DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0201
.S%7
ZACHARI^ URSINI COMMENT.
I$8
dile&ionem&hencficentiammutuam.prxscrcimerga sra-
tres hocest.vcl civihbas velspiricualibus vinculis nobiseon.
juu£tos,rueri&coasemsc,cerratim studcamus.
tu t.
G a r u t X.
T. E X T ','u S.;;
ViEscribeatibasdccretaiaiqua, & (qni) scri-
beates,aicadacium scribere feccruat
L e c T I o.
VaBscribentibus.] Vacdecernentibusdecreta iniquitatii,i i
est.ihiqua.videiicct leges & sententias inj ustas. ,'
Et[qui)scribentes,mendaciumscriberc fccerunt] Alii> &
perscribentib.scil.ia astis & diplomaub laborcm seu mblesti-
am, i.e.injurias onerosaspauperibus &piii,quos opprirnunt:
*'»a^**Jpra:scripserunt:Eclipsis,quam,scmolestiam,ptxscripsctunt>sc.
sigmst* jlljjudices & legislatores iniufti.Sic illi.qui authores & mini-
strosiojiuiarum taxari inrelligunt Alii pxo codcra accipiunt,
deecrnere & scnbere.seu praescribi curare,&exponunt,& scri-
bentibus (scilicetquijmolestiamscribunt, vcl, (quijscnben-
tes niokstiani scnbunt- Accentus distinguens tiphcha post
voecm molcsti* btiy Hhamal,&vctbump'raetcricum,prae-
scrissciuntisria Ckccbu, vidcnturprion cxpositioni savere.
ii.ccj.ttt-
VerJUt 2.
Xverter*
tennes ie
Ttrsni
T I X T U S.
Utpervcrtant judiciura pauperum,&rapiaat in
judicio pauperes populi raei: utsiat vidux pr«-
dacorum,& pupillosdiripiaat.
Ut pervertant judicium|paupcrum]Hebr.Ucdecsinare fit-
«iant cenucs a judicio.id est.impcdiani ipsos.nc ppiilnt lpsoru
causae,eciamjustx,agi& cognbsciinjudicio. Alu.uc cvertae
tenuesdeeausa, i.e.cadcrcfacianteoscausa. VoxHebr.pt
Din, utiumqae significat.liccm seu causam, quae discepcatur,
&judicium,i e.eognitioncm &dijudicaiionemlitis. Etlane
ideoarceutura judicio.uccadantcausa.sicut viduam rccusat
audirejudeximquus.Luc.i8.
Et rapiant in j udicio pauperes popul.i mei ] Hcbr.Etad ra-
piendum,u{itapiant ius paupeiumpppulimci, hoc cst, «ipi-
antillis,quoiei*iure debebatuc
T E X t U S.
Etquidfaciettsindie vUitationis & desolationis,
(^«^alonginquoveniet?ad quemfugietispra
attxilio?&ubiderclinqueiisgloriam vcitram?
Indie]Addicm,i.edic.tempore. .
Visitationi.v]idcstjtfdiciidivbi, pcenamm, quasDeus a
vobissiimir. ' . -
Et-desolationis]Et addesolationcm, \A est, in desolatione,
vastaucne, vcl tempore vastationis.
Fiigiccisproauxilio] idest, ad qucm coosugietis auxilii
pctendi & impctrandi causa?
Ubi daelinquetisjUbi rclinquccis,id cst,dcponctis,uc sit in
tuto
Gloriam vcstram] Id est,opcs vcstras, qu ib us gloriamini.
T E X T U S.
(2\£e« tv<ultte]U!jpiam)mCi qui incurvaverit seia-
ter vinrstos.&inter lntcrfc&os/e proitraverit.In
totohocnonest aversus suroreius, std adhuc
Haanuseiusextenta.
Nonevadetquispiam]Hacvcrba,& rclativumsubandicad
/entcncsamexplendamScdHebr.est: Nisi Cvel, sinc, absquc
me)incurvabitur,'scil.populus) sub, insra vm&umCi. e. vin-
irf?3 titli £los jAmbrguacstparticulairiVa. Indcvarianr ii.tcrpietes.
fartukU Sigaificat plcrunque prxter.praeterquam, nisiExod 20. Qut.
vtni. sacrificat Diis,pi2terquam Jehovae soli,sitar»aduma. i.Sam.
i.Non estpra-terte.Rcpenturetiampro absqiteme ,prsetct
ms.Os 13 .Servator non est prater mc.
Hmccxponuntpriter.absqucme» idest, ime ahenatut
popuIus&avcrsuspcrsuamldoloJatriam & impietatem.&
propterea amedesertus& abjcc"his, incurvabitur sub.velin-
sravm&osj.creddctarinfciior&miserior vitstis.captivis,
mancpiis.Scnsushiccstnon mcomrr.odns. Complc&iture-
nimcausamquarcvinciendi& interficicndi sint. videlicet,
qniasint sine Deo, dcscrciucs ipsuni & descrti ab ipso.
Sunt ctiamquicxponunt:ne coiruat scilicet popului in-
suYuistos: loiiju gci.:ci cam ptzccdcniibus TCtbis. Quid
Terfue
faciccis? ad quem consugietisrubi deponetis gloriam vestrans
necocruatisintcr vinstos,&c. Sed sortc ctiam non tnalc
siucrct scasus.si rccineaturusicataligmficatio.Nisi: tcautsit
(juasi responsio ad prxcedentem intcrrogacionera Quid saci-
ctis?quo consugietis? ubi rclinquecis gloriam? Niii 11 c in-
curvccurpopulus, mutacioftc personz, usicata Hebraismo,
hoccst.nou etit quodiaciatis,quo confugiatis, ubi relinqua-
tis gloriam,nisi hocut incurvcmmi sub vinstos, & cadatis m-
siraoccisos. Videtur hoc velle, quod exponunt,Tantum,id est, Stn'Ht *
nihilaliudrestat vobis.nisiutpereatis.Sedpluresxxponunt n,or '?:
sinemc&sensusestakquanioplenior. cnUm%
Etintcroccisos seprostraveuc]Hjebr. Etinfra intcrfcstos
«adent]idest,eruntraiseriores&viliores vin6tis & occisis.
Pleriquetantumexponunt, lnter. Etsi nnn signiticat sub, nnn T*
. insra,&videtureosnontantummiscerevin£tis &pccisis,scd that pr*
etiam insta hos deprimcre, ut calamitatis magnicudinem ex - prie trsr*
primat. Sunt quihosduos vcrsus referant ad consolacionent
. sicut & pneccdentia, indc a versu oitavo capitis noni.
Verbum misit Dcus lsraeli,&c. ita ut amplisicet J?ropheta
miscricordiam Dei promisiam in Christu,. commemor4
tione invicationisdivinzadpceniteuciam per vcrbum. &poe-
nascarumqucmitigationem, &gradus,,&peccatorum po-
puli ingtati,& nuncaddat hancclausulatn, (j_jd faccrctist
Quoconfugcreiis? Scilicec dnouadme ,nulluinrcfugium>
nuilaspessalutis,vobisccstaret>nisiego scrvarcmvos.
Absquc mc eium]id cst, nisi egopropter me ipsum scrva-
*em vobisreliquias.msra vinstosincurvaretur , dcprimcre-
turcotuspopulus &pemet funditus.Sedcumdeeo conve-
niac, quodin?. cap.ddsutunspccnis loquatur, simplicius vi-
^cturplerisqueacciperc vaticimum caaquam commtuacio-
K ncm,cuiadmixcxsintcausaepcenarum,videl.peccatapopulu
Apparctautem non obscure, hos 4. versus 10. cap.cohsere»
te eum finc eapicisnoni, & ptopc.rargumenti similjciiditierri
&proptcr quartbrcpeiicamiilainclausulam : Hisonuiibus
sonavercccunraeius, ledadhucmanusciusexcenca cric
Non enimvidecurcogere ahquaratio, quo minusctian»
hocloco cxponamus haecverbaindicacivc, sicut ia praxe- ,
dentibus,utsitseusus: Eciamlimulcicapiencur& occidcncur,
videltccccempoceSalmanailatis, tamennetum quidcmeric
finismalorum. Etrctineturnihilominus dostrma de mise-
ricordja & patientia Dei ingradibus & vicibus pcenarum &
beneficiomm,&iatcyoeatione,abaliispracsidiisad solum
Dcum.
L X C T 1 o.
^ r"\EcimumcaputcontinetpotiiIimumquatuorparte». W'""
'*-/ Prima.adcaput noaum pcranct,taxans peccacajii» 4»
dicum& mag stratuum,opprimencium tenuiotes: & irro-
gansipsis paruas,vcis. 4. *
Secunda, cst comminatio poena: infligendae populo pet
Assyrios, Sa!manassarcm & Sancheribum, verso.
Tcrtia,pra:distiopcenarumAssyrii, &eirumcau6: di«-
Aaad consoiationempopuhivers 17.
Quana,eonsolatio pioium a promist1pneduplici,vic!eIicee
srustus pcenarum,& pcrpetuaecpnscrvatioius Ecclcsia:, & h*
bcracionis a cyrannide Allyrii.
V.i. Vzdetemcnubusdccreca iniqua,& perscribentibiii
molestiam,quam praescripserunt] Cacalogo peccatprum *
pcenarum prarccdentiscapicisannccl:t itetum accuiationcnl
&minas. rropplitioestiDecerneBtibus &senbentibus ini»
D quadecretaforc vat,!d est.ingruere trittespcenat. srept^'1'"■
Quia verb propositum ipsifuic cnormia quadam & atro- t(psottK
ciapcccaiacommemorare , quibus ipsorum pravicatem *'■'>.jtttisi'*'
■ culpam.Dei verbjustitiaminii/siSpuniendis,& lenitatem&
miicricordiam in|to!erandis, &jadpceniteniiam rev-ocandi?»
oste:.derct:add tpr.us enumerjicis, injuHiciam & cyranni-
demmagisttacuum &judicum,qnaopprimcbanc & spolia*
bantinfirm:ores& innoccr:tcs. , ■
Peecaturinhocgcncredupliciter, &graviter: afKcinntur [„ji4jsit: .t
injuriu inuocentcs, & confirmatur maluia & pcculantia fitf'' 4
confidencium opibns.pocentia,author.tatc & gracia. iuns jt ""ts,lt,
autcmduplicia eitam dccreta Ccu liatuta injusta, leges.vl jlrsijH,^
dclicetpublica:, quibus onera iniulla imponuntur subditis,*^i/'f>
&expilationes:sublevanai'' »«ro»'*
runturajudicibusdeprivatorumcivium causis, spe (uotut^.pHtl*'
commodorum.autgratiatpoteritiorum.exavar ta cxmetu,
ex odi», cx -5fc?<TOT0Aii-^i«,auc aliis affec"tibuj vcl caiihs»
quibuscorrunpisolencjudiCia.Dccetncites&pcrscribcnte»
iniusta dccrcta.intelligit lcg ssatores & indiccs in ustos, *
•otuministi«s,li.«.oinucsquivetsanturiiiadi))iriist''!ilon<:
rcipublic«>
ZACHARI^ URSINI COMMENT.
I$8
dile&ionem&hencficentiammutuam.prxscrcimerga sra-
tres hocest.vcl civihbas velspiricualibus vinculis nobiseon.
juu£tos,rueri&coasemsc,cerratim studcamus.
tu t.
G a r u t X.
T. E X T ','u S.;;
ViEscribeatibasdccretaiaiqua, & (qni) scri-
beates,aicadacium scribere feccruat
L e c T I o.
VaBscribentibus.] Vacdecernentibusdecreta iniquitatii,i i
est.ihiqua.videiicct leges & sententias inj ustas. ,'
Et[qui)scribentes,mendaciumscriberc fccerunt] Alii> &
perscribentib.scil.ia astis & diplomaub laborcm seu mblesti-
am, i.e.injurias onerosaspauperibus &piii,quos opprirnunt:
*'»a^**Jpra:scripserunt:Eclipsis,quam,scmolestiam,ptxscripsctunt>sc.
sigmst* jlljjudices & legislatores iniufti.Sic illi.qui authores & mini-
strosiojiuiarum taxari inrelligunt Alii pxo codcra accipiunt,
deecrnere & scnbere.seu praescribi curare,&exponunt,& scri-
bentibus (scilicetquijmolestiamscribunt, vcl, (quijscnben-
tes niokstiani scnbunt- Accentus distinguens tiphcha post
voecm molcsti* btiy Hhamal,&vctbump'raetcricum,prae-
scrissciuntisria Ckccbu, vidcnturprion cxpositioni savere.
ii.ccj.ttt-
VerJUt 2.
Xverter*
tennes ie
Ttrsni
T I X T U S.
Utpervcrtant judiciura pauperum,&rapiaat in
judicio pauperes populi raei: utsiat vidux pr«-
dacorum,& pupillosdiripiaat.
Ut pervertant judicium|paupcrum]Hebr.Ucdecsinare fit-
«iant cenucs a judicio.id est.impcdiani ipsos.nc ppiilnt lpsoru
causae,eciamjustx,agi& cognbsciinjudicio. Alu.uc cvertae
tenuesdeeausa, i.e.cadcrcfacianteoscausa. VoxHebr.pt
Din, utiumqae significat.liccm seu causam, quae discepcatur,
&judicium,i e.eognitioncm &dijudicaiionemlitis. Etlane
ideoarceutura judicio.uccadantcausa.sicut viduam rccusat
audirejudeximquus.Luc.i8.
Et rapiant in j udicio pauperes popul.i mei ] Hcbr.Etad ra-
piendum,u{itapiant ius paupeiumpppulimci, hoc cst, «ipi-
antillis,quoiei*iure debebatuc
T E X t U S.
Etquidfaciettsindie vUitationis & desolationis,
(^«^alonginquoveniet?ad quemfugietispra
attxilio?&ubiderclinqueiisgloriam vcitram?
Indie]Addicm,i.edic.tempore. .
Visitationi.v]idcstjtfdiciidivbi, pcenamm, quasDeus a
vobissiimir. ' . -
Et-desolationis]Et addesolationcm, \A est, in desolatione,
vastaucne, vcl tempore vastationis.
Fiigiccisproauxilio] idest, ad qucm coosugietis auxilii
pctendi & impctrandi causa?
Ubi daelinquetisjUbi rclinquccis,id cst,dcponctis,uc sit in
tuto
Gloriam vcstram] Id est,opcs vcstras, qu ib us gloriamini.
T E X T U S.
(2\£e« tv<ultte]U!jpiam)mCi qui incurvaverit seia-
ter vinrstos.&inter lntcrfc&os/e proitraverit.In
totohocnonest aversus suroreius, std adhuc
Haanuseiusextenta.
Nonevadetquispiam]Hacvcrba,& rclativumsubandicad
/entcncsamexplendamScdHebr.est: Nisi Cvel, sinc, absquc
me)incurvabitur,'scil.populus) sub, insra vm&umCi. e. vin-
irf?3 titli £los jAmbrguacstparticulairiVa. Indcvarianr ii.tcrpietes.
fartukU Sigaificat plcrunque prxter.praeterquam, nisiExod 20. Qut.
vtni. sacrificat Diis,pi2terquam Jehovae soli,sitar»aduma. i.Sam.
i.Non estpra-terte.Rcpenturetiampro absqiteme ,prsetct
ms.Os 13 .Servator non est prater mc.
Hmccxponuntpriter.absqucme» idest, ime ahenatut
popuIus&avcrsuspcrsuamldoloJatriam & impietatem.&
propterea amedesertus& abjcc"his, incurvabitur sub.velin-
sravm&osj.creddctarinfciior&miserior vitstis.captivis,
mancpiis.Scnsushiccstnon mcomrr.odns. Complc&iture-
nimcausamquarcvinciendi& interficicndi sint. videlicet,
qniasint sine Deo, dcscrciucs ipsuni & descrti ab ipso.
Sunt ctiamquicxponunt:ne coiruat scilicet popului in-
suYuistos: loiiju gci.:ci cam ptzccdcniibus TCtbis. Quid
Terfue
faciccis? ad quem consugietisrubi deponetis gloriam vestrans
necocruatisintcr vinstos,&c. Sed sortc ctiam non tnalc
siucrct scasus.si rccineaturusicataligmficatio.Nisi: tcautsit
(juasi responsio ad prxcedentem intcrrogacionera Quid saci-
ctis?quo consugietis? ubi rclinquecis gloriam? Niii 11 c in-
curvccurpopulus, mutacioftc personz, usicata Hebraismo,
hoccst.nou etit quodiaciatis,quo confugiatis, ubi relinqua-
tis gloriam,nisi hocut incurvcmmi sub vinstos, & cadatis m-
siraoccisos. Videtur hoc velle, quod exponunt,Tantum,id est, Stn'Ht *
nihilaliudrestat vobis.nisiutpereatis.Sedpluresxxponunt n,or '?:
sinemc&sensusestakquanioplenior. cnUm%
Etintcroccisos seprostraveuc]Hjebr. Etinfra intcrfcstos
«adent]idest,eruntraiseriores&viliores vin6tis & occisis.
Pleriquetantumexponunt, lnter. Etsi nnn signiticat sub, nnn T*
. insra,&videtureosnontantummiscerevin£tis &pccisis,scd that pr*
etiam insta hos deprimcre, ut calamitatis magnicudinem ex - prie trsr*
primat. Sunt quihosduos vcrsus referant ad consolacionent
. sicut & pneccdentia, indc a versu oitavo capitis noni.
Verbum misit Dcus lsraeli,&c. ita ut amplisicet J?ropheta
miscricordiam Dei promisiam in Christu,. commemor4
tione invicationisdivinzadpceniteuciam per vcrbum. &poe-
nascarumqucmitigationem, &gradus,,&peccatorum po-
puli ingtati,& nuncaddat hancclausulatn, (j_jd faccrctist
Quoconfugcreiis? Scilicec dnouadme ,nulluinrcfugium>
nuilaspessalutis,vobisccstaret>nisiego scrvarcmvos.
Absquc mc eium]id cst, nisi egopropter me ipsum scrva-
*em vobisreliquias.msra vinstosincurvaretur , dcprimcre-
turcotuspopulus &pemet funditus.Sedcumdeeo conve-
niac, quodin?. cap.ddsutunspccnis loquatur, simplicius vi-
^cturplerisqueacciperc vaticimum caaquam commtuacio-
K ncm,cuiadmixcxsintcausaepcenarum,videl.peccatapopulu
Apparctautem non obscure, hos 4. versus 10. cap.cohsere»
te eum finc eapicisnoni, & ptopc.rargumenti similjciiditierri
&proptcr quartbrcpeiicamiilainclausulam : Hisonuiibus
sonavercccunraeius, ledadhucmanusciusexcenca cric
Non enimvidecurcogere ahquaratio, quo minusctian»
hocloco cxponamus haecverbaindicacivc, sicut ia praxe- ,
dentibus,utsitseusus: Eciamlimulcicapiencur& occidcncur,
videltccccempoceSalmanailatis, tamennetum quidcmeric
finismalorum. Etrctineturnihilominus dostrma de mise-
ricordja & patientia Dei ingradibus & vicibus pcenarum &
beneficiomm,&iatcyoeatione,abaliispracsidiisad solum
Dcum.
L X C T 1 o.
^ r"\EcimumcaputcontinetpotiiIimumquatuorparte». W'""
'*-/ Prima.adcaput noaum pcranct,taxans peccacajii» 4»
dicum& mag stratuum,opprimencium tenuiotes: & irro-
gansipsis paruas,vcis. 4. *
Secunda, cst comminatio poena: infligendae populo pet
Assyrios, Sa!manassarcm & Sancheribum, verso.
Tcrtia,pra:distiopcenarumAssyrii, &eirumcau6: di«-
Aaad consoiationempopuhivers 17.
Quana,eonsolatio pioium a promist1pneduplici,vic!eIicee
srustus pcenarum,& pcrpetuaecpnscrvatioius Ecclcsia:, & h*
bcracionis a cyrannide Allyrii.
V.i. Vzdetemcnubusdccreca iniqua,& perscribentibiii
molestiam,quam praescripserunt] Cacalogo peccatprum *
pcenarum prarccdentiscapicisannccl:t itetum accuiationcnl
&minas. rropplitioestiDecerneBtibus &senbentibus ini»
D quadecretaforc vat,!d est.ingruere trittespcenat. srept^'1'"■
Quia verb propositum ipsifuic cnormia quadam & atro- t(psottK
ciapcccaiacommemorare , quibus ipsorum pravicatem *'■'>.jtttisi'*'
■ culpam.Dei verbjustitiaminii/siSpuniendis,& lenitatem&
miicricordiam in|to!erandis, &jadpceniteniiam rev-ocandi?»
oste:.derct:add tpr.us enumerjicis, injuHiciam & cyranni-
demmagisttacuum &judicum,qnaopprimcbanc & spolia*
bantinfirm:ores& innoccr:tcs. , ■
Peecaturinhocgcncredupliciter, &graviter: afKcinntur [„ji4jsit: .t
injuriu inuocentcs, & confirmatur maluia & pcculantia fitf'' 4
confidencium opibns.pocentia,author.tatc & gracia. iuns jt ""ts,lt,
autcmduplicia eitam dccreta Ccu liatuta injusta, leges.vl jlrsijH,^
dclicetpublica:, quibus onera iniulla imponuntur subditis,*^i/'f>
&expilationes:sublevanai'' »«ro»'*
runturajudicibusdeprivatorumcivium causis, spe (uotut^.pHtl*'
commodorum.autgratiatpoteritiorum.exavar ta cxmetu,
ex odi», cx -5fc?<TOT0Aii-^i«,auc aliis affec"tibuj vcl caiihs»
quibuscorrunpisolencjudiCia.Dccetncites&pcrscribcnte»
iniusta dccrcta.intelligit lcg ssatores & indiccs in ustos, *
•otuministi«s,li.«.oinucsquivetsanturiiiadi))iriist''!ilon<:
rcipublic«>