KRYSTYNA KOZAKÓWNA



wych spodniach. Na piersi widnieje gwiazda i wstęga
orderu Orła Białego oraz krzyż orderu św. Stani-
sława. Tło ciemne. Krafft zamierzał stworzyć heroicz-
ny wizerunek wodza, jednak w efekcie dał charakte-
rystykę modnego, rokokowego kawalera.
Czy Krafft wykonywał ponadto dzieła dla innych
zleceniodawców — nie wiadomo. Jako malarz nadwor-
ny zajmował się przede wszystkim realizacją kró-
lewskich zamówień i był przeciążony pracą.
W polskim okresie twórczości Krafft był repre-
zentantem portretu zachodnioeuropejskiego połowy
XVIII w. w redakcji zbliżonej do francuskiej. Układy
jego oficjalnych portretów pozostały dosyć konwen-
cjonalne, talent jego nie zdołał doścignąć ,.portrecisty
królów” Roślina w umiejętności oddania majestatu
władcy. Realizm artysty potrafił jednak nadać fizjo-
nomiom piętno życia indywidualnego, dostrzegalne
pomimo umownych reguł epoki. Brakowało mu nato-
miast zdolności do oddania głębi psychologicznej, sta-
nowiącej właściwość portretu francuskiego.
Jakkolwiek sztuka Kraffta korzeniami sięga do
malarstwa rokokowego, w miarę rozwoju, po studiach
w Paryżu nastąpiło zbliżenie do wczesnej fazy kla-
sycyzmu. Temperament malarski artysty skłaniał go
do poszukiwania poważniejszego ujęcia treści oraz
mniej powierzchownej, rzeczowej formy. Reminiscen-
cje rokokowe dotyczą raczej nastroju w jakim utrzy-
mane są portrety dam, natomiast w formie rezygnu-
jącej z miękkości i asymetrii konturu, a uwypukla-
jącej światłocieniowy modelunek oraz intensyfikującej
koloryt, sztuka Kraffta nie jest pozbawiona tendencji
klasy cyzuj ących.
Zasady wiedzy warsztatowej Krafft przyswoił
i udoskonalił w pracowni Roślina. Jego procedura
malarska polegała na malowaniu dość grubą warstwą
farby; masy nasyconych kolorów nałożone na płótno
ulegały połączeniu, co w efekcie przyczyniało się do
upłynnienia faktury. Od Roślina przejął umiejętność
nakładania laserunków i nadawania im głębi. Stoso-
wał szerokie pociągnięcia pędzla, a gdy tego wyma-
gały detale — drobniejsze, wyraźne. Za pomocą ma-
łych, lśniących plamek światła przerywał monotonię
kolorytu i stosował gradację tonów barwnych. Ref-
leksy świetlne uwidaczniają się szczególnie na błysz-
czących szczegółach stroju, powierzchni szkła i me-
talu. Powierzchni malowidła nadawał gładki, emalio-

II. 15. Per Krafft, Portret Fryderyka Bruhla, 1767.
Warszawa, Muz. Narodowe (Fot. J. Mierzecka)
II. 16. Per Krafft, Portret Gustawa III, 1778. War-
szawa, Muz. Narodowe. (Fot. H. Romanowski)

112