DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Kronika stowarzyszenia historyków sztuki
DOI article:Samek, Jan: Wyniki objazdu inwentaryzacyjnego zabytków pow. brzozowskiego, w woj. rzeszowskim (architektura murowana, wyposażenie wnętrz): (Streszczenie części i referatu wygłoszonego na zebraniu naukowym Oddziału Krakowskiego w dniu 2.VI.1959 r.)
DOI article:Skórkowska Smolarska, Jadwiga: Zaginiona kolekcja kilimów Muzeum Śląskiego w Katowicach: (Streszczenie referatu wygłoszonego na zebraniu naukowym Oddziału Warzawskiego w dniu 14.III.1961 r.)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45619#0447
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
w. XVIII (pochodzący z Ulucza),
zespól złożony z ołtarza głównego
i dwóch bocznych w kościele pa-
rafialnym w Grabownicy Starzeń-
skiej i inne. W architekturze tych
ołtarzy powtarza się uskokowe usta-
wienie kolumn i silnie wycięte
przyczółki z łukowatymi gzymsami,
a w dekoracji głęboko cięte moty-
wy roślinne i kwiatowe, sploty
akantowe rozwijające się wielo-
płaszczyznowo oraz ciężkie zwisy
kwiatowo-roślinne, zaczerpnięte z
zasobu motywów dekoracyjnych
północnego renesansu. Z reguły wy-
stępuje także na wymienionych za-
bytkach, w zwieńczeniu lub między
kondygnacjami rzeźba Boga Ojca
przedstawionego w półpostaci. Gru-
pę tę, powstałą zapewne w jednym
środowisku, stylistycznie należącą
do snycerstwa barokowego, tym-
czasowo określić można jako „brzo-
zowską” (zespół ołtarzy w Grabow-
nicy Starzeńskiej, wg zapisek za-
chowanych na miejscu, wykonany
został przez snycerzy krośnieńskich).
Znacznie mniej zabytków wy-
mienić można z 2 i 3 tercji
w. XVIII. Należą tu dwa ołtarze
w kaplicach przy nawach bocznych
kościoła par. w Brzozowie, po-
wstałe w r. 1758, wyróżniające się
dobrym poziomem snycerskim, stal-
le i tron biskupi w tymże kościele,
a także osiemnastowieczny lawa-
JADWIGA
SKÓRKOWSKA-SMOLARSKA
terz w zakrystii kościoła w Starej
Wsi, bogato rozbudowany, opatrzo-
ny ponad zbiornikiem cynowym
posążkiem Chrystusa, przywodzącym
na myśl lawaterz w kształcie po-
sążku św. Franciszka w kościele
franciszkanów w Przemyślu.
Wspomnieć jeszcze wypada o za-
chowanych na terenie powiatu
trzech gotyckich chrzcielnicach ka-
miennych: w Golcowej z ok. r. 1500,
w Domaradzu z pocz. w. XVI i Ja-
sionowie z w. XVI. Tę ostatnią,
dość prymitywną, cechuje bogac-
two przedstawień heraldycznych, na
które składa się 16 tarcz herbo-
wych.
ZAGINIONA KOLEKCJA KILIMÓW MUZEUM ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH
(Streszczenie referatu wygłoszonego
na zebraniu naukowym Oddziału
Warszawskiego w dniu 14.III.1961 r.)
II. 1. Kilim ludowy z doniczkami.
Dawna kolekcja Muzeum Śląskie-
go w Katowicach
Muzeum Śląskie w Katowicach
posiadało kolekcję dawnych kili-
mów w liczbie 33, które zaginęły
podczas ostatniej wojny. Zachował
się jedynie jeden kilim tego zbioru,
dzisiaj w Muzeum Górnośląskim
w Bytomiu. Kolekcja była groma-
dzona w latach 1930—1938 przez
ówczesnego dyrektora Muzeum Ta-
duesza Dobrowolskiego. Bezpośred-
nio przed wojną kilimy zostały sfo-
tografowane. Materiał fotograficzny
będący moją prywatną własnością
zachował się, odnalazł się inwen-
tarz Muzeum Śląskiego, jak rów-
nież katalog kartkowy. Ta doku-
mentacja umożliwiła podjęcie pró-
by opracowania kolekcji, co z ko-
lei może się przyczynić do jej
zidentyfikowania i odzyskania.
Pięć kilimów kolekcji zostało
opublikowane przed ich zaginię-
ciem, w tym dwa w barwnych
reprodukcjach. (St. Szuman, Dawne
kilimy w Polsce i na Ukrainie, Poz-
nań 1929, tabl. kol. I i VI oraz
ryciny czarnobiałe: tabl. 36, 50 i 55).
Trzecia barwna reprodukcja jed-
nego z tych pięciu kilimów znaj-
duje się w „Arkadach” (J. Gralew-
ski, Sztuka Tkacka w Polsce, „Ar-
kady” 1938, rok IV nr 9, tabl. przy
stronie 454).
Zbiór obejmował trzy grupy ki-
limów: kilimy ludowe, dworskie
i manufakturowe. W zakresie ki-
limów ludowych kolekcja posiadała
jeden z ornamentem geometrycz-
II. 2. Kilim dworski herbowy.
Dawna kolekcja Muzeum Śląskie-
go w Katowicach
423
w. XVIII (pochodzący z Ulucza),
zespól złożony z ołtarza głównego
i dwóch bocznych w kościele pa-
rafialnym w Grabownicy Starzeń-
skiej i inne. W architekturze tych
ołtarzy powtarza się uskokowe usta-
wienie kolumn i silnie wycięte
przyczółki z łukowatymi gzymsami,
a w dekoracji głęboko cięte moty-
wy roślinne i kwiatowe, sploty
akantowe rozwijające się wielo-
płaszczyznowo oraz ciężkie zwisy
kwiatowo-roślinne, zaczerpnięte z
zasobu motywów dekoracyjnych
północnego renesansu. Z reguły wy-
stępuje także na wymienionych za-
bytkach, w zwieńczeniu lub między
kondygnacjami rzeźba Boga Ojca
przedstawionego w półpostaci. Gru-
pę tę, powstałą zapewne w jednym
środowisku, stylistycznie należącą
do snycerstwa barokowego, tym-
czasowo określić można jako „brzo-
zowską” (zespół ołtarzy w Grabow-
nicy Starzeńskiej, wg zapisek za-
chowanych na miejscu, wykonany
został przez snycerzy krośnieńskich).
Znacznie mniej zabytków wy-
mienić można z 2 i 3 tercji
w. XVIII. Należą tu dwa ołtarze
w kaplicach przy nawach bocznych
kościoła par. w Brzozowie, po-
wstałe w r. 1758, wyróżniające się
dobrym poziomem snycerskim, stal-
le i tron biskupi w tymże kościele,
a także osiemnastowieczny lawa-
JADWIGA
SKÓRKOWSKA-SMOLARSKA
terz w zakrystii kościoła w Starej
Wsi, bogato rozbudowany, opatrzo-
ny ponad zbiornikiem cynowym
posążkiem Chrystusa, przywodzącym
na myśl lawaterz w kształcie po-
sążku św. Franciszka w kościele
franciszkanów w Przemyślu.
Wspomnieć jeszcze wypada o za-
chowanych na terenie powiatu
trzech gotyckich chrzcielnicach ka-
miennych: w Golcowej z ok. r. 1500,
w Domaradzu z pocz. w. XVI i Ja-
sionowie z w. XVI. Tę ostatnią,
dość prymitywną, cechuje bogac-
two przedstawień heraldycznych, na
które składa się 16 tarcz herbo-
wych.
ZAGINIONA KOLEKCJA KILIMÓW MUZEUM ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH
(Streszczenie referatu wygłoszonego
na zebraniu naukowym Oddziału
Warszawskiego w dniu 14.III.1961 r.)
II. 1. Kilim ludowy z doniczkami.
Dawna kolekcja Muzeum Śląskie-
go w Katowicach
Muzeum Śląskie w Katowicach
posiadało kolekcję dawnych kili-
mów w liczbie 33, które zaginęły
podczas ostatniej wojny. Zachował
się jedynie jeden kilim tego zbioru,
dzisiaj w Muzeum Górnośląskim
w Bytomiu. Kolekcja była groma-
dzona w latach 1930—1938 przez
ówczesnego dyrektora Muzeum Ta-
duesza Dobrowolskiego. Bezpośred-
nio przed wojną kilimy zostały sfo-
tografowane. Materiał fotograficzny
będący moją prywatną własnością
zachował się, odnalazł się inwen-
tarz Muzeum Śląskiego, jak rów-
nież katalog kartkowy. Ta doku-
mentacja umożliwiła podjęcie pró-
by opracowania kolekcji, co z ko-
lei może się przyczynić do jej
zidentyfikowania i odzyskania.
Pięć kilimów kolekcji zostało
opublikowane przed ich zaginię-
ciem, w tym dwa w barwnych
reprodukcjach. (St. Szuman, Dawne
kilimy w Polsce i na Ukrainie, Poz-
nań 1929, tabl. kol. I i VI oraz
ryciny czarnobiałe: tabl. 36, 50 i 55).
Trzecia barwna reprodukcja jed-
nego z tych pięciu kilimów znaj-
duje się w „Arkadach” (J. Gralew-
ski, Sztuka Tkacka w Polsce, „Ar-
kady” 1938, rok IV nr 9, tabl. przy
stronie 454).
Zbiór obejmował trzy grupy ki-
limów: kilimy ludowe, dworskie
i manufakturowe. W zakresie ki-
limów ludowych kolekcja posiadała
jeden z ornamentem geometrycz-
II. 2. Kilim dworski herbowy.
Dawna kolekcja Muzeum Śląskie-
go w Katowicach
423