DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0225
44J
Censolttto ($>
do&rma.
3?idtttia i» ho-
snines nentol
btandii.
ZACHARIJ UR
cus Easari. Echlctlehova Exercituurriamputabitramosper-
pUxos syTvarum' Libani,uicciderproeerds,humiliabir excel-
sos,'contra ipsumferocieores. Nonenimpropteropes&por-
tenriam>sed proptereorum fiduciam & abusum pereuncpo-
tenr.es. Sceundumhane Regulam> non tantum ergadiversas
genresSred eriamergaeasdem horainessaepiuspeccantcs> sic-
pius priscjsdit Dcus.
Surrimaigiturhucredit,quod Propneta adpepulumDei
Sdvcruissecurtatem pariter & desperatione-m muniendum,
non taYitUm ludaeorum & AtTjrrioruria pcenas repecit, de qai-
bus hadfonus est eoncionarosmulta.sed etiam urrorumque
ultimam destrn£tionem , & regnorum ac gentium excidia
CoiripTe&itur.quaedeindesecuta sunt, temponbusNebucad-
nezaris,Persicis,Gr*cis&Romanis : Etquodtemporibus
Sancheribi, id multb magis & pleniusdeinccps ,crescentibus
peccatis&pcenis.cstimpletum.
Est itaque in his etiam duobus versibus.quasi snmmaria &
Epiphonernatica consolatio.de ruinahostium.permixtacom
minatiorfe' de pcenispopuli Dei, non rhodo tvjric imminenti-
bus.scd etiam deinceps suturis,usquead Iudaeorum &Assy.no-
rum atque adec omnium impiorum ultimam internecione.
Sicenim Deusinverbosuocsnsolaiionemsubtrahirimpiis,
utnedcsperentpii & sicconsolatttrpios ntnecipsjnecimpiij
matcriam secuntatis inde arripere postiiit.
T H E S I S I.
DEuseonsidentcshominibus.puRiresolet per illos ipses,
qtiibus eratu freti.ut stuitam &impiam fiduciam homi-
numdeponar.c&exsoloDeopenderediscant: &huncsi :em
seii sru&umperhocgcnus castigationts lneledtisconsequi-
tUr.Iti i!iadie,fc;licet qua fucrint castigati per AiTyrios,desi-
ricnt rcliquiae Ifraehs mniti snper percussorcm suum, & inni-
tet.cut supcrlchovam
Hos ergosiduciam ne collocemus inhcminibus: Quod si
ilitsconsisiabillispercutismur .hocest. siex anncis hoiies
siart& noslaedant, fcianius id ficridivino judicio.&r.oftro
bencadcorrigendumin nobis erroremp<ruiciosum : &de-
inccps uon ex creatuns>fed ex foloDco pendcamus.
1 i.
Impii>sicutsempcrfunthostesDei sic siliis&populo Det
nunquamveie funt amici, utcunque amicitiam fimulcnfe
Reliqmae non inmtenturfuperpercutietitcm fe.
t »'* utn ste- Ergo,neillisconfidamiis:nequeamicitias&fo:dera&au*
J n nexbe- xihaipforumambiamus aut expetamus , ne& Deum hoe
, modo a nobis alienemus &hostibusin fraudem & nalsam
."'*'- fuamnossiuciendiQEcasionempraebeamus.
1 1 L
t Deiispropter insirmitatemnostram &prochvitatemad
A tntdiit hu- s,<juejamreiumhumanarum, faepenobis fubrrahit praefidia
tnarMwnyen h.urnana,ut ipfanceeflltsss&illorumamiiTiocogaci os abeo-
itendum. rumsiducia difcedere.concra verb experientiadivinat poten*
tiae.irae & mifericordiae docent nos, in folo Dco kduciam col-
locare.Iniilia die.fcilicet qua Iudsei experti fuerint perfidiam
&tyrannidemAssyriorum,&Deiporentiaminipfis perdea-
disjfuoantempopulofervando, desinentinniti stiperpercu-
tientem se.Sicenima soio Deo ipfosfirvan pacebac.ctim Af-
syrii conversiessentipfisinhoftes professos,& tatidem periif
fenc Neergodolearausnimiumautconfternemur.fi nob;s
hoc modoconfuli a Deo videamus;fed utamurmedusa Deo
conceflis.si adfint, Deoautem sidamus & obediamus.fi llla
nobisadimat,utpotefasienuhocadnoftram falutem & luam
gloriam.
IV.
Fiducia ist Deo illa demum vera est qu* ab omnibus erea-
turisabftra£ta,foloDeonititnr Idcohicdicit.cu defincntia-
niti hominibns tum ihmtenturfuper Khovam &revertentur
ad Deum sortcm in vctitatc. Ergoexcnti3muscorda noftra,
nequididoli &sidu«aeuilius rei extraDeuminiJLshxreac.
V.
Ex iis.qui ad agnitionem & cultum veri Dci funt vocati.Se
ilIumprotitcntur,sicutcx:fraelccarnali,femperquidemali-
qui funt vere fanc~ti,& haeredes vitat setctnse.ita ut femper ma-
lieat aliqua Veta Dei Ecdesia in mundo, & quidem in Ecdefia
Dei vifibili vocatoru. fcd tamen illi sunt tantum exiguzteli-
cjaia: & pauci.refpeftu hypocritai um & pereuntium ,hoc cft,
soli Ele£ti a Deo, n quibusomnibus & fohs implemur divi-
nstpromiilortcs. Rcliquiaeconverentur Sipopulustuuso
Kael fuent sicut SrCna maris, reliquistconvertcntur. Multi
vocati.pauci Eledti.&c
Ergo,nedijcainur multitudine, sed simusattenti qmsque
#d tahuem faam,& quantum potefl.etiam proximocum: ne-
que tutbemur maximacpartis induxatione, & defeftione> tt
Etfdesise visibilis dimmuiione.
Piyttsiduei**
stli Deo inni-
tuur.
SINI COMMENT/ 43^
VI.
Paucoram ad salutem eletlio, converllc* & perfeverantiai
multorumreprobatio,excaecatio& inrcritui-: omnia deniqne
malahujusvitae,& ex cisliberationesjastaesnnt &siunt con- '
jilio &decrctodivmo Consummatio praecisa siet a Jeho a
Exercituum in medio rerrae. Ergomala propter ipfiusvolun-
tacem patienter setam us:bona aute ipsi solt feramus accepta.
V 1 1.
Etiamsi Deus paucos elegerit ad salutem, multos.autem (5* ;
Ratperire.tamen in hoc ipiius consilio justitia,& miscricor-
dia & vetitasipsiusabundeeonsp:citur,hoc est,&mine; ■& pra-
missiones divinaeplenissimeimplentur,dumpeccataomnia
severissimepunit,re!iquiasmisericorditerconvercit& servat,
&ex illissempeririftaurat& propagatEcclesiam fuam. Con- ~
. summatios>rarcisa inupdabitjuftitia. J
" Neigiturindulgeamushumansecuriolltati &audaciae, ve
etiamhypocrisi, quaecumDeoexpoftulat, quare paucos, &
quare hospotius ,quamilloselcgent,& eum sic fuislegibus
Binturaftringercut nihtl ei sas sic sacere.nisi quod humanis
judiciisreftum videa tur: fcd potiiis fapientiam, bonitatem &
juftitiameiusmomnibusoperibusipsius cognofcamus & cc-
kbrcmus.
IIX.
Eideles & veri cives Ecclesiae Dei,etiam maxtma mala hu*
jusvitae, non sic debentmetuere.quasi in illis sint periturii "
Cerca eft enim & abawerno apud Deum immutabiliter de-
creta ipsorumhberatio&exitus falutaris Ne timctopopule
mi,habitatorTzijonis.
Ergo etiam timentcs ne timeamus: Et ut posTimus non ti- Timentiln*
x> mcre exitium,vere timcamusDcum,ciquc fidamus,& ope- Deum non ""
ramdcmus.utfimusven civescccleftisleresolymae. mtndutn *xs
} X. tium.
Ingens discrimen eftasssidtionum Ecclcsiae &impiorum,
videltcct, qubd Ecclesiailluad brevetempus caftigatur,aut
exercetur,a DcoprOpitio &patre,utcorrigatur. repurgetur
&scrvetur : Impn verbpuniuntur a Dcojusto&iratojud.ce,
siunt in pcenisdereriores&pcreuntinsEtcrnum. Virgapcr-
cuciettciedlevabit baculum simmprotc &c Adhucmodi-
cnm & confummabiturira,& futor mcus ad confumtionem
illornm eric
Eigonontantumpati.entiam scd etiamgratitudinemde- Miferiefdi*
bcmusDeo caftigauti nos patcrne , &aJgnofcendaeftipfius jjei etiat» '*
erganosiniramifeticordiaerecordatio&declaratiojfiquidem cafihationib*
caitigatriliosquosdiligit.& peccantesad fcrevocattempefti- agno(settd*'
Q ve.licut ovcserrantes,ne siant praeda luporum, hoc eft, ne in
peccatis fuis cum hoc mundo pcreant:ideb enim clctslos foos
cttb caftigac ad salutem:cum reprobos contra puniat fcrb, uf-
que adcxitium.
X.
Miracula divina veterum desensionum & liberationura
Ecclcsiae,certafunt argumenta& teftimonia conservationis
Ecclefi t perpctux Quanic:scnim non eodcm modoscmpcr
aguDcusinpersicicnda faluteEledloium.tamen exillisvo-
luntncm.potentiam &l!b;rtatcm Deiabundepcrfpicimus,
ad Ecciefiamfuam,sivepermed;a fivcfip.emediis,confcrvanr
dam. Sufcitabit Dominus fupe-r eum flagcllum, qualis erat
plaga Midian & TEgypti.
Legamus ergo s cram hiftoriam, tat quam scriptam aci
consolationcm&dottri:iamnoftrsm,& ciiamdcftituti ctea-
D turartifubfidiis,Deofid<!mus&ejusvolutatinosfubiiciamus.
X i.
Omnia Dei benesicia.spiritualia & cotporalia , pratftantur
Ecclcfiae proptcr Chnftum: impiis vetb proptcr Ecclefiam tn
triundocolligendam & ferv.indam.Corrumpeiiirjugum pro-
pt^r unftio-iem. Erpo nobis eorum nihiUicnbaiims: & pro pii eti**> ***.
iisetiambonis.quatDeusin reprobos propter ialuccm no- tenefia*4 Ve\
ftram confcrtiipfi agamusgratias. ;„ reprebot >fr
X 1 I. gratt**»l'
Ciim Deus hoste-s Ecclesiae finit csrerri ad maximam potc-
tlam&arrogantiam&ferociam:Ecclefiam verbadmaximas
anguftias redigi tum dcmu fubitb & mirabilicer hostes fuos
evenit&perdicnec ultra mctasab ipfopraefcriptas faeviendo
progredi finit.Ecclefiam verblibcratiidq, ideo, utliberatiofic •
p glonofiot.Omnia enim elata & fuperba Deus odit & dcftrui c:
«t in populo fuo, ncdum in profciTis fuis hoftib .& omnes vere
coramipfofehumiliantcs&abjicicntes.ipfiomnemgloriatTi
infolidumtribuentesdiligit&extolft VenitinA*atht&C
SedccceDominusJehovaExercituuamputabitramum,&c.
Ergo necin periculismorc impiorum trepidcmus, nec im*
pioruminfolentia&miniitcrreamur : fed vidcntcs eorum
sortunam & blafphemiam ac petulantiam crefcere , sciamu»
illorum p ocnas.noftram rub hbctationemaccelctarc: ncque
'
mttt"
Censolttto ($>
do&rma.
3?idtttia i» ho-
snines nentol
btandii.
ZACHARIJ UR
cus Easari. Echlctlehova Exercituurriamputabitramosper-
pUxos syTvarum' Libani,uicciderproeerds,humiliabir excel-
sos,'contra ipsumferocieores. Nonenimpropteropes&por-
tenriam>sed proptereorum fiduciam & abusum pereuncpo-
tenr.es. Sceundumhane Regulam> non tantum ergadiversas
genresSred eriamergaeasdem horainessaepiuspeccantcs> sic-
pius priscjsdit Dcus.
Surrimaigiturhucredit,quod Propneta adpepulumDei
Sdvcruissecurtatem pariter & desperatione-m muniendum,
non taYitUm ludaeorum & AtTjrrioruria pcenas repecit, de qai-
bus hadfonus est eoncionarosmulta.sed etiam urrorumque
ultimam destrn£tionem , & regnorum ac gentium excidia
CoiripTe&itur.quaedeindesecuta sunt, temponbusNebucad-
nezaris,Persicis,Gr*cis&Romanis : Etquodtemporibus
Sancheribi, id multb magis & pleniusdeinccps ,crescentibus
peccatis&pcenis.cstimpletum.
Est itaque in his etiam duobus versibus.quasi snmmaria &
Epiphonernatica consolatio.de ruinahostium.permixtacom
minatiorfe' de pcenispopuli Dei, non rhodo tvjric imminenti-
bus.scd etiam deinceps suturis,usquead Iudaeorum &Assy.no-
rum atque adec omnium impiorum ultimam internecione.
Sicenim Deusinverbosuocsnsolaiionemsubtrahirimpiis,
utnedcsperentpii & sicconsolatttrpios ntnecipsjnecimpiij
matcriam secuntatis inde arripere postiiit.
T H E S I S I.
DEuseonsidentcshominibus.puRiresolet per illos ipses,
qtiibus eratu freti.ut stuitam &impiam fiduciam homi-
numdeponar.c&exsoloDeopenderediscant: &huncsi :em
seii sru&umperhocgcnus castigationts lneledtisconsequi-
tUr.Iti i!iadie,fc;licet qua fucrint castigati per AiTyrios,desi-
ricnt rcliquiae Ifraehs mniti snper percussorcm suum, & inni-
tet.cut supcrlchovam
Hos ergosiduciam ne collocemus inhcminibus: Quod si
ilitsconsisiabillispercutismur .hocest. siex anncis hoiies
siart& noslaedant, fcianius id ficridivino judicio.&r.oftro
bencadcorrigendumin nobis erroremp<ruiciosum : &de-
inccps uon ex creatuns>fed ex foloDco pendcamus.
1 i.
Impii>sicutsempcrfunthostesDei sic siliis&populo Det
nunquamveie funt amici, utcunque amicitiam fimulcnfe
Reliqmae non inmtenturfuperpercutietitcm fe.
t »'* utn ste- Ergo,neillisconfidamiis:nequeamicitias&fo:dera&au*
J n nexbe- xihaipforumambiamus aut expetamus , ne& Deum hoe
, modo a nobis alienemus &hostibusin fraudem & nalsam
."'*'- fuamnossiuciendiQEcasionempraebeamus.
1 1 L
t Deiispropter insirmitatemnostram &prochvitatemad
A tntdiit hu- s,<juejamreiumhumanarum, faepenobis fubrrahit praefidia
tnarMwnyen h.urnana,ut ipfanceeflltsss&illorumamiiTiocogaci os abeo-
itendum. rumsiducia difcedere.concra verb experientiadivinat poten*
tiae.irae & mifericordiae docent nos, in folo Dco kduciam col-
locare.Iniilia die.fcilicet qua Iudsei experti fuerint perfidiam
&tyrannidemAssyriorum,&Deiporentiaminipfis perdea-
disjfuoantempopulofervando, desinentinniti stiperpercu-
tientem se.Sicenima soio Deo ipfosfirvan pacebac.ctim Af-
syrii conversiessentipfisinhoftes professos,& tatidem periif
fenc Neergodolearausnimiumautconfternemur.fi nob;s
hoc modoconfuli a Deo videamus;fed utamurmedusa Deo
conceflis.si adfint, Deoautem sidamus & obediamus.fi llla
nobisadimat,utpotefasienuhocadnoftram falutem & luam
gloriam.
IV.
Fiducia ist Deo illa demum vera est qu* ab omnibus erea-
turisabftra£ta,foloDeonititnr Idcohicdicit.cu defincntia-
niti hominibns tum ihmtenturfuper Khovam &revertentur
ad Deum sortcm in vctitatc. Ergoexcnti3muscorda noftra,
nequididoli &sidu«aeuilius rei extraDeuminiJLshxreac.
V.
Ex iis.qui ad agnitionem & cultum veri Dci funt vocati.Se
ilIumprotitcntur,sicutcx:fraelccarnali,femperquidemali-
qui funt vere fanc~ti,& haeredes vitat setctnse.ita ut femper ma-
lieat aliqua Veta Dei Ecdesia in mundo, & quidem in Ecdefia
Dei vifibili vocatoru. fcd tamen illi sunt tantum exiguzteli-
cjaia: & pauci.refpeftu hypocritai um & pereuntium ,hoc cft,
soli Ele£ti a Deo, n quibusomnibus & fohs implemur divi-
nstpromiilortcs. Rcliquiaeconverentur Sipopulustuuso
Kael fuent sicut SrCna maris, reliquistconvertcntur. Multi
vocati.pauci Eledti.&c
Ergo,nedijcainur multitudine, sed simusattenti qmsque
#d tahuem faam,& quantum potefl.etiam proximocum: ne-
que tutbemur maximacpartis induxatione, & defeftione> tt
Etfdesise visibilis dimmuiione.
Piyttsiduei**
stli Deo inni-
tuur.
SINI COMMENT/ 43^
VI.
Paucoram ad salutem eletlio, converllc* & perfeverantiai
multorumreprobatio,excaecatio& inrcritui-: omnia deniqne
malahujusvitae,& ex cisliberationesjastaesnnt &siunt con- '
jilio &decrctodivmo Consummatio praecisa siet a Jeho a
Exercituum in medio rerrae. Ergomala propter ipfiusvolun-
tacem patienter setam us:bona aute ipsi solt feramus accepta.
V 1 1.
Etiamsi Deus paucos elegerit ad salutem, multos.autem (5* ;
Ratperire.tamen in hoc ipiius consilio justitia,& miscricor-
dia & vetitasipsiusabundeeonsp:citur,hoc est,&mine; ■& pra-
missiones divinaeplenissimeimplentur,dumpeccataomnia
severissimepunit,re!iquiasmisericorditerconvercit& servat,
&ex illissempeririftaurat& propagatEcclesiam fuam. Con- ~
. summatios>rarcisa inupdabitjuftitia. J
" Neigiturindulgeamushumansecuriolltati &audaciae, ve
etiamhypocrisi, quaecumDeoexpoftulat, quare paucos, &
quare hospotius ,quamilloselcgent,& eum sic fuislegibus
Binturaftringercut nihtl ei sas sic sacere.nisi quod humanis
judiciisreftum videa tur: fcd potiiis fapientiam, bonitatem &
juftitiameiusmomnibusoperibusipsius cognofcamus & cc-
kbrcmus.
IIX.
Eideles & veri cives Ecclesiae Dei,etiam maxtma mala hu*
jusvitae, non sic debentmetuere.quasi in illis sint periturii "
Cerca eft enim & abawerno apud Deum immutabiliter de-
creta ipsorumhberatio&exitus falutaris Ne timctopopule
mi,habitatorTzijonis.
Ergo etiam timentcs ne timeamus: Et ut posTimus non ti- Timentiln*
x> mcre exitium,vere timcamusDcum,ciquc fidamus,& ope- Deum non ""
ramdcmus.utfimusven civescccleftisleresolymae. mtndutn *xs
} X. tium.
Ingens discrimen eftasssidtionum Ecclcsiae &impiorum,
videltcct, qubd Ecclesiailluad brevetempus caftigatur,aut
exercetur,a DcoprOpitio &patre,utcorrigatur. repurgetur
&scrvetur : Impn verbpuniuntur a Dcojusto&iratojud.ce,
siunt in pcenisdereriores&pcreuntinsEtcrnum. Virgapcr-
cuciettciedlevabit baculum simmprotc &c Adhucmodi-
cnm & confummabiturira,& futor mcus ad confumtionem
illornm eric
Eigonontantumpati.entiam scd etiamgratitudinemde- Miferiefdi*
bcmusDeo caftigauti nos patcrne , &aJgnofcendaeftipfius jjei etiat» '*
erganosiniramifeticordiaerecordatio&declaratiojfiquidem cafihationib*
caitigatriliosquosdiligit.& peccantesad fcrevocattempefti- agno(settd*'
Q ve.licut ovcserrantes,ne siant praeda luporum, hoc eft, ne in
peccatis fuis cum hoc mundo pcreant:ideb enim clctslos foos
cttb caftigac ad salutem:cum reprobos contra puniat fcrb, uf-
que adcxitium.
X.
Miracula divina veterum desensionum & liberationura
Ecclcsiae,certafunt argumenta& teftimonia conservationis
Ecclefi t perpctux Quanic:scnim non eodcm modoscmpcr
aguDcusinpersicicnda faluteEledloium.tamen exillisvo-
luntncm.potentiam &l!b;rtatcm Deiabundepcrfpicimus,
ad Ecciefiamfuam,sivepermed;a fivcfip.emediis,confcrvanr
dam. Sufcitabit Dominus fupe-r eum flagcllum, qualis erat
plaga Midian & TEgypti.
Legamus ergo s cram hiftoriam, tat quam scriptam aci
consolationcm&dottri:iamnoftrsm,& ciiamdcftituti ctea-
D turartifubfidiis,Deofid<!mus&ejusvolutatinosfubiiciamus.
X i.
Omnia Dei benesicia.spiritualia & cotporalia , pratftantur
Ecclcfiae proptcr Chnftum: impiis vetb proptcr Ecclefiam tn
triundocolligendam & ferv.indam.Corrumpeiiirjugum pro-
pt^r unftio-iem. Erpo nobis eorum nihiUicnbaiims: & pro pii eti**> ***.
iisetiambonis.quatDeusin reprobos propter ialuccm no- tenefia*4 Ve\
ftram confcrtiipfi agamusgratias. ;„ reprebot >fr
X 1 I. gratt**»l'
Ciim Deus hoste-s Ecclesiae finit csrerri ad maximam potc-
tlam&arrogantiam&ferociam:Ecclefiam verbadmaximas
anguftias redigi tum dcmu fubitb & mirabilicer hostes fuos
evenit&perdicnec ultra mctasab ipfopraefcriptas faeviendo
progredi finit.Ecclefiam verblibcratiidq, ideo, utliberatiofic •
p glonofiot.Omnia enim elata & fuperba Deus odit & dcftrui c:
«t in populo fuo, ncdum in profciTis fuis hoftib .& omnes vere
coramipfofehumiliantcs&abjicicntes.ipfiomnemgloriatTi
infolidumtribuentesdiligit&extolft VenitinA*atht&C
SedccceDominusJehovaExercituuamputabitramum,&c.
Ergo necin periculismorc impiorum trepidcmus, nec im*
pioruminfolentia&miniitcrreamur : fed vidcntcs eorum
sortunam & blafphemiam ac petulantiam crefcere , sciamu»
illorum p ocnas.noftram rub hbctationemaccelctarc: ncque
'
mttt"