Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (23.1961)

RECENZJE

ganków4. Zbyt dokładnie określono czas powstania
okuć (il. 17—23); data wzniesienia kościoła, na czym
w większości wypadków opierał się autor, nie zawsze
może być tu miarodajna. W innych wypadkach na-
tomiast nie wzięto pod uwagę dziejów kościoła, np.
datowanie okuć zachodnich drzwi kościoła św. Krzyża
w Krakowie na 2 poł. w. XIV jest o tyle nieścisłe,
że ukończenie nawy określa się na ok. r. 1400 5.
Wątpliwości budzi także datowanie na początek
w. XVI okutych drzwi wiodących do skarbca kościoła
dominikanów. Drzwi te opatrzone są zamkiem o go-
tyckim szyldzie z datą 1585. której nie przeczy styl
okuć. Z kolei czas powstania drzwi w portalach
fasady kościoła św. Piotra i Pawła w Krakowie
należy przesunąć z końca XVI w. na 1 ćw. XVII w.
ze względu na to, że buldowę kościoła rozlpoczęto
wprawdzie w r. 1597, ale ok. 1604 przerwano i ro-
zebrano wzniesione mury6. Podobnie drzwi w wej-
ściu głównym krakowskiego kościoła paulinów na
Skałce powstały nie w w. XVII (obecny kościół zbu-
dowany został w latach 1734—42), ale w r. 1743 a wy-
konał je Franciszek Vogt7. Datowanie kraty w przyzie-
miu wieży ratuszowej w Krakowie na 2. poł. w. XIV
wydaje się niesłuszne, bo wprawdzie wieża powstała
w tym okresie, ale obramienie okna wykazuje formy
późnogotyckie, z końca w. XV.
Podane zastrzeżenia upoważniają do wysunięcia
postulatu, aby w przyszłości tego rodzaju albumo-
we wydawnictwo poprzedzone zostało naukową publi-
kacją a w albumie nie brakło podstawowej literatury
przedmiotu.
Korzystając ze sposobności warto jeszcze wymie-
nić kilka nieopublikowanych dotychczas zabytków
kowalstwa artystycznego, które można by umieścić
w nowym wydaniu albumu.

4 Por. S. T. (Tomko wic z), W sprawie konserwacji
zabytków sztuki i przeszłości, „Kalendarz krakowski Józefa
Czecha na rok 1895” s. 60.
5 T. Dobrowolski, Sztuka Krakowa, wyd. II Kra-
ków 1959, s. 125.
6 A. Bochnak, Kościół śś. Piotra i Pawła w Krako-
wie i jego rzymski pierwowzór oraz architekt królewski
Jan Treuano, ,,Prace Kom. Hist. Sztuki”, IX (1948), s. 89—101.
7 j. Lepiarczyk, Wiadomości źródłowe do dziejów
budowy i urządzenia barokowego kościoła na Skałce w Kra-
kowie (maszynopis w posiadaniu autora).
8 ,p. Maliszewski, A. Małkiewicz, Powiat czę-
stochowski, „Katalog zabytków sztuki w Polsce”, Woj.
katowickie (maszynopis w Ins. Hist. Sztuki UJ oraz Inst.
Sztuki PAN w Warszawie).
9 A. Nowakowska, Dom przy ul. Kanoniczej L. 7
u’ Krakowie (dokumentacja naukowa, maszynopis w posia-
daniu Miejskiego Konserwatora Zabytków w Krakowie oraz
W Inst. Hist. Sztuki UJ).
10 Odpisu kontraktu użyczył mi Olgierd Zagórowski.


II. 3. Okute drzwi. Chlopiatyn, spichlerz. (Fot.
J. Samek)

Za przykład posłużyć mogą gotyckie, okute drzwi
do zakrystii w kościele parafialnym w Złotym Po-
toku (pow. częstochowski), wg tradycji przeniesione
z zamku w Ostrężniku 8. Wyróżniają się one swobodną
kompozycją oryginalnej dekoracji, na którą składają
się łuki i mandorle utworzone z przeplatających się
listew, wypełnione drobniejszymi motywami, jakimi
wykańczano zazwyczaj ozdobne okucia zawiasów
gotyckich. Drzwi te uważać można za jeden z cenniej-
szych zabytków późnogotyckich kowalstwa. Drugim
nieznanym, gotyckim zabytkiem są kute drzwi, do
niedawna mieszczące się w zabudowaniach dworskich
okute pasami w skośną kratę, z rozetami w polach,
herbem Junosza i datą 1523 r. w domu przy ul. Ka-
noniczej 7 w Krakowie, powstałe z fundacji kanonika
Jana Karnkowskiego9. Z licznych XVII-wiecznych
zabytków kowalstwa dość bogato reprezentowanych
w albumie (za wyjątkiem kutych drzwi) warto opubli-
kować kuty balkon na fasadzie kościoła wizytek
w Krakowie, wykonany przez Jerzego Tyttla (zacho-
wany kontrakt z r. 1696 w arch. ss. wizytek w Kra-
kowie 10). Ganek ten, jeden z nielicznych zabytków
tego rodzaju, należy do większego zespołu dzieł ko-

73