DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kozakiewiczowa, Helena: Mecenat Jana Łaskiego: (Z zagadnień sztuki renesansowej w Polsce)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45619#0024
HELENA KOZAKIEWICZÓW A
II. 11. Kościół parafialny w Łasku. (Fot. E. Kozłowska-Tomczyk)
budowniczym, lecz dzierżawcą, przejmującym na sie-
bie wszelkie ciężary odbudowy i utrzymania dawa-
nych mu w dzierżawę obiektów, a w wypadku bu-
dowy gnieźnieńskiej — przedsiębiorcą. Sprawa ta
wymaga dodatkowych dalszych badań.
Niezbyt jasny jest charakter przebudowy rene-
sansowej, dokonanej przez Laskiego w zamku arcy-
biskupim w Łowiczu, dziś już nieistniejącym. W daw-
nej kaplicy w tzw. zespole gen. Klickiego w Łowi-
czu wmurowane są liczne fragmenty architektoniczne
i rzeźbiarskie pochodzące z dawnego zamku: część
ich odnosi się do 1. poł. w. XVI, ma charakter go-
tycko-renesansowy lub renesansowy i może być zwią-
zana z pracami podjętymi z inicjatywy prymasa50.
Prawdopodobnie Łaski zainicjował też rozpoczętą w
r. 1534 przebudowę zamku arcybiskupiego w Unie-
jowie.
Z Uniejowem łączy się i inna dalekosiężna inicja-
tywa Łaskiego. W r. 1518 przedstawił on kapitule
generalnej projekt ufundowania tam przytułku dla
starych kapłanów. Na kapitule w Piotrkowie w r. 1525
przedstawiony został ten projekt w znacznie szerszej
koncepcji: przewidywał korzystanie z przytułku także
dla dobrze zasłużonych dla kraju żołnierzy. Była to
myśl niemal rewelacyjna na owe czasy w Polsce,
wyrastająca z idei, które były żywe w kulturze
włoskiej okresu Odrodzenia. Ponieważ kapituła nie
przeznaczyła na wzniesienie przytułku żadnych fun-
duszów, Łaski zrealizował swą myśl własnym kosz-
tem. Zakupił siedem placów z domami i ogrodami
i połączył je w jedną całość: powstał w ten sposób
wielki ogród z luźno rozmieszczonymi budynkami
50 j. Korytkowski, jw., s. 731; Katalog Zabytków
Sztuki w Polsce, t. II, woj. łódzkie, Warszawa 1954, Pow.
łowicki, opr. S. Kozakiewicz i J. A. Miłobędzki,
s. 150—153.
14
II. 11. Kościół parafialny w Łasku. (Fot. E. Kozłowska-Tomczyk)
budowniczym, lecz dzierżawcą, przejmującym na sie-
bie wszelkie ciężary odbudowy i utrzymania dawa-
nych mu w dzierżawę obiektów, a w wypadku bu-
dowy gnieźnieńskiej — przedsiębiorcą. Sprawa ta
wymaga dodatkowych dalszych badań.
Niezbyt jasny jest charakter przebudowy rene-
sansowej, dokonanej przez Laskiego w zamku arcy-
biskupim w Łowiczu, dziś już nieistniejącym. W daw-
nej kaplicy w tzw. zespole gen. Klickiego w Łowi-
czu wmurowane są liczne fragmenty architektoniczne
i rzeźbiarskie pochodzące z dawnego zamku: część
ich odnosi się do 1. poł. w. XVI, ma charakter go-
tycko-renesansowy lub renesansowy i może być zwią-
zana z pracami podjętymi z inicjatywy prymasa50.
Prawdopodobnie Łaski zainicjował też rozpoczętą w
r. 1534 przebudowę zamku arcybiskupiego w Unie-
jowie.
Z Uniejowem łączy się i inna dalekosiężna inicja-
tywa Łaskiego. W r. 1518 przedstawił on kapitule
generalnej projekt ufundowania tam przytułku dla
starych kapłanów. Na kapitule w Piotrkowie w r. 1525
przedstawiony został ten projekt w znacznie szerszej
koncepcji: przewidywał korzystanie z przytułku także
dla dobrze zasłużonych dla kraju żołnierzy. Była to
myśl niemal rewelacyjna na owe czasy w Polsce,
wyrastająca z idei, które były żywe w kulturze
włoskiej okresu Odrodzenia. Ponieważ kapituła nie
przeznaczyła na wzniesienie przytułku żadnych fun-
duszów, Łaski zrealizował swą myśl własnym kosz-
tem. Zakupił siedem placów z domami i ogrodami
i połączył je w jedną całość: powstał w ten sposób
wielki ogród z luźno rozmieszczonymi budynkami
50 j. Korytkowski, jw., s. 731; Katalog Zabytków
Sztuki w Polsce, t. II, woj. łódzkie, Warszawa 1954, Pow.
łowicki, opr. S. Kozakiewicz i J. A. Miłobędzki,
s. 150—153.
14