DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Szczepińska-Tramer, Joanna: Z materiałów o życiu i działalności Leopolda Zborowskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45619#0405
LEOPOLD ZBOROWSKI
♦ Wiosenno
»vc^uv>^< ttgc- *fcrt««
ft.
TARAS UTARA S TARA r»t
b«A*c pAwty.
pb«»;A»*y
}m*yOw«; p*e*Awi$
putyt łMdOSey
MAKI n» mMAK) • t»» »03»y
rOSayw pchwśwlOSwym «A*«m
fWC»A^ p0C<Owfef
!9łrvw»M
JMStełMolSlsis LS«»U
Mi Vw £rf Vftt wUnw
ktOSv »• włOSy M>So ft* rOSy
r beUZOy m brUZDy jAl&y ><, «Wy
* »$0A£tt tłLBw* mL£w* X* t£*»
«• LEw na LEwc m VE»o prOSTu
OSTy m «O3Ty &K»T w«4orOSTy •
mPOiy kcPYT <h> ROT«m *PADł
»PAm t toPOT i fePOT i POT
BłWW JoMufotf.
Wieczorem
OłWwtayjw
Vkłr *ł*w» i **w»<Mł ne
Dshewsryft* j»-******
Płc*4% Pw*du;y
Cwm te*4» terdó® ioeh kopate
tk&««
(.'mtww pow.«txby Mmy»MW»!ps aikt<
I <i*łł f*Mł« »&"»««* >•> gws*»nw»
KM* prywatnych Mttomebifc »*f»h
Pim»
»t$ w ci««4*<h «ttc««k
laby Uh$! » fcrftfow* >k byli
ZafaławjM
>«m<« jłndny i cbcf M-JwK*y< pr*w4f
wa$«4i<n» t» <Se >«*«
C$»y hutrakbw |«?«s »4»byłe d&» wwymiuch
Le®4*m »*»•> ŁccpoM Zb^raws^t.
II. 8. „Formiści”, zeszyt 4, kwiecień 1921, str. 10.
(Fot. J. Szczepińska)
TĘSKNOTA.
Ckb© skhtf lk» ł$»ha»>fj i wict«khxk
Kcry bc»ł myśli 4*1'
pi«»» wciMsn* m»
potok tez
CjfrMi nwtyl ~ fe<a
tęłęt konia
b«rm»»r
pyl
serce <h&4 siedi Vo dę aotew 4xf nę i $e«8 x r^s $*ę xwai<
Oj p»i»>u«5e]»k«.’ -
«br«« fnoit ~ klfk» - »$ks| tiftf
iyc»< m»rn« »4»C*i<
Ficłwtr* miepce w Isły w nxb>r
śwtfty rM*f p*»n* c •«!>»<.
Jan Hryń&iirtlfr.
MATKI.
Po cielonym «K’®4«r. po pb<»«>wyah ic«ik*ch
Chocłs* jon* hcbJtły BtH»«r»btv«, pk $
Md*'k h»jk< e *»«tcł, kfóm w <wid«>«
I •y»it4 >$k$ *«p^»ń*ł< br»««.»H.
W<»«r n*«n»»c,« w kMv».
Pc rowtch *<?«** b»«tk». n»«wbttdk>
Jv»»* byatk* mu nmfców w<tt4y<h ' gołych
Cł»g«f«o ®eS0nl<, ModAut »w*fei
K>edy MoAsa w «rt<»jł<h prwlm «•$ s«w«Kiftic
Cł*fe> k©bi« »< słodki*. pA dy«»«
Pe ciałoflym w »ł»««K»ł»« palwdftte
<K»<ś«»h} cKry»ęu»o-we bł»it getpedyiut
'8rtw> JasaAih-
POEMAT.
SwiMłs
IwM tawłc
L.‘v»b* w#r*w» wi«xa*w
TyU gWi*»4 «• diu
fi«b»
KWv «a
CM*yw»
5*»*« p»my
SkMfeW- «uof$*»by
Prw>i okw>?$ Mamdaife tu$
O*w»«o*$v KteiM
O^bnymkt Mt*K4M <A»
Oek»wi« jartnty
Tw« Mt
S»y«k *W»łły£««^iu
Atrm (*D<&«HM»ył Lt^faU ZhvKn^i
II. 9. „Formiści”, zeszyt 4, kwiecień 1921, str. 14.
(Fot. J. Szczepińska)
Po r. 1916 Modigliani jest jednocześnie w kon-
takcie z obydwoma marchandami, i mimo bliższych
stosunków ze Zborowskim — Guillaume jest stale
na horyzoncie (kilkakrotnie portretowany w tym
okresie, pojawia się również w przytoczonej ko-
respondencji Modiglianiego ze Zborowskim). — Jed-
noczesne zawieranie przez artystę kontraktów z dwo-
ma marchandami naraz było praktykowane; nie spot-
kałam się jednak ze wzmianką na ten temat doty-
czącą Modiglianego i Guil'laume’a. — Pfannstiel mówi
wręcz o przyjaźni Guillaume z Modiglianim. Guillaume
również przechował i opublikował w redagowanych
przez siebie „Les Art's a Paris” kilka poematów Mo-
diglianiego.
Sytuacja przedstawia się podobnie z innymi arty-
stami. W r. 1916 Guillaume organizuje pierwszą indy-
widualną wystawę Derain’a (katalog ze wstępem
Apollinaire’a): jest to okres, w którym marchandem
Deraina jest również (i będzie nim do końca życia)
Zborowski. W r. 1931 Guillaume urządza znaną wiel-
18 Paul Guillaume, Soutine, „Les Arts a Paris”,
nr. 7, Paris 1923.
ką retrospektywę Derain’a w swej galerii. W i?. 1922
urządza pierwszą dużą wystawę Utrilla. W r. 1925
podpisuje kontrakt z Fautrierem (również rywalizacja
o zasługę wylansowania tego artysty), który w rok
później wystawia u Zborowskiego. On to wreszcie
przyporowadza do Zborowskiego' dr Barnesa, który
dokonuje pierwszych wielkich zakupów Utrilla, Sou-
tina i Modiglianiego —■ i w tym samym 1923 r. ogła-
sza w „Les Arts a Paris” pierwszy artykuł poświęcony
Soutine 18.
Powśitaje więc pytanie, czy istniała tu jakaś nie
przypadkowa współzależność zjawisk, a jeśli tak, to
jakiego rodzaju. Jest rzeczą jasną, że po, śmierci Zbo-
rowskiego Guillaume usiłuje sobie przypisać część
jego zasług: Zrębowicz wspomina tu wręcz o „prze-
kupstwie i intrygach”. 19 Również Salmon krytycznie
odnosi się do osoby Gui<llaume’a, sam jednak przytacza
dość charakterystyczny objaw stosunku Zborowskiego
do niego, pisząc, iż Zborowski, żałując, że sam nie
będzie nigdy dość wielkim marchandem, aby zapewnić
19 R. Zrębowicz, Polski reżyser palety francuskiej,
,,Tyg. Illustr.”, 1936, s. 915.
381
♦ Wiosenno
»vc^uv>^< ttgc- *fcrt««
ft.
TARAS UTARA S TARA r»t
b«A*c pAwty.
pb«»;A»*y
}m*yOw«; p*e*Awi$
putyt łMdOSey
MAKI n» mMAK) • t»» »03»y
rOSayw pchwśwlOSwym «A*«m
fWC»A^ p0C<Owfef
!9łrvw»M
JMStełMolSlsis LS«»U
Mi Vw £rf Vftt wUnw
ktOSv »• włOSy M>So ft* rOSy
r beUZOy m brUZDy jAl&y ><, «Wy
* »$0A£tt tłLBw* mL£w* X* t£*»
«• LEw na LEwc m VE»o prOSTu
OSTy m «O3Ty &K»T w«4orOSTy •
mPOiy kcPYT <h> ROT«m *PADł
»PAm t toPOT i fePOT i POT
BłWW JoMufotf.
Wieczorem
OłWwtayjw
Vkłr *ł*w» i **w»<Mł ne
Dshewsryft* j»-******
Płc*4% Pw*du;y
Cwm te*4» terdó® ioeh kopate
tk&««
(.'mtww pow.«txby Mmy»MW»!ps aikt<
I <i*łł f*Mł« »&"»««* >•> gws*»nw»
KM* prywatnych Mttomebifc »*f»h
Pim»
»t$ w ci««4*<h «ttc««k
laby Uh$! » fcrftfow* >k byli
ZafaławjM
>«m<« jłndny i cbcf M-JwK*y< pr*w4f
wa$«4i<n» t» <Se >«*«
C$»y hutrakbw |«?«s »4»byłe d&» wwymiuch
Le®4*m »*»•> ŁccpoM Zb^raws^t.
II. 8. „Formiści”, zeszyt 4, kwiecień 1921, str. 10.
(Fot. J. Szczepińska)
TĘSKNOTA.
Ckb© skhtf lk» ł$»ha»>fj i wict«khxk
Kcry bc»ł myśli 4*1'
pi«»» wciMsn* m»
potok tez
CjfrMi nwtyl ~ fe<a
tęłęt konia
b«rm»»r
pyl
serce <h&4 siedi Vo dę aotew 4xf nę i $e«8 x r^s $*ę xwai<
Oj p»i»>u«5e]»k«.’ -
«br«« fnoit ~ klfk» - »$ks| tiftf
iyc»< m»rn« »4»C*i<
Ficłwtr* miepce w Isły w nxb>r
śwtfty rM*f p*»n* c •«!>»<.
Jan Hryń&iirtlfr.
MATKI.
Po cielonym «K’®4«r. po pb<»«>wyah ic«ik*ch
Chocłs* jon* hcbJtły BtH»«r»btv«, pk $
Md*'k h»jk< e *»«tcł, kfóm w <wid«>«
I •y»it4 >$k$ *«p^»ń*ł< br»««.»H.
W<»«r n*«n»»c,« w kMv».
Pc rowtch *<?«** b»«tk». n»«wbttdk>
Jv»»* byatk* mu nmfców w<tt4y<h ' gołych
Cł»g«f«o ®eS0nl<, ModAut »w*fei
K>edy MoAsa w «rt<»jł<h prwlm «•$ s«w«Kiftic
Cł*fe> k©bi« »< słodki*. pA dy«»«
Pe ciałoflym w »ł»««K»ł»« palwdftte
<K»<ś«»h} cKry»ęu»o-we bł»it getpedyiut
'8rtw> JasaAih-
POEMAT.
SwiMłs
IwM tawłc
L.‘v»b* w#r*w» wi«xa*w
TyU gWi*»4 «• diu
fi«b»
KWv «a
CM*yw»
5*»*« p»my
SkMfeW- «uof$*»by
Prw>i okw>?$ Mamdaife tu$
O*w»«o*$v KteiM
O^bnymkt Mt*K4M <A»
Oek»wi« jartnty
Tw« Mt
S»y«k *W»łły£««^iu
Atrm (*D<&«HM»ył Lt^faU ZhvKn^i
II. 9. „Formiści”, zeszyt 4, kwiecień 1921, str. 14.
(Fot. J. Szczepińska)
Po r. 1916 Modigliani jest jednocześnie w kon-
takcie z obydwoma marchandami, i mimo bliższych
stosunków ze Zborowskim — Guillaume jest stale
na horyzoncie (kilkakrotnie portretowany w tym
okresie, pojawia się również w przytoczonej ko-
respondencji Modiglianiego ze Zborowskim). — Jed-
noczesne zawieranie przez artystę kontraktów z dwo-
ma marchandami naraz było praktykowane; nie spot-
kałam się jednak ze wzmianką na ten temat doty-
czącą Modiglianego i Guil'laume’a. — Pfannstiel mówi
wręcz o przyjaźni Guillaume z Modiglianim. Guillaume
również przechował i opublikował w redagowanych
przez siebie „Les Art's a Paris” kilka poematów Mo-
diglianiego.
Sytuacja przedstawia się podobnie z innymi arty-
stami. W r. 1916 Guillaume organizuje pierwszą indy-
widualną wystawę Derain’a (katalog ze wstępem
Apollinaire’a): jest to okres, w którym marchandem
Deraina jest również (i będzie nim do końca życia)
Zborowski. W r. 1931 Guillaume urządza znaną wiel-
18 Paul Guillaume, Soutine, „Les Arts a Paris”,
nr. 7, Paris 1923.
ką retrospektywę Derain’a w swej galerii. W i?. 1922
urządza pierwszą dużą wystawę Utrilla. W r. 1925
podpisuje kontrakt z Fautrierem (również rywalizacja
o zasługę wylansowania tego artysty), który w rok
później wystawia u Zborowskiego. On to wreszcie
przyporowadza do Zborowskiego' dr Barnesa, który
dokonuje pierwszych wielkich zakupów Utrilla, Sou-
tina i Modiglianiego —■ i w tym samym 1923 r. ogła-
sza w „Les Arts a Paris” pierwszy artykuł poświęcony
Soutine 18.
Powśitaje więc pytanie, czy istniała tu jakaś nie
przypadkowa współzależność zjawisk, a jeśli tak, to
jakiego rodzaju. Jest rzeczą jasną, że po, śmierci Zbo-
rowskiego Guillaume usiłuje sobie przypisać część
jego zasług: Zrębowicz wspomina tu wręcz o „prze-
kupstwie i intrygach”. 19 Również Salmon krytycznie
odnosi się do osoby Gui<llaume’a, sam jednak przytacza
dość charakterystyczny objaw stosunku Zborowskiego
do niego, pisząc, iż Zborowski, żałując, że sam nie
będzie nigdy dość wielkim marchandem, aby zapewnić
19 R. Zrębowicz, Polski reżyser palety francuskiej,
,,Tyg. Illustr.”, 1936, s. 915.
381