DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0086
m
IN I E S, A I JE C A P.
hic sutfiunt interpretes pro frudtu labruscaj. Extat hic tantum
Vn1*<3 Beuschim, Etymon est apertum,a verbofcetendi.
., \ .' T EX T U S.
Vsrsm s Nuncigiturhabitator Ierusalem,&virluda, iudi-
cate jam inter me,& vineam meam.
Nunc igimr JScilicet, postquam ita frustrata est vineamea
spem &laborem meum:verba(sunt Dei.
Judicate iam ] Vel,agite:qusso.Sensus est,judicate vOs ipsi
& pronunciante,quid justum sit,fieri de hac vinea.
T £ X T U S.
Vtisut 4, Quid faciendum eratultra vineae mes&nonfeci
in ea ? Cur exspe&aviut faceretuvas, & fecit
labruscas?
Quid faciendum eratultra ( Velamplius, velpraiterca)vi-
nea5meie,&nonfeci(quodnonfecerim) inea?Idest,potestis-
rieproferre aliquid,quodamenegledtumsit? quasidiceret,
lat (cio,qubd nihil oniiserim.
Cur expedtavi ut faceret uvas & fecit labruicas) Id est, un-
dc igitur est ? cujus culpafadtum est, ut cum ego exspedtaietn
uvas,ipsa gigneret labruscas: quasi dicat: Mea certe culpa non
est fadtum: ut qui omnes partes boni & diligentis vinitoris ob-
ierim: Erg6culpaipsius vinea;hocfadtumest.
IV.
scilicet
expedtavit Dius
ry8t
populo_
mandatorum
liio. |^_________________________
Et ecce,clarnor] Scilicet, eorum, qui iniuste opprsmuntur ,
'apjtentionbusj&ajudicibuscormptis. Ecce,iiyiificata- 'Pis. partU
liquidpmerspem& expedtatibnem evenjsse,&palammo- cuU Ecce.
cuios incurrsre. Est Paronomasia in vocibus : tsWo &
ns\£0,Mishpat &Mispach. Item^npix&npyxTzedakah < •'
&Tzehhakah: Ad inculcandam indignitatem rei: & faliaces
populi mores.
XPLieATIO.
Cantabo nunc diledto meo, canticum diledti mei devinea p-.s,^r,.Ji
lua.J Prppoiinoestcanticijcontinens ejus argumentum & capttis.
causas. Esficientem quidem causam instrameutalem dicitje- Qaura ca„,
Taias se esse: • Ait enim se cantatusum, id est,componere,scri-
bere,&recitarehoccanticum: fcd autorem seu efHcientem
tici Inslru-
mcntatis;
Versw
s<rfut 6.
; TEXTUS.
Et nuncindieabo vobis, quid ego fa&urus sim vi-
ncae niesfremovebo iepemeius,& eritadpa-
scendum:dlsuam maceriam cjus, &eritincon-
cuicatiooern.
- ■ . Et nunc indicabo vobis]Et nunc ostenda,agc,vobis.Nunc)
^Scilicet, postquam vos ipii videtis, nou in me,l.ed id vinea essc
culpam olei & opers peiditx.
Removebo] Vel,auferam.
Et erit ad pascendum] Ut sit ad depascendum, id est,ut de-
pascantur,vastent eum homines & bcstia?.
Diiuammaceriamejus]Vel,rumpam,intcrrumpam,uto-
mnibus in eam aditus pateat.
Et erit]Ut sit in conculcationem,id est,ut conculcetur.
TE.XTUS.
Ponamqufr-eam in desolationem: non putabitur,
r>equefodietur,&ascendetvepris& spinu: nu-
bibusquoque mandabo, ne piuant super eam
pluviam.
Ponameamindesolationem ] Et ponam eam desblatio-
ne: Vastitatem,de(ertum:Id est, Faciam eam delertam ieu va-
stam.
Aicendet vepris ] Vel sentis:Scilicet,super eam:Id est, scnd-
bus & ipinis obducetur: ex vinea ienucemm fiet.
Nubibus quoq; mandabo ] Super nubes, vel de nubibus,
prxcipiam,id est, eiiiciam, ne pluant iuper eam.
T E X T U S
Vineaenimlf hovse exercituum, domus Israel est:
. &yir luda piantatiol^titiarum ejus. Exspe<5ta-
vitautem (T)em tttsacerem)iudicium,&c ecce
plagalepra?:justitiam,&ecce clamor.
Vinea enim] AIij,certe,veI,(ane.
Plantatio la:titiarum ejus ] Planta deliciarum, deledatio-
num eius,id est,delectabilis ipsi,qua deleclabatur, la:tabatur.
Exspeftavitautem (Deusut facerer)iudicium] Hebr.Ec
exipecTiavit iudiciam,vel,spe intentus ieuarredtus fuit in judi-
cium, id est: Repressionem & vitationem malorum & icele-
rum.
Et ecce plaga leprs ] Metaphorice pro iniuria & iniustitia,
qua tanquam iepra fuerint infecti. Id est, ipsi faciebant iniuri^
cauiam principalem facitDeum: quia dicitie cantaturum ±sfittens
non suum,ied dilecli sui,hoc est, Dei canticum, hoc est,ipsius prtnctpalis.
jussii, & instindf u icriptum, ab ipib didlatum & inipiratum:
Nam & fiacrationc est canticum Dei: &quia in ipiiusho- Maieria.
norem,&dcipibcanitur:Idest,Deus€st ejus autor,obiecT:um
seu materia,& finis cjus.
Materiam igitur seu argumentum, seu sub jedtum facit Dc-
um & vineanrejus:de qua cantaturum se dicit: Id cst,vult ex- -pofsa^
ponere, quomodo se Deus erga vrneam suam,& ruriiis vinea
erga Deum habeat & gerat.
Formam oraculi peculiarem notat, cvim alt se cantam-
rum canticum: Id est,carmen sblenne & celebre conscriptum,
B quod decantetur ore omuispopuli& omnis posteritatis,taa-
quam de argumento insigni & publica decantatione digno.
Solebant enim Prophets res iniignes, sive praiteritas , iive
prasentes, sivefuturas, quas volebant vulgb &..perpetub no-
tas esse, carminibus compledli, qua: a populo decantari pos-
sent,utMosesin Exodo & Deuteronomio : Debora,Ha«-
na,&ipseIeiaiashic&infracapitevige(imo sexto. Significar
igitur se velle,ut populus contempletur, agrioscat & confitea-
tur publice suam erga Deum ingratitudinem, & ejus assidua
memoria adpcenitentiam extimuletur.
Ciim dicit,Di!edto meo cantabo,Et caiiticiim diledfiiTiei)
Duo significat: primb causam finalem,uempe,ut Deum cele-
bret,pra:dicans, decantans, acdefen.denspublice,ipsiusinpo- Cmsasiw
puluminsissiiem benesicentiam ,& justitiam inpuniendailli- /jj,
us ingratitudine. Hoc est enim hoc loco, Deo,id est, in ho-
C norem Dei canere: & Dei canticum, id eis,in ipsius honorem.
scriprum, canere.
Deinde & causam impulsivam notat, dum nominat Desi, Veicgnti*
Diledhim suum. Significat enim (e canere hoc c/rmen, im- cumpafsi-
pulsum zelogloria:Dei,quemardenter diligannon libidine ve.
maledicendi, aut traducendi suum populurr.: sed quiavehe- Imsulsivi.
nienterdolear,Deum (ibiamicissimum &carislimum, itac5-
temni & affici contumelia ab ingrato populo: itaq; fungatur
officio lideiisservi Dei, & omnibusmodisgloriam suam Deo
■ asserere & populum ad pccnitentiam /evocarestudcat.
Qupd aliqui exponunt, Catabo dilcdf o meo,id est,populo
Israei,quem diligo, excitatus videlicet zelo &studio salutisi-' -
psiuSjCanticum diledli mei,hoe est,Dei:ebdem sere redit: na-
pe ad cauiam finalem:Sed sinipJicius est utrobique nomendi-
lcdlidc Deoaccipere: Qu.ia ciimsubjungit:Vineafuit dile-
D dto meo,id est,Deo,Idem nomen repetit,quod in principio u-
surpat,cantabo diledlo. L
Vinea fuit diledomeo iricolle pingui, Etsepivit Verjia»,
cam, & elapidavit eam, & plantavit eam vite
nobilissima. &aedificavit turrim in medio ejus,
& etiam torcular construxit in ea»
Hisvcrbis cantici commemoramr, quid Deus pr&stiterit
popuIo,videlicet, qu6d omnibus beneficiis eumeumulaverit»
Tacit hoc, uti proposuerat, per parabolam vinea:: Deum pos-
seilbti seu cultori vineje, & popu I ur» I(sael vinea: comparans t
eoquod feceritDeus erga populumhunc omnia, quasdili*
gens colouusfacit ergavineam suam; eam diligentissime in-
itar vinca: excoluerit: ac propterea debuerit populus Deo
frt'»iurit. as,quasdebebant prohibere. Sed alij exponunt: Con!pi- £ prxstare,quodvinca beneculta suoDomino: videlicet,ut
ratio&oppressio,id est conspiratio judicum cum malis & afterretfrucfusexpedtatos.
intcrsc ad opprimendos paupercs. Quia nomen nsua esta
nssD Saphach,idest,congregare,aggregare,&c. Ciimreseb-
dem redeat, possumus sane potius limpliciter, quam hgurate
cxponere. Etymoavocis,qua:hictantum extat,fert utram-
que sicrnificationem.
Justitiam ] Id est, asiertionem & dcfensionem pauperum
& innoceaturn : ac exequutiouun, scuobccheatiam suorum
Qui deledtantur allegorijs, istafere sic explicant: Qubd Allmticm
Dcus vineam suam, idest,popuIum Israel ,plantaverit,id est, exslicttio
sibi elegerit, adoptaverit, ex vite optima, hoc est,piis patnbtis paraioU,
Abrahamo,Isaaco,Jacobot&collocaverit in colle pihauij
idest , in terra Canaan ssuente ladte & melle : Sepiverit
cam, idest, sepataverit &distinxcrit ab aliis gentibus data
lege,& muniverit sua defensione : Et elapidiivcnt, id est,
IN I E S, A I JE C A P.
hic sutfiunt interpretes pro frudtu labruscaj. Extat hic tantum
Vn1*<3 Beuschim, Etymon est apertum,a verbofcetendi.
., \ .' T EX T U S.
Vsrsm s Nuncigiturhabitator Ierusalem,&virluda, iudi-
cate jam inter me,& vineam meam.
Nunc igimr JScilicet, postquam ita frustrata est vineamea
spem &laborem meum:verba(sunt Dei.
Judicate iam ] Vel,agite:qusso.Sensus est,judicate vOs ipsi
& pronunciante,quid justum sit,fieri de hac vinea.
T £ X T U S.
Vtisut 4, Quid faciendum eratultra vineae mes&nonfeci
in ea ? Cur exspe&aviut faceretuvas, & fecit
labruscas?
Quid faciendum eratultra ( Velamplius, velpraiterca)vi-
nea5meie,&nonfeci(quodnonfecerim) inea?Idest,potestis-
rieproferre aliquid,quodamenegledtumsit? quasidiceret,
lat (cio,qubd nihil oniiserim.
Cur expedtavi ut faceret uvas & fecit labruicas) Id est, un-
dc igitur est ? cujus culpafadtum est, ut cum ego exspedtaietn
uvas,ipsa gigneret labruscas: quasi dicat: Mea certe culpa non
est fadtum: ut qui omnes partes boni & diligentis vinitoris ob-
ierim: Erg6culpaipsius vinea;hocfadtumest.
IV.
scilicet
expedtavit Dius
ry8t
populo_
mandatorum
liio. |^_________________________
Et ecce,clarnor] Scilicet, eorum, qui iniuste opprsmuntur ,
'apjtentionbusj&ajudicibuscormptis. Ecce,iiyiificata- 'Pis. partU
liquidpmerspem& expedtatibnem evenjsse,&palammo- cuU Ecce.
cuios incurrsre. Est Paronomasia in vocibus : tsWo &
ns\£0,Mishpat &Mispach. Item^npix&npyxTzedakah < •'
&Tzehhakah: Ad inculcandam indignitatem rei: & faliaces
populi mores.
XPLieATIO.
Cantabo nunc diledto meo, canticum diledti mei devinea p-.s,^r,.Ji
lua.J Prppoiinoestcanticijcontinens ejus argumentum & capttis.
causas. Esficientem quidem causam instrameutalem dicitje- Qaura ca„,
Taias se esse: • Ait enim se cantatusum, id est,componere,scri-
bere,&recitarehoccanticum: fcd autorem seu efHcientem
tici Inslru-
mcntatis;
Versw
s<rfut 6.
; TEXTUS.
Et nuncindieabo vobis, quid ego fa&urus sim vi-
ncae niesfremovebo iepemeius,& eritadpa-
scendum:dlsuam maceriam cjus, &eritincon-
cuicatiooern.
- ■ . Et nunc indicabo vobis]Et nunc ostenda,agc,vobis.Nunc)
^Scilicet, postquam vos ipii videtis, nou in me,l.ed id vinea essc
culpam olei & opers peiditx.
Removebo] Vel,auferam.
Et erit ad pascendum] Ut sit ad depascendum, id est,ut de-
pascantur,vastent eum homines & bcstia?.
Diiuammaceriamejus]Vel,rumpam,intcrrumpam,uto-
mnibus in eam aditus pateat.
Et erit]Ut sit in conculcationem,id est,ut conculcetur.
TE.XTUS.
Ponamqufr-eam in desolationem: non putabitur,
r>equefodietur,&ascendetvepris& spinu: nu-
bibusquoque mandabo, ne piuant super eam
pluviam.
Ponameamindesolationem ] Et ponam eam desblatio-
ne: Vastitatem,de(ertum:Id est, Faciam eam delertam ieu va-
stam.
Aicendet vepris ] Vel sentis:Scilicet,super eam:Id est, scnd-
bus & ipinis obducetur: ex vinea ienucemm fiet.
Nubibus quoq; mandabo ] Super nubes, vel de nubibus,
prxcipiam,id est, eiiiciam, ne pluant iuper eam.
T E X T U S
Vineaenimlf hovse exercituum, domus Israel est:
. &yir luda piantatiol^titiarum ejus. Exspe<5ta-
vitautem (T)em tttsacerem)iudicium,&c ecce
plagalepra?:justitiam,&ecce clamor.
Vinea enim] AIij,certe,veI,(ane.
Plantatio la:titiarum ejus ] Planta deliciarum, deledatio-
num eius,id est,delectabilis ipsi,qua deleclabatur, la:tabatur.
Exspeftavitautem (Deusut facerer)iudicium] Hebr.Ec
exipecTiavit iudiciam,vel,spe intentus ieuarredtus fuit in judi-
cium, id est: Repressionem & vitationem malorum & icele-
rum.
Et ecce plaga leprs ] Metaphorice pro iniuria & iniustitia,
qua tanquam iepra fuerint infecti. Id est, ipsi faciebant iniuri^
cauiam principalem facitDeum: quia dicitie cantaturum ±sfittens
non suum,ied dilecli sui,hoc est, Dei canticum, hoc est,ipsius prtnctpalis.
jussii, & instindf u icriptum, ab ipib didlatum & inipiratum:
Nam & fiacrationc est canticum Dei: &quia in ipiiusho- Maieria.
norem,&dcipibcanitur:Idest,Deus€st ejus autor,obiecT:um
seu materia,& finis cjus.
Materiam igitur seu argumentum, seu sub jedtum facit Dc-
um & vineanrejus:de qua cantaturum se dicit: Id cst,vult ex- -pofsa^
ponere, quomodo se Deus erga vrneam suam,& ruriiis vinea
erga Deum habeat & gerat.
Formam oraculi peculiarem notat, cvim alt se cantam-
rum canticum: Id est,carmen sblenne & celebre conscriptum,
B quod decantetur ore omuispopuli& omnis posteritatis,taa-
quam de argumento insigni & publica decantatione digno.
Solebant enim Prophets res iniignes, sive praiteritas , iive
prasentes, sivefuturas, quas volebant vulgb &..perpetub no-
tas esse, carminibus compledli, qua: a populo decantari pos-
sent,utMosesin Exodo & Deuteronomio : Debora,Ha«-
na,&ipseIeiaiashic&infracapitevige(imo sexto. Significar
igitur se velle,ut populus contempletur, agrioscat & confitea-
tur publice suam erga Deum ingratitudinem, & ejus assidua
memoria adpcenitentiam extimuletur.
Ciim dicit,Di!edto meo cantabo,Et caiiticiim diledfiiTiei)
Duo significat: primb causam finalem,uempe,ut Deum cele-
bret,pra:dicans, decantans, acdefen.denspublice,ipsiusinpo- Cmsasiw
puluminsissiiem benesicentiam ,& justitiam inpuniendailli- /jj,
us ingratitudine. Hoc est enim hoc loco, Deo,id est, in ho-
C norem Dei canere: & Dei canticum, id eis,in ipsius honorem.
scriprum, canere.
Deinde & causam impulsivam notat, dum nominat Desi, Veicgnti*
Diledhim suum. Significat enim (e canere hoc c/rmen, im- cumpafsi-
pulsum zelogloria:Dei,quemardenter diligannon libidine ve.
maledicendi, aut traducendi suum populurr.: sed quiavehe- Imsulsivi.
nienterdolear,Deum (ibiamicissimum &carislimum, itac5-
temni & affici contumelia ab ingrato populo: itaq; fungatur
officio lideiisservi Dei, & omnibusmodisgloriam suam Deo
■ asserere & populum ad pccnitentiam /evocarestudcat.
Qupd aliqui exponunt, Catabo dilcdf o meo,id est,populo
Israei,quem diligo, excitatus videlicet zelo &studio salutisi-' -
psiuSjCanticum diledli mei,hoe est,Dei:ebdem sere redit: na-
pe ad cauiam finalem:Sed sinipJicius est utrobique nomendi-
lcdlidc Deoaccipere: Qu.ia ciimsubjungit:Vineafuit dile-
D dto meo,id est,Deo,Idem nomen repetit,quod in principio u-
surpat,cantabo diledlo. L
Vinea fuit diledomeo iricolle pingui, Etsepivit Verjia»,
cam, & elapidavit eam, & plantavit eam vite
nobilissima. &aedificavit turrim in medio ejus,
& etiam torcular construxit in ea»
Hisvcrbis cantici commemoramr, quid Deus pr&stiterit
popuIo,videlicet, qu6d omnibus beneficiis eumeumulaverit»
Tacit hoc, uti proposuerat, per parabolam vinea:: Deum pos-
seilbti seu cultori vineje, & popu I ur» I(sael vinea: comparans t
eoquod feceritDeus erga populumhunc omnia, quasdili*
gens colouusfacit ergavineam suam; eam diligentissime in-
itar vinca: excoluerit: ac propterea debuerit populus Deo
frt'»iurit. as,quasdebebant prohibere. Sed alij exponunt: Con!pi- £ prxstare,quodvinca beneculta suoDomino: videlicet,ut
ratio&oppressio,id est conspiratio judicum cum malis & afterretfrucfusexpedtatos.
intcrsc ad opprimendos paupercs. Quia nomen nsua esta
nssD Saphach,idest,congregare,aggregare,&c. Ciimreseb-
dem redeat, possumus sane potius limpliciter, quam hgurate
cxponere. Etymoavocis,qua:hictantum extat,fert utram-
que sicrnificationem.
Justitiam ] Id est, asiertionem & dcfensionem pauperum
& innoceaturn : ac exequutiouun, scuobccheatiam suorum
Qui deledtantur allegorijs, istafere sic explicant: Qubd Allmticm
Dcus vineam suam, idest,popuIum Israel ,plantaverit,id est, exslicttio
sibi elegerit, adoptaverit, ex vite optima, hoc est,piis patnbtis paraioU,
Abrahamo,Isaaco,Jacobot&collocaverit in colle pihauij
idest , in terra Canaan ssuente ladte & melle : Sepiverit
cam, idest, sepataverit &distinxcrit ab aliis gentibus data
lege,& muniverit sua defensione : Et elapidiivcnt, id est,