DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Miscellanea
DOI article:Skubiszewska, Maria: O kilku nieznanych wczesnych obrazach włoskich ze zbiorów poznańskich
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45619#0045
KILKA NIEZNANYCH OBRAZÓW WŁOSKICH ZE ZBIORÓW POZNAŃSKICH
II. 10. Nicolo di Piętro Gerini, Apostołowie, fragment retabulum. Poznań. Muz. Narodowe. (Fot. L. Perz
i F. Maćkowiak)
larstwie znalazły: wzrost religijności silniej niż przed-
tem podporządkowanej kościołowi i nawrót do tra-
dycyjnych form życia. Wynikająca stąd tendencja
nawiązywania do form sztuki okresu przedgiottow-
skiego, przy niejednokrotnym pomijaniu zdobyczy
artystycznych poprzedzającej generacji, przyniosła
hieratyzm i sztywność kompozycji, zwłaszcza tych
obrazów, których założeniem była manifestacja wła-
dzy Kościoła nauczającego. M. Meiss zalicza do nich
także Zesłanie Ducha Świętego z Badii. Interesujące
omówienie tego dzieła warto przytoczyć ze względu
na poznańskich apostołów.
„Zważywszy znaczenie Kościoła i duchownego
w sztuce 3 ćw. XIV w., nie dziwi fakt, że temat
związany z przyjęciem i rozpowszechnieniem nauki
kościelnej musiał przejść w tym okresie szczególny
rozwój. Po raz pierwszy w historii malarstwa toskań->
skiego i, o ile mi Wiadomo, tylko jeden raz, Zesłanie
Ducha Świętego zostało wybrane jako temat przed-
stawienia na ołtarzu. — — Jakkolwiek jego ikono-
grafia jest podobna do wcześniejszych przedstawień
wydarzenia, które były włączone do cyklów histo-
rycznych, np. Taddea Gaddi w Berlinie, kompozycja
jest zasadniczo odmienna. Grupa, we wcześniejszych
malowidłach ruchliwa i zróżnicowana pod wzglę-
dem wyrazu indywidualnego, została przemieniona
w najbardziej sztywny i schematyczny w historii
sztuki toskańskiej zespół postaci. — — Nacisk poło-
żony na hierarchię [osób], jaki zauważyliśmy w in-
nych obrazach tego czasu występuje tutaj niemniej
wyraźnie. N. Maria Panna pojawia się jako postać
centralna, umieszczona u wierzchołka trójkąta, który
obejmuje cały tryptyk. Będąc postacią nadrzędną,
wespół z przedstawionym nad nią Duchem Świętym
jest ujęta ściśle frontalnie. Apostołowie zdają się
padać na kolana w pozie uwielbienia tak przed nią
jak przed Duchem Świętym, który schodzi z nie-
bios” 29.
29 m. Meiss, jw.
35
II. 10. Nicolo di Piętro Gerini, Apostołowie, fragment retabulum. Poznań. Muz. Narodowe. (Fot. L. Perz
i F. Maćkowiak)
larstwie znalazły: wzrost religijności silniej niż przed-
tem podporządkowanej kościołowi i nawrót do tra-
dycyjnych form życia. Wynikająca stąd tendencja
nawiązywania do form sztuki okresu przedgiottow-
skiego, przy niejednokrotnym pomijaniu zdobyczy
artystycznych poprzedzającej generacji, przyniosła
hieratyzm i sztywność kompozycji, zwłaszcza tych
obrazów, których założeniem była manifestacja wła-
dzy Kościoła nauczającego. M. Meiss zalicza do nich
także Zesłanie Ducha Świętego z Badii. Interesujące
omówienie tego dzieła warto przytoczyć ze względu
na poznańskich apostołów.
„Zważywszy znaczenie Kościoła i duchownego
w sztuce 3 ćw. XIV w., nie dziwi fakt, że temat
związany z przyjęciem i rozpowszechnieniem nauki
kościelnej musiał przejść w tym okresie szczególny
rozwój. Po raz pierwszy w historii malarstwa toskań->
skiego i, o ile mi Wiadomo, tylko jeden raz, Zesłanie
Ducha Świętego zostało wybrane jako temat przed-
stawienia na ołtarzu. — — Jakkolwiek jego ikono-
grafia jest podobna do wcześniejszych przedstawień
wydarzenia, które były włączone do cyklów histo-
rycznych, np. Taddea Gaddi w Berlinie, kompozycja
jest zasadniczo odmienna. Grupa, we wcześniejszych
malowidłach ruchliwa i zróżnicowana pod wzglę-
dem wyrazu indywidualnego, została przemieniona
w najbardziej sztywny i schematyczny w historii
sztuki toskańskiej zespół postaci. — — Nacisk poło-
żony na hierarchię [osób], jaki zauważyliśmy w in-
nych obrazach tego czasu występuje tutaj niemniej
wyraźnie. N. Maria Panna pojawia się jako postać
centralna, umieszczona u wierzchołka trójkąta, który
obejmuje cały tryptyk. Będąc postacią nadrzędną,
wespół z przedstawionym nad nią Duchem Świętym
jest ujęta ściśle frontalnie. Apostołowie zdają się
padać na kolana w pozie uwielbienia tak przed nią
jak przed Duchem Świętym, który schodzi z nie-
bios” 29.
29 m. Meiss, jw.
35