Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (23.1961)

JOANNA SZCZEPlNSKA


II. 4. List Modiglianiego do Zborowskiego z r. 1919. (Repr. Jeanne
Modigliani, Modigliani senza leggenda, Firenze, 1958, fig. 35)


II. 5. Przyrzeczenie małżeństwa, zawarte pomiędzy
Modiglianim a Jeanne Hebuterne. (Repr. Jeanne Mo-
digliani, Modigliani senza leggenda, Firenze, 1958,
fig. 46)

(list niedatowany):
„Drogi przyjacielu. Szczerze wzruszony pańskim
serdecznym listem. Teraz na mnie kolej, aby Panu
dziękować. Co się tyczy reklamy, powracam naturalnie
do moidh... [w oryginale wyraz wykropkowany. Pod-
kreślenia autora listu.] jeśli to niezbędne... pańskie
interesy są i naszymi, i jeśli nie dbam, po pierwsze
z zasady, powtóre nie uważając się za dość dojrzałego,
o reklamę, nie gardzę jednak „brudną monetą” [...]
Moja córka rośnie zadziwiająco. Czer-
pię stąd pomoc i rozpęd, które mogą
tylko wzrosnąć w przyszłości. Dziękuję
za zabawki. Trochę może za wcześnie...
Pozostaje mi teraz tylko wraz z Panem wydać
wielki okrzyk: „Qa ira!” za ludzi i narody, gdyż myślę,
że człowiek jest światem, który wart jest wielu
światów, i że najpłomienniejsze ambicje, są te, które
miały wielkość Anonimatu. Non omnibus, sed mihi
et tibi...
Modigliani.” 12.
Tymczasem Zborowski dokonywał cudów, aby tylko
dostarczyć Modiglianiemu przyobiecane sumy. Były
okresy, kiedy sprzedawał jego rysunki na tarasach
„Rotonde” i „Le Dóme”. Usiłował również pośredni-
czyć w sprzedaży obrazów Modiglianiego na miejscu
w Nicei — i tu jednak odsyłano go z kwitkiem.
Warto może przytoczyć fakt, iż Modigliani, w braku
odpowiedniego mieszkania i warunków finansowych,
pozostawił z całym zaufaniem swą małą córeczkę
opiece Zborowskich; a także, że przyrzeczenie mał-

12 przekład J. Szczepińskiej wg fotokopii oryginałów
francuskich, repr. Jeanne Modigliani, Modigliani
senza leggenda, Firenze 1958, fig. 35, 36, 37, 39, 40, 44,

378