»scatur plicatilis, ex multis quafi '■ spyd
pellibus cpastaas. Signifitat ex Nili decrementis maxima de- papvr0
trimehtapercepturps jEgyptips. ^ ' .-''■.,
Iuxtaripamssumiais.] Super,veIadps,ideft,oramrivi,id
est,rivorum, vult dicere omnia terri nascentia, tam ultronea
quam sata, peritura ficcitate.
Propulskbitur.] Depelletur,id eft,peribittota.
■ V e r s u s VIII.
M*rebuntquepiscatores, & iugebunt omnes pro-
jicientes in rivum hamum: & expandentes rete
insupersicieaquarum,insirmaburitur. A
, . , Insirmav
Deus i3e6 simt..^iqttaado ad&mmast fflifeiattt redigi sss;»
amEcclesiam-, &impiosu{iUspersequutpres adsurnmathfe-
•licicatemmundanamevehi, utillusttiorfiatipfius ppteatia,'ia
subitauttorumquefortuna: commtttatrbne, hoc est,suorUth
eve&ione & hostium dejectione. Sicut sstus serenuspost plu-
viam: sieurdensiras roris jn sestumcssis:. Nam ante messem ,
cum^perfe&afueritgemmay&ssosejusfa&Hs fueritomphax
marureicens: excidet malleolos faleibus, & sks mentaejuslaii-
feret ac succidet: RelinqUetutparitervolueribusrnontraih
& bestiis terra:, &c. Prior tentatio 'est in cempore seu dura-
tioae,~ha;c est in gradurnalorum, quae patiuntur pii &bdno-
rum,qaibuSfruunturinipii; Utergoduratio,sicetiamma-
gnitudo periculornm, calamitatum & ignominia:, quam sd-
stinemus,&pro{perttatiS)&gldrias,quafefemagriific^effe- i
runt hostes npstri * nptt conturbenc nds, neque fiduciatn di-
vinae praesentiaj & sperri liberationis cercarn nobis eripianc: se-
cuadum ddctrinam Psalmi trigesimi ieptimi: Ne indigneris
' proprer maleficds > ne invideaS tacientibus iniqttitaterri, &c.
. : ' i ' , ' VII.
XZontrnho- Antequaftl Deus decrevit hostes punire ac dejicesehullis
Jiesossiciu viribus aut cp/isiliishominumdebellantur^&tameriinterea
saeiendum, faciendum adversus eos est pfficium nqbis a Deo mandatum:
ut saltem quiasaltem hoceftideturutEcclesiamdeIcrerionposIint,do-
impedmn- aecipsi;fundituspereant. Temporeilloadduceturmunuslq-
turxsinon hpvae depopulodistu£to &depihito, terribili cis & ulcra ,&c.
iUicodebei- Ergo cum non reprimuntur & peicunrhostestam cito
lemur, quam yellemus,(ciamus no.n abjecisie Deum curam Ecclesias
&suorum,aut perpetuo Iaxatururhesiefraenasuishostibus:
'sed terapus, quodipie gloriae sua; & saluti npstrae idoneum ab 1
Sterno cpnstituic, nondum adveniue: interea yero Deurri np-'
bisadeue: ac nos certo lJberaturii:illosyerdadpcenarnpraE-
parari ac rriaturari: neque aliquidmpveamuscxtra vdcatiq-
nis metas: hanc aurcm facientes,bonos exitus a Deo patiencer,
«xspeiscemus. A.
VIIL , " A
Deus ideodestraithostesacliberatEcclesiamsuam, ut O-:
mnisgldria hujusdesttuclionis&liberatioriis ipsisblitribua-
£ublicabe- mr. ac prajlertim publica beneficia ab ipsoaccepta ,publica \
nesieiapu- etjam gratiarii aftione celebfeatur,& ad gloriaiii ipsius omnis
iliiagra- e0jUm usus cdnferatur. Tempore illo adduceturmunus Ic-
ttaruma- hovas exercituum depopulodistrastoadlociijnnominisle-
Sione eele- hovas.admontemTzijori.
handa.
Efgo victorias & desensiories nott ascribamuSnostrisviri-
busautprudentia:autjustitia;,nequehomin^bus:sedomneta C
ejus laudem in sosidum tribuamus Deo, ii quibus autem usus
est|ministris ad benefaciendum nobis, illis tanquam iristsu- ■■
mentis, Deum autem sbli tanquam autori beneficiprum, hp-
norem tribuamus. ■-■
C A PUT XIX-
V E R-" S U S I.
/
"s~\ Niis iEgypti: Ecce lehova veh itur super nu
Regnum in regrium.i Id eft,prasfecT:uracdntrapta;seauT
ram: in quas totaiEgyptiis distributa plim fuit,quas ypcarunt
yiftxs,a >iftti, rego, administrp,vel nE^^jincplo, inhabitd»
Prasfecti eorum dic^i ripmarch^. Plin.Iib.^.cap.?. ad 47.' recen-
set,aprascipuisoppidishabentesnomiaa. '. I
V s b. s u s III.
Et evacuabitur spiritns ^Egyptiin medio ejus,&
consilium ejusdestruam: interrogabuntquesi-
rnulacra&divinosj&Pythones&ariolos.
Etevacuabitur.] Exhaurieturspiritus^idest^exariimabitur,
sicutcorpusauimalismoriens: amittet omnem vim & vigo-
rem suum, asflicta seditidnibus & tyrannide.
, Destruam.] Absorbebo, dissipabo, id eft, reddam eps ma-
gnitudine malorum &conssiernatione inopes cpnsilii,&quan
attonitos.
Interrogabuntquesimulacra.] Gdnsuleatidola,ideft,nori
habehtes ipsi consilium;
Divinos.] Alii,Magos,ineantatofes.Siclonathas pttf^sl
-Ghafaschiriiquod notumestsignificaremaleficum ,inagurn.
Hic tantum extat. Ab toj? At qaiete: quasi secretis susurris vel
carminibus evocaates,dasmones. Divini iidem,qui arioli»
1 ;. V e r s u s IV.
Et tradam iEgypturn in manumdorninorumdlu*
rorum,& r^xfortisdominabkureissdixitdQ5-
minator lehovaexercituum.v V,
Ettradam.] Concludam. Inmanu. '
- Domirierum durorum.] Hebr. dominorum duri, id eft,
In nianu duri cujusque dominotum, id est,tyrarinorum. 7 s
Rexfortis.] Rigidusviplent9,skyus,ihippaenspaeradui;a.
Doraiaator,] Ddminus. -.,' ., /
-V b r s u s V.:
Et deperdentur aquje demari, & rTuvius exsiccabi-
tur&arescet. /
Et deperdentur.] Alii, deperdent a marijid est,avertent iili
tyranniaquasNili,neinfluancinmare. ' '
) Ecfluvius.] Vel,utfluvius,scilicet,Nilus,deriveturalio.:
' Ve r s u s VI. . a '
Et elongabunrseflumina, attenuabumtur,& sic^
cabuntur rivi ^Egypti,calamus&juncus eXcl-
■ "deritur.' ■•"' :'- .' ,>W:'
Etelpngabunt se.] Alii>abjicient,scilicec,retrp,id cft,a-
yertent ea, sua: libitlmis caufa,abjicientes cusam utilitatis pu-
blic3e,quanicapit iEgyptusex Nilo &ejus derivationibus.
Attenuabuntur & siecabuntur.] Alii,vExhaurient & sicT
cabunt. ■ ". ;'' i ■
Rivps ^Egypti.] Alii,Rivosdu(5tb,saggeribus. Alii,rivos
raunitipnis,id est,munitps, sciIicet,aggenbus,hoc est, arce sa-
£tps sive dedudtps e Niloperutiiverfam ^Egyptum. Rivum
pro rivpscplledsiye. Aliqui vercunc riyos jEoypci,uc nijco
Maczor pro oiltfa pes Parpnpmasiam, propter muriiciones,
bem lcvem , & ingredietur ^Egyptum, Eti'
movebuat se simulacra ^Egypti a sacie ejus, & quasnabuic nacura &asce. Exponunt similiter aliqUotlociS;
COr^gyptilisJUcfietinmedioejUS. uti.Reg.iy Iesj;. Sedetiamiaillismunitionem,velobsidio
L E.C T I o*
SimuUcra
mota.
C»r eoUi-
quescens.
Vehitur] InsidenSjinequitans. Vehi riube levi, id est,ce-
leriter mota, id est ,.Deum velpciter exfequi velle sua judicia
& potentcr: simili metaphora, qua Psal. 18. dicitur: Vehi alis
ventorum. .",/,',
Ecmovebuntsesimulacra.] Et cpmmpvebuntur,idest,
itaveniet Iehova,ut commpveanturidpla^Egypti,idest,ut '
corruant,amittantomnem autpritatem siiam & ppinipnem
deitatis; quianihil ppteruntprpiEgyptiisadversusIehovam
praestare. > ■ '■' .
Et cpriEgypti liquefiet.] Et cor jEgyptiorum cplliquescat,'
id est,difHuat>h6cest,animi dejiciaturpavore&defperacione.
V E R S U S II. '■/;
Et consundam ^Egyptum eum iEgypto, pugna-
buntquevirinsratrem suum,&virinamicum E
suum. Civitas in civitatem,regnum in regnum-
Et cqrisundam jEgyptum.] Et commiscebo, id est, com- -
mittam inter se, intcftinisdisstdiis, & motibuSijEgyptios curn
^Egyptiis.
Pugnabuntque.] Idest,pugnent.
Vir.] Id est, quisque.
Iaamicum.] Contraproxunumsuum.
nem sigmsicat.quam fignificaripnem postulat,Etymon,a mj:
D tzpr;obsidere,munire,consrinsere;arcl:are/
Calamus&juncusexcindentur.] Arundp,canna:&alga, CaU">0
carec1um,carex. Intelligit herbas aascentes ulcrp ia aquis & &iu»t'C'
ripisacpaludibusNiii. - »-
Excidentuf.] Languebunt: marcescent, scilicec, inopia a-
;quaifum. - - ■< - . ,
V e r S u s VII.
Gramineta (qndsunt) juxta;rivum,j,uxta ripam ssu-
minis,& omnis ienientis rivi arescet, prbpulsa-
bitur&nonerit.
Gramineta.] Alii, herb*, grateiria. Alii, Papyri iiy cutis,
pellis. my Papyrus, quia a»scatur plicatilis, ex multis quafi '■ spyd
pellibus cpastaas. Signifitat ex Nili decrementis maxima de- papvr0
trimehtapercepturps jEgyptips. ^ ' .-''■.,
Iuxtaripamssumiais.] Super,veIadps,ideft,oramrivi,id
est,rivorum, vult dicere omnia terri nascentia, tam ultronea
quam sata, peritura ficcitate.
Propulskbitur.] Depelletur,id eft,peribittota.
■ V e r s u s VIII.
M*rebuntquepiscatores, & iugebunt omnes pro-
jicientes in rivum hamum: & expandentes rete
insupersicieaquarum,insirmaburitur. A
, . , Insirmav