DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Miscellanea
DOI article:Solarz, Olga: Polichromia kościoła parafialnego w Olszówce pow. Limanowa
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45619#0054
OLGA SOLARZ
II.- 1. Nauka Umierania Chrześcijańskiego, polichromia. Olszówka, kościół par.
kaplica p. w. św. Jana Chrzciciela przy parafii w
Mszanie Dolnej 3. Z tego okresu pochodzi najstarsza
część obecnego kościoła tj. nawa, stanowiąca niegdyś
kaplicę filialną, wzmiankowaną w wizytacji
z r. 1596 4; opis zawarty w następnej wizytacji
z r. 1730 świadczy, że nie uległa ona w tym okresie
istotnym zmianom5. W r. 1744 nastąpiło wyodrębnie-
nie parafii od Mszany Dolnej 6. Do dawnej kaplicy
3 Arch. Kapituły Krak., Acta visitationis, VII, Visitatio
exterioris decanatuum tarnoviensis [...], per Christophorum
Kazimirski mandato Gregorii Radziwiłł ep., 1596, f. 33’.
4 JW., f. 33’.
5 Wzmianka „hic capella [...] reparare solent pa-
rocchiani...” zdaje się świadczyć jedynie o pewnym znisz-
czeniu kaplicy skutkiem starości (Arch. Kurii Metropilit.
W Krakowie, Acta visitationis, XXIII, Visitatio archidia-
conatuum craeoviensis per [...] ep. Michaelem Kunicki,
1730, S. 868).
6 Arch. Kurii Metropilit., Acta visitationis, XXXIII,
Visitatio archidiaconatuum Dobczyeensis et Lipnicensis,
Załuski ep., 1748, s. 68.
7 Nieproporcjonalnie wydłużony kształt prezbiterium
sugeruje, że mogło być ono przedłużane, temu przypusz-
czeniu zaprzecza jednak wiadomość zawarta w (nie zawsze
co prawda ścisłej) kronice, a znajdująca potwierdzenie
w analizie zabytku. Mianowicie, wg kroniki, podczas roz-
budowy w związku z usamodzielnieniem parafii w dawnej
kaplicy filialnej wycięta zastała część ściany wsch. za
ołtarzem na szer. 5,5 m i przeniesiona do prezbiterium
(Arch. paraf, w Olszówce, Liber memorabilium villae,
ecclesiae ac parocchiae Olszoviensis, odpis wykonany na
dobudowano wówczas prezbiterium7, zakrystię8 oraz
wieżę z kruchtą w przyziemiu9. Płaski strop dawnej
kaplicy przeniesiono do nowowybudowanej zakrystii10 *,
a na jego miejsce dano nowy z wutami i zaslkrzynie-
niami, istniejący do dzisiaj i pokryto, kościół nowym
dachemu. Kaplica św. Jana Nepomucena powstała
prawdopodobnie nieco później, lecz przed r. 1774 12;
wówczas przypuszczalnie wybudowano również soboty
pocz. w. XX, s. 6). Część ściany pn. prezbiterium stanowi
rzeczywiście fragment starszej ściany o wymiarach iden-
tycznych z wycięciem w kaplicy filialnej. Ponieważ jeszcze
przed konsekracją 1744 r. prezbiterium wraz z nawą po-
kryte zostało zachowaną polichromią, przypuszczenie
o późniejszym przedłużeniu jest nie do przyjęcia.
a „sacristia nouiter extructa” (Visitatio decanatuum
Dobczyeensis et Lipnicensis [...], jw., s. 70).
9 „campanile nouum cum campana nova decenter
aedificatum, pro cuius reaedificatione et eiusdem organi
ac campane comparatione expedit de propris magnificus
domlnus capitaneus ultra ąuingentos florenos poi.’’ (Arch.
par. w Olszówce, Collectio documentorum odpisy wykonane
na pocz. w. XX. Lustracja dziekańska ks. dr Popiołka na
polecenie dziekana Wodzickiego z dn. 11.IV.1744).
10 Kronika parafii w Olszówce, jw., s. 6.
u jw., s. 6.
12 Kronika podaje co prawda wiadomość, że kaplica
powstała w okresie rozbudowy (ok. 1744) nie potwierdzają
jej jednak b. szczegółowe wizytacje Wodzickiego (z r. 1744)
i Załuskiego (r. 1748). Przypuścić można, że wybudowano
ją już po wykonaniu polichromii w prezbiterium, gdyż
wejście do kaplicy przecina kompozycję malarską. Datę
antę quem wyznacza dekoracja kaplicy (r. 1774).
44
II.- 1. Nauka Umierania Chrześcijańskiego, polichromia. Olszówka, kościół par.
kaplica p. w. św. Jana Chrzciciela przy parafii w
Mszanie Dolnej 3. Z tego okresu pochodzi najstarsza
część obecnego kościoła tj. nawa, stanowiąca niegdyś
kaplicę filialną, wzmiankowaną w wizytacji
z r. 1596 4; opis zawarty w następnej wizytacji
z r. 1730 świadczy, że nie uległa ona w tym okresie
istotnym zmianom5. W r. 1744 nastąpiło wyodrębnie-
nie parafii od Mszany Dolnej 6. Do dawnej kaplicy
3 Arch. Kapituły Krak., Acta visitationis, VII, Visitatio
exterioris decanatuum tarnoviensis [...], per Christophorum
Kazimirski mandato Gregorii Radziwiłł ep., 1596, f. 33’.
4 JW., f. 33’.
5 Wzmianka „hic capella [...] reparare solent pa-
rocchiani...” zdaje się świadczyć jedynie o pewnym znisz-
czeniu kaplicy skutkiem starości (Arch. Kurii Metropilit.
W Krakowie, Acta visitationis, XXIII, Visitatio archidia-
conatuum craeoviensis per [...] ep. Michaelem Kunicki,
1730, S. 868).
6 Arch. Kurii Metropilit., Acta visitationis, XXXIII,
Visitatio archidiaconatuum Dobczyeensis et Lipnicensis,
Załuski ep., 1748, s. 68.
7 Nieproporcjonalnie wydłużony kształt prezbiterium
sugeruje, że mogło być ono przedłużane, temu przypusz-
czeniu zaprzecza jednak wiadomość zawarta w (nie zawsze
co prawda ścisłej) kronice, a znajdująca potwierdzenie
w analizie zabytku. Mianowicie, wg kroniki, podczas roz-
budowy w związku z usamodzielnieniem parafii w dawnej
kaplicy filialnej wycięta zastała część ściany wsch. za
ołtarzem na szer. 5,5 m i przeniesiona do prezbiterium
(Arch. paraf, w Olszówce, Liber memorabilium villae,
ecclesiae ac parocchiae Olszoviensis, odpis wykonany na
dobudowano wówczas prezbiterium7, zakrystię8 oraz
wieżę z kruchtą w przyziemiu9. Płaski strop dawnej
kaplicy przeniesiono do nowowybudowanej zakrystii10 *,
a na jego miejsce dano nowy z wutami i zaslkrzynie-
niami, istniejący do dzisiaj i pokryto, kościół nowym
dachemu. Kaplica św. Jana Nepomucena powstała
prawdopodobnie nieco później, lecz przed r. 1774 12;
wówczas przypuszczalnie wybudowano również soboty
pocz. w. XX, s. 6). Część ściany pn. prezbiterium stanowi
rzeczywiście fragment starszej ściany o wymiarach iden-
tycznych z wycięciem w kaplicy filialnej. Ponieważ jeszcze
przed konsekracją 1744 r. prezbiterium wraz z nawą po-
kryte zostało zachowaną polichromią, przypuszczenie
o późniejszym przedłużeniu jest nie do przyjęcia.
a „sacristia nouiter extructa” (Visitatio decanatuum
Dobczyeensis et Lipnicensis [...], jw., s. 70).
9 „campanile nouum cum campana nova decenter
aedificatum, pro cuius reaedificatione et eiusdem organi
ac campane comparatione expedit de propris magnificus
domlnus capitaneus ultra ąuingentos florenos poi.’’ (Arch.
par. w Olszówce, Collectio documentorum odpisy wykonane
na pocz. w. XX. Lustracja dziekańska ks. dr Popiołka na
polecenie dziekana Wodzickiego z dn. 11.IV.1744).
10 Kronika parafii w Olszówce, jw., s. 6.
u jw., s. 6.
12 Kronika podaje co prawda wiadomość, że kaplica
powstała w okresie rozbudowy (ok. 1744) nie potwierdzają
jej jednak b. szczegółowe wizytacje Wodzickiego (z r. 1744)
i Załuskiego (r. 1748). Przypuścić można, że wybudowano
ją już po wykonaniu polichromii w prezbiterium, gdyż
wejście do kaplicy przecina kompozycję malarską. Datę
antę quem wyznacza dekoracja kaplicy (r. 1774).
44