Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (23.1961)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI


U. 2. Grupa Pasji z Chociwela.
Zbiory Muzeum Pomorza Zachod-
niego w Szczecinie. (Fot. Pracow-
nia Konserwacji M. P. Z.)

rach Muzeum w Szczecinie i w Ko-
szalinie, łączy się stylowo z Grupą
Chociwelską. Są to: tryptyk ku
czci św. Jakuba St. z kolegiaty ko-


II. 3. Madonna ze Zwiastowania na
rewersie tryptyku z Chłopowa.
Zbiory Muzeum Pomorza Zachod-
niego w Szczecinie. (Fot. Pracow-
nia Konserwacji M. P. Z.)

łobrzeskiej, drugi tego samego po-
chodzenia poświęcony św. Annie
i św. Mikołajowi (?), znajdujący
się obecnie w Dygowie (którego
predella, na skutek rozproszenia
obiektów w okresie wojennej ewa-
kuacji, znalazła się w Szczecinie);
następnie tryptyk z Samlina (w
pow. Kamień) i z kościoła w Stra-
chominie pod Kołobrzegiem; tryp-
tyk z Chłopowa (pow. Choszczno);
rzeźby ołtarzowe z Pamierzyna i
z Dąbska (w pow. Drawskim) oraz
z Żabowa koło Nowogrodu, przy-
twierdzone do renesansowej ambo-
ny z Dolic (w pow. Pyrzyce); fi-
gurki Apostołów i rzeźba św. Anny
Samotrzeć z Ostrzycy pod Nowo-
gardem. Do tych dzieł należy po-
nadto kilka malowideł tempero-
wych, a mianowicie sceny z legen-
dą św. Jakuba St. na odwrociu
skrzydeł i na predelli (zaginionej)
ołtarza ku czci tegoż Apostoła,
„Zwiastowanie'’ na rewersach tryp-
tyku z Chłopowa oraz malowidła
z ołtarza św. Anny Samotrzeć i św.
Mikołaja z Kołobrzegu. Ich forma
artystyczna świadczy, ze wykonane
zostały tą samą ręką co i rzeźby
szaf tryptykowych.
Jednolitość stylistyczna wymie-
nionych dzieł upoważnia do stwier-
dzenia, że pochodzą one z jednego
warsztatu artystycznego, zaopatru-
jącego tutejsze kościoły w grupy
pasyjne i rzeźbione tryptyki ku
czci świętych. Powtarzający się, nie-
zmiennie charakterystyczny sche-
mat kompozycyjny to trzy figury
świętych w części środkowej —
będące pewną formą „santa con-
versazione” — oraz osiem lub dwa-
naście figurek świętych, rozmiesz-
czonych dwustrefowo w awersach.
Predelle i rewersy, pokryte malo-
widłami, w każdym obiekcie po-
siadają jednak indywidualne uję-
cie. Motywy maswerkowe, pełno-
plastycznie potraktowane w zwień-
czeniach pól, ażurowo natomiast w
partiach dolnych — stanowią we-
wnętrzną dekorację snycerską szaf.
Bogata polichromia, z częstym uży-
ciem srebrzeń, pokrywała pierwot-
nie rzeźby, a złocone tła szaf wy-
tłaczane były w ornamenty o mo-
tywach stylizowanych palmet roś-
linnych.
Przy ogólnej jednolitości stylo-
wej dzieł, szczegółowa analiza for-
my pozwala wyróżnić co najmniej
dwie indywidualności twórcze,
współpracujące w ramach jednego
zespołu artystycznego. Styl pierw-
szego z nich, bardziej konserwa-


II. 4. Kwatera tryptyku św. Jaku-
ba St. z Kołobrzegu. Zbiory Mu-
zeum Pomorza Zachodniego w
Szczecinie. (Fot. Pracownia Kon-
serwacji M. P. Z.)

tywny i schematyczny w modelun-
ku, zapewne kierownika warsztatu,
najlepiej charakteryzują figury św.
Jakuba Apostoła, Chrystusa na
krzyżu i malowidła kołobrzeskie-
go tryptyku św. Jakuba. Drugi na-
tomiast artysta, może syn i póź-
niejszy kierownik warsztatu, od-
znacza się formą bardziej synte-
tyczną przy zamiłowaniu do brył
pełnych, czasem kulistych. Jego
prace, dla których typowymi są
św. Jerzy z Pamierzyna, Madonna
i św. Marcin z Dąbska, zachowana
figura Łotra z Chociwela i malo-
widła ze sceną Zwiastowania z
Chłopowa, choć w szczegółach de-
koracyjne, modelowane są bardziej
przestrzennie.
Najważniejszym osiągnięciem
artystycznym omawianego warszta-
tu jest niewątpliwie Grupa Ukrzy-
żowania z Chociwela, stąd przyjęto
w pracy nazwę Warsztatu
Mistrza Pasji Chociwel-
skiej. Za umiejscowieniem war-
sztatu w Kołobrzegu przemawia
ówczesny układ stosunków ekono-
miczno-politycznych Pomorza Za-
chodniego, rozmieszczenie zabytków

416