DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0080
Hf
I N I E S A I JE C A P. III.
146
otnatus virum,alius feminam , alius juvencm, alius scnem,
aliusregem, principem, magistraram, nobilem decet,alius
privatutn plebeium & inferioris conditionishominem. Alius
item aliis temporibus & locis convenit: ut aliter in nuptiis aut
conventu & loco celebri,aliter domi aut quotidie: alitcrxlomi
versans, aliter faciens itcr vestitur.
Isti igitur usus, aut stmiles, quod requirunt aut probabili-
tersuadent, & excirsant, id nonreprehendirar. Qupdautem
ratione exiiis petita non nititur, id modum excedit, hocab-
usus & peccati nomine Deus censet ac puniturum sese mi-
natur.
Sed hic opus est cautione. Cuminhisrebusmediocritas
laudabilis, ab extrcmis vitiosis, fere non demonstrationibus,
sed probabilibus argumentis discernatur, proptcr circumstan-
tiarum infinitam varietatem, ac proinde non carcat aliqua
latimdine: Cum item homines ita sint ad excusanda sua pec-
cata ingeniosi, ut etiam exceilus suos aliquo istorum usuum,
'autio ai- <¥"■ simt «AicTti, tegere & palliare nitantur: Ideo quid neccssa-
hibenda m r'um&dccoramsit,nonambitiosoram& petulantiumado-
tnododeco- leicentum. vd mulicrcularum,sed modestorum,gravium&
ri determi- candidorumhominum iudicio determinandum eit inspecie
nnndo. & individuo: & quod iliis probatur scquendum est, non quod
vulgolaudaturautfaclitarar: Etpotilisintramcdiumsubsi-
stendumest,quam ultra illud progrcdicndum:quandoqui-
dem exceslu iacile , defectu non racile , in his Tebus pcc-
catur.
Quarcautemcxcessiomodi&<:liorum , qui dicli sunt,fini-
um, in vestitu & habitu seu ornatu corporis, tam gravc sit pcc-
%pro caturn & tam gravitera Deo accusctur & puniatur: multx
tter quas sunt causic, quarum aliqux considcran dcbent, uthos in mo-
betuabu- destia contmeant.
sutn & ex. j Asfectatio ornatus & splendoris, est Iuxus, id eft, pro-
teJJum in fusio &abusus donorum Dci,qux in alios usus ncccslanos, u-
y'ftituta tilcs &honestos , dcbebant conferri: &sxpcdetrimcntumrei
&r«viter familiaris, prxbens occasionem malis consiliis & privans ne-
""■HJet & ce(lariisrcbuseos,quibusdebetursuuentatio.
4. Estcffeaus,&indiciumsuperbix,ostcntatiosiveopum,
sive dignitatis, ob quam aliis sc quispiam vult anteferri & pras
aJiisspecrari.
3. Est indicium otii,ignavix & mollicici. Qui enim in
culmcorporis nimiumsunt opcrosi, curiosi & delicati: ple-
Tunqac sunt aliarum rerum negligcntes,& animo item ef-
feminato ac molli , voiuptatibus dcdito , laborum impa-
ticntc.
4. Est argumentum lcvitatis «boco^.uk, qux quotidic
aut aliquid novi invenit,aut imitatur,quodstultos&leves
aut supcrbos aut exteros aut alteriuscondioonishomines ,
videtfaccre, & studium habet placendi stolidis ac pravis, ne-
gtefto Dei & bonorum ac prudentum judicio.
5. Est confusio ordinis.,graduum& discriminis pcrsona-
rum & officiorarn ac" dignitatum, qucm Dcus in vita homi-
numconstituit. Indccorum & injustum cst, si plcbcius no-
bilem, nobilis principcm aut rcgcsi vclit xquare ia habitu &
ornatu: deformc cum scholasticus affectat habitum mili-
j tarcm.
6. Prxsertiminfceminis ornatus nimius csl indicium ani-
rni lascivi. Ide6 cnim tam opcrosc ftlconr & ornantsc utpla-
ceant, & sibi amorcs concilicnr.
7. Est ctiara prxcipuc in feminis habitus ad luxuriam
compositus aut parum nonestc DegenSjieriodninm ad captan-
dosanimos,&affectus iliicitoscommo^cndos.
Hx atquc alix causx si considcremur , apparcbit non
frustra tam proIixe& gravitcr irihorumvitioramtaxationc
gv, insistcrcPropheram.
Uts '* Vcr^ ** Viri tui Rlaaio cadent&roburtuum inbello.]
J-ety«Hanc pauemcapitis disccrnunt interpretcs i prxccdentibus
quxcstdcfastumulicbri :Etquiamanifes:um cst,quodPio-
phcta rursus convertit scrmonemad popuiumlcrosoiymita-
num , non solas muliercs, scd ctiam ciwcaeffl alloquitur: fit
sane hxc pars quinta & ulnma capiiis: io qua minatur Icro-
solymiums ,forc ur gladio seu bcssopereant, cumproptcr
alia qtue commcmoravit petcata , tum proptcr superbiam
& luxum , qucm in proximc prxccdcntsbus vc-rbis dc-
scnbit.
Intcliigit autcm gUdium AssyriorarH; & p:xc;pucE_aby-
loniorum. Acduivfviros nommai lobur Ierololymx
sicatcosj'uineconJi(;>smirnno& roborcmiutari suoram ci-
viiim. Dicit enmhanc fkiuciam inancm cile,quu<n
«ladiovinccndi * pmturi fett. eutenussuin
robui'cxcic'itus,mii:.
tcin (jukii)ii,!iii I tparsapti
toniKLii jkiIIc cum prjto nfeina.
«ionc. l'csliju;im c:um .Jias pccnai nattB.hanc
demum addit gravissimam, quod viri ipsaram, id est, mariti,
patrcs, filii, fratres, agnati, amici ac patroni, sintgladio ho-
stium perituri.
His enim amissis,nequedefcnsioipsiscratreliqua,neque
habebant, qui deinceps ipsaram fastui & luxui sumptus sup- '
peditarent, imo, ipsx cum suis infantibus & pucris &cum
universaPompa & ornatussiii phantasia, fiebantprxdaho-
stium,& quidem sincspeliberationis,aut mitigationis isto-
tum malorum, cum nemo superesset qui ipsas curaret, aut dc
illis ex miseria eripiendis cogitaret, easque juvareautvellet
aut pollct. Causx crant plures curhocmodo fuerintpuni-
cndx: quia viris siiis & ipss confidebant, putantes in illis esse
satis roboris adse defendendas: Abutebantur item illoram,
partim laboribus, partim opibus & dignitate, partim stulta
A indulgentia, ad fastum & luxum suumexplendum. Itaquc
inter alias rcs quibus abutebantur, dicit etiam virorum prxsi-
dio illas esse destituendas: & quidemita ut cadant in bello:
qui modus amittendi viros secumtrahitomniumcalamita-
tum cumu! um, quem prius commcmoravit.
Viris cnim ab hoste intcrfedtis, uxores, Iiberi, facukates
exponuntur prxdx, & ab hostibus iratis cradelitcr spolianrur,
diripiuntur & in captivitatem ac servitutem turpcm ac rristem
rapiuntur. Intereatamcnhxc pccnasicinfligirarfeminis,ut
toti civitatisitcommunis. ,
Neque obstatquodpossitquxri,An viri pcccatamulicrum ^tit/lio.
luant? Eadcm enim opera & pcena Dcus & virorum & mu- Anviripec
licrum peccata puniebat. (aia w,t/,e.
Lucbant ergo vin suapropriapeccata, 'rdun hocfiebat, rumlumn
privabantur illis fcminxatqucitasimn' pJeClcbanttir. Deiri-
B de etiam pcccatum mulicrain jufte lucbant viri, propterca
quod ipsi crant prircipua causa, ut issx hocniodo peccarent.
Ahiemm stulta acptavainciulgtntiaconnivcbat ad earum vi-
. tia,quxipsi suamoderatione&gravitatedebebantcocrccre:
aliictiam volebant suas conjuges&filiasquam fastuosiisime
ornari, quod putarcnt sibi gloi losum csle, eas pompa non 111-
feriorcs esle suis maritis & patribus.
Mxrebunt & lugebunt portxejus.] Vastitatem fttosoly-
mx amplificat & describit, ut magmtudine pccnx territi reli-
piscant. Primo,dicit forc vastitatcm& soiicudincmtnstem
ctiamin portis, ubi solebat esse prxcipuaircquentiapropter
cgredientcs & ingredientesurbcm,&propter judicia&alios
conventus publicos , qui ad portas haberi consucvcrant.
Cum ergo inhisesset solitudo, multomagiserat inaliislo-
cis urbis.
q Secundo: Desolata in tcrra sedebit.] Id cst, qui in ea fue-
rint rcliqui, vivcnt in squalore & luctu & ignominia, proptet
suorum cxdes, propter facultatum dircptioncm , propter itu-
pramatronarum & virginum&mulriplicemcradelitatem &
immanitatcm hostium: & summam omnis dcfcusionis, con-
solationis&prxsidii inopiam. Ideoquc totacivitaseritsimi-
lismulierividux,&orkr,insummo]uctu& maxima misc-
ria& ignominia constitutx: & prx dolorc se itt terram ab-
jicienti: ibiquc iu ssctu, squalore: sine cujusquam auxilio
jacenti.
Tertio, Tanta crit raritas virorum qui supcrstitcssintcr
bello, ut septcm, id est, mukx mulicrcs anibiturx sint unius
viri conjugium , & quidcm dunliima conditionc, hoc est, rc-
nunciantes juri uxorum, quibus victus & amidus dcbctur a '
maritis : orscrcntcs se adlixc sibi paranda suo labore, sine
D sumtumariti, nevidelicetonerceasalendi absterreaturabil-
lisducendis: contcntx, si rantumuxoresipsiusdicantur,&
cxlibatus acsterilitatis ignominia libercntur.
Hanc enim paucitatcm virorum, qux fcminas ad um du-
ras conditiones adigat, ut ipsx virosprxtcrmorem&dcco-
ramambiant: & quidemplurcsuiio vcIintcilccoiucnix,&
ic ipsas alere suo labore : oportcbat valdc magnnm csse: ac
proiudc magnam multitudincm corum qui penisscnt.
Acnotatur rursus pccna mulicrum,qux priusabusxsint
facultatibus maritorum ad luxum,dcinccps autcni contc-ntx,
si modo maritos invcniant, ctiam parec ac durucrvivcndo,&
suo laborc viaum & amidum qpaatmdo.
Obitcrctiam monendum est, ImncJocum nonpatrocinn- LocHt ^
ri dcfcndentibus Polygaraiam. Non enim quid iic-n opor- n,i„i ^
V tcat,scdduntaxat,quHinittmimsit,dicit. Acposkintpiures Pohgr
mulieres onum virum ambire,nonutomncs simul, sedut ^s^
uiuim cx illis, quaffl vdit, ducat: sicut non raro plurcs Vin 0-
rtam fianinam ambiunt,nou ut omnibus \ sod tn nni tfx illis,
cui vclit,mib.it.
Sed simpiiciustespondenpotcss JudxossibiPoIvgamiam, ynd, p.s^
r.ullIni usurpasse,Deononprobante, scd prpptejt g„mitl M.
rpsoram dutamccrviccm ,iicut divortia^olcnunchoccsi, pudludtos.
non punicntc lcgibuitivilibui.
g h
I N I E S A I JE C A P. III.
146
otnatus virum,alius feminam , alius juvencm, alius scnem,
aliusregem, principem, magistraram, nobilem decet,alius
privatutn plebeium & inferioris conditionishominem. Alius
item aliis temporibus & locis convenit: ut aliter in nuptiis aut
conventu & loco celebri,aliter domi aut quotidie: alitcrxlomi
versans, aliter faciens itcr vestitur.
Isti igitur usus, aut stmiles, quod requirunt aut probabili-
tersuadent, & excirsant, id nonreprehendirar. Qupdautem
ratione exiiis petita non nititur, id modum excedit, hocab-
usus & peccati nomine Deus censet ac puniturum sese mi-
natur.
Sed hic opus est cautione. Cuminhisrebusmediocritas
laudabilis, ab extrcmis vitiosis, fere non demonstrationibus,
sed probabilibus argumentis discernatur, proptcr circumstan-
tiarum infinitam varietatem, ac proinde non carcat aliqua
latimdine: Cum item homines ita sint ad excusanda sua pec-
cata ingeniosi, ut etiam exceilus suos aliquo istorum usuum,
'autio ai- <¥"■ simt «AicTti, tegere & palliare nitantur: Ideo quid neccssa-
hibenda m r'um&dccoramsit,nonambitiosoram& petulantiumado-
tnododeco- leicentum. vd mulicrcularum,sed modestorum,gravium&
ri determi- candidorumhominum iudicio determinandum eit inspecie
nnndo. & individuo: & quod iliis probatur scquendum est, non quod
vulgolaudaturautfaclitarar: Etpotilisintramcdiumsubsi-
stendumest,quam ultra illud progrcdicndum:quandoqui-
dem exceslu iacile , defectu non racile , in his Tebus pcc-
catur.
Quarcautemcxcessiomodi&<:liorum , qui dicli sunt,fini-
um, in vestitu & habitu seu ornatu corporis, tam gravc sit pcc-
%pro caturn & tam gravitera Deo accusctur & puniatur: multx
tter quas sunt causic, quarum aliqux considcran dcbent, uthos in mo-
betuabu- destia contmeant.
sutn & ex. j Asfectatio ornatus & splendoris, est Iuxus, id eft, pro-
teJJum in fusio &abusus donorum Dci,qux in alios usus ncccslanos, u-
y'ftituta tilcs &honestos , dcbebant conferri: &sxpcdetrimcntumrei
&r«viter familiaris, prxbens occasionem malis consiliis & privans ne-
""■HJet & ce(lariisrcbuseos,quibusdebetursuuentatio.
4. Estcffeaus,&indiciumsuperbix,ostcntatiosiveopum,
sive dignitatis, ob quam aliis sc quispiam vult anteferri & pras
aJiisspecrari.
3. Est indicium otii,ignavix & mollicici. Qui enim in
culmcorporis nimiumsunt opcrosi, curiosi & delicati: ple-
Tunqac sunt aliarum rerum negligcntes,& animo item ef-
feminato ac molli , voiuptatibus dcdito , laborum impa-
ticntc.
4. Est argumentum lcvitatis «boco^.uk, qux quotidic
aut aliquid novi invenit,aut imitatur,quodstultos&leves
aut supcrbos aut exteros aut alteriuscondioonishomines ,
videtfaccre, & studium habet placendi stolidis ac pravis, ne-
gtefto Dei & bonorum ac prudentum judicio.
5. Est confusio ordinis.,graduum& discriminis pcrsona-
rum & officiorarn ac" dignitatum, qucm Dcus in vita homi-
numconstituit. Indccorum & injustum cst, si plcbcius no-
bilem, nobilis principcm aut rcgcsi vclit xquare ia habitu &
ornatu: deformc cum scholasticus affectat habitum mili-
j tarcm.
6. Prxsertiminfceminis ornatus nimius csl indicium ani-
rni lascivi. Ide6 cnim tam opcrosc ftlconr & ornantsc utpla-
ceant, & sibi amorcs concilicnr.
7. Est ctiara prxcipuc in feminis habitus ad luxuriam
compositus aut parum nonestc DegenSjieriodninm ad captan-
dosanimos,&affectus iliicitoscommo^cndos.
Hx atquc alix causx si considcremur , apparcbit non
frustra tam proIixe& gravitcr irihorumvitioramtaxationc
gv, insistcrcPropheram.
Uts '* Vcr^ ** Viri tui Rlaaio cadent&roburtuum inbello.]
J-ety«Hanc pauemcapitis disccrnunt interpretcs i prxccdentibus
quxcstdcfastumulicbri :Etquiamanifes:um cst,quodPio-
phcta rursus convertit scrmonemad popuiumlcrosoiymita-
num , non solas muliercs, scd ctiam ciwcaeffl alloquitur: fit
sane hxc pars quinta & ulnma capiiis: io qua minatur Icro-
solymiums ,forc ur gladio seu bcssopereant, cumproptcr
alia qtue commcmoravit petcata , tum proptcr superbiam
& luxum , qucm in proximc prxccdcntsbus vc-rbis dc-
scnbit.
Intcliigit autcm gUdium AssyriorarH; & p:xc;pucE_aby-
loniorum. Acduivfviros nommai lobur Ierololymx
sicatcosj'uineconJi(;>smirnno& roborcmiutari suoram ci-
viiim. Dicit enmhanc fkiuciam inancm cile,quu<n
«ladiovinccndi * pmturi fett. eutenussuin
robui'cxcic'itus,mii:.
tcin (jukii)ii,!iii I tparsapti
toniKLii jkiIIc cum prjto nfeina.
«ionc. l'csliju;im c:um .Jias pccnai nattB.hanc
demum addit gravissimam, quod viri ipsaram, id est, mariti,
patrcs, filii, fratres, agnati, amici ac patroni, sintgladio ho-
stium perituri.
His enim amissis,nequedefcnsioipsiscratreliqua,neque
habebant, qui deinceps ipsaram fastui & luxui sumptus sup- '
peditarent, imo, ipsx cum suis infantibus & pucris &cum
universaPompa & ornatussiii phantasia, fiebantprxdaho-
stium,& quidem sincspeliberationis,aut mitigationis isto-
tum malorum, cum nemo superesset qui ipsas curaret, aut dc
illis ex miseria eripiendis cogitaret, easque juvareautvellet
aut pollct. Causx crant plures curhocmodo fuerintpuni-
cndx: quia viris siiis & ipss confidebant, putantes in illis esse
satis roboris adse defendendas: Abutebantur item illoram,
partim laboribus, partim opibus & dignitate, partim stulta
A indulgentia, ad fastum & luxum suumexplendum. Itaquc
inter alias rcs quibus abutebantur, dicit etiam virorum prxsi-
dio illas esse destituendas: & quidemita ut cadant in bello:
qui modus amittendi viros secumtrahitomniumcalamita-
tum cumu! um, quem prius commcmoravit.
Viris cnim ab hoste intcrfedtis, uxores, Iiberi, facukates
exponuntur prxdx, & ab hostibus iratis cradelitcr spolianrur,
diripiuntur & in captivitatem ac servitutem turpcm ac rristem
rapiuntur. Intereatamcnhxc pccnasicinfligirarfeminis,ut
toti civitatisitcommunis. ,
Neque obstatquodpossitquxri,An viri pcccatamulicrum ^tit/lio.
luant? Eadcm enim opera & pcena Dcus & virorum & mu- Anviripec
licrum peccata puniebat. (aia w,t/,e.
Lucbant ergo vin suapropriapeccata, 'rdun hocfiebat, rumlumn
privabantur illis fcminxatqucitasimn' pJeClcbanttir. Deiri-
B de etiam pcccatum mulicrain jufte lucbant viri, propterca
quod ipsi crant prircipua causa, ut issx hocniodo peccarent.
Ahiemm stulta acptavainciulgtntiaconnivcbat ad earum vi-
. tia,quxipsi suamoderatione&gravitatedebebantcocrccre:
aliictiam volebant suas conjuges&filiasquam fastuosiisime
ornari, quod putarcnt sibi gloi losum csle, eas pompa non 111-
feriorcs esle suis maritis & patribus.
Mxrebunt & lugebunt portxejus.] Vastitatem fttosoly-
mx amplificat & describit, ut magmtudine pccnx territi reli-
piscant. Primo,dicit forc vastitatcm& soiicudincmtnstem
ctiamin portis, ubi solebat esse prxcipuaircquentiapropter
cgredientcs & ingredientesurbcm,&propter judicia&alios
conventus publicos , qui ad portas haberi consucvcrant.
Cum ergo inhisesset solitudo, multomagiserat inaliislo-
cis urbis.
q Secundo: Desolata in tcrra sedebit.] Id cst, qui in ea fue-
rint rcliqui, vivcnt in squalore & luctu & ignominia, proptet
suorum cxdes, propter facultatum dircptioncm , propter itu-
pramatronarum & virginum&mulriplicemcradelitatem &
immanitatcm hostium: & summam omnis dcfcusionis, con-
solationis&prxsidii inopiam. Ideoquc totacivitaseritsimi-
lismulierividux,&orkr,insummo]uctu& maxima misc-
ria& ignominia constitutx: & prx dolorc se itt terram ab-
jicienti: ibiquc iu ssctu, squalore: sine cujusquam auxilio
jacenti.
Tertio, Tanta crit raritas virorum qui supcrstitcssintcr
bello, ut septcm, id est, mukx mulicrcs anibiturx sint unius
viri conjugium , & quidcm dunliima conditionc, hoc est, rc-
nunciantes juri uxorum, quibus victus & amidus dcbctur a '
maritis : orscrcntcs se adlixc sibi paranda suo labore, sine
D sumtumariti, nevidelicetonerceasalendi absterreaturabil-
lisducendis: contcntx, si rantumuxoresipsiusdicantur,&
cxlibatus acsterilitatis ignominia libercntur.
Hanc enim paucitatcm virorum, qux fcminas ad um du-
ras conditiones adigat, ut ipsx virosprxtcrmorem&dcco-
ramambiant: & quidemplurcsuiio vcIintcilccoiucnix,&
ic ipsas alere suo labore : oportcbat valdc magnnm csse: ac
proiudc magnam multitudincm corum qui penisscnt.
Acnotatur rursus pccna mulicrum,qux priusabusxsint
facultatibus maritorum ad luxum,dcinccps autcni contc-ntx,
si modo maritos invcniant, ctiam parec ac durucrvivcndo,&
suo laborc viaum & amidum qpaatmdo.
Obitcrctiam monendum est, ImncJocum nonpatrocinn- LocHt ^
ri dcfcndentibus Polygaraiam. Non enim quid iic-n opor- n,i„i ^
V tcat,scdduntaxat,quHinittmimsit,dicit. Acposkintpiures Pohgr
mulieres onum virum ambire,nonutomncs simul, sedut ^s^
uiuim cx illis, quaffl vdit, ducat: sicut non raro plurcs Vin 0-
rtam fianinam ambiunt,nou ut omnibus \ sod tn nni tfx illis,
cui vclit,mib.it.
Sed simpiiciustespondenpotcss JudxossibiPoIvgamiam, ynd, p.s^
r.ullIni usurpasse,Deononprobante, scd prpptejt g„mitl M.
rpsoram dutamccrviccm ,iicut divortia^olcnunchoccsi, pudludtos.
non punicntc lcgibuitivilibui.
g h