Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (59.1997)

KRONIKA NAUKOWA

I w końcu ta najważniejsza chwila nadeszła. Jubilat, który bardzo
starannie próbował ukryć zniecierpliwienie, otrzymał prezent - tom
De Gustibus. Wręczył go, nie mniej chyba przejęty niż Marcin Gołą-
bek, uczeń Profesora Robert Pasieczny. Równie pokaźny jak tom był
przekazany Jubilatowi plik telegramów i listów od tych wszystkich,
którzy nie mogli przybyć na uroczystość. Profesor odetchnął z ulgą,
do końca bowiem nie był pewien czy księga, o której słyszał, że jest
szykowana specjalnie dla Niego, na pewno się ukaże. Wielce wzrus-
zony podziękował wszystkim nader licznie zgromadzonym za przy-
bycie, za życzenia i za radość, jaką mu sprawiono tym prezentem.
I już cały szczęśliwy miał spocząć w fotelu, by się zagłębić w
lekturze, ale nie było mu to dane. Nastąpił moment składania ży-
czeń przez przybyłych gości. Wytęskniona książka utonęła pod
naręczami kwiatów, a nad wszystkim górował pluszowy pies ofia-
rowany Jubilatowi przez Dorotę i Jana Ostrowskich. Nieoficjalnej
części uroczystości, poza lampką wina, towarzyszyła muzyka ka-
peli cygańskiej i góralskiej, które specjalnie przyjechały z Niedzi-
cy. Nie brakło też okazji do tańców, gdzie rej wodził zmęczony,
ale szczęśliwy Jubilat. Spotkanie w radosnej, czasem frywolnej
atmosferze, trwało do późnego wieczora. Ofiarowaną księgę mógł
więc Profesor dopiero spokojnie obejrzeć w domu.
Stało się już w naszym środowisku niejako tradycją, że z oka-
zji różnych rocznic, ofiarowuje się co bardziej zasłużonym fest-

schrift, czyli „po naszemu” księgę pamiątkową bądź jubileuszo-
wą. I nie byłoby może nic nadzwyczajnego w księdze ofiarowanej
Tadeuszowi S. Jaroszewskiemu, gdyby nie fakt, że przygotowana
została od początku do końca specjalnie z myślą o Jubilacie. Nie
ma w niej tekstów z szuflady, a wszystkie trzydzieści trzy artyku-
ły, mimo że dotyczą różnych dziedzin i epok, zostały napisane tak,
by mogły Go zainteresować. Napisane są ze swadą, czasem z
przymróżeniem oka. Nie oznacza to bynajmniej ich niższego po-
ziomu naukowego, choć z pewnością w tej wersji nie mogłyby
być zamieszczone w innej publikacji. Z dwóch jeszcze względów
księga ta jest niepowtarzalna. Pierwszy, to szata graficzna i po-
ziom edytorski. Wszystko to zrobiono z myślą o Jubilacie, tak aby
z przyjemnością brał ten tom do ręki, już choćby po to, by tylko
poprzerzucać karty. Drugi to „Konterfekt Jubilata” - rozdział za-
wierający pięć esejów przedstawiających Profesora takim, jakim
go widzą przyjaciele. Nie wszystko jest w nich prawdą, część to
już „legenda”, na którą nikt nie ma wpływu, nawet Jubilat. Ale z
wszystkich tych wypowiedzi emanuje serdeczność i ciepło. I chy-
ba takie powinny być wszystkie festschrifty.
Małgorzata Omilanowska, Robert Pasieczny
* De Gustibus. Studia ofiarowane przez przyjaciół Tadeuszowi
Stefanowi Jaroszewskiemu z okazji sześćdziesiątej piątej
rocznicy urodzin. Warszawa 1996.

Kultura artystyczna ziem wschodnich Rzeczpospolitej
w okresie nowożytnym
Sesja naukowa, Kraków, 26X- 27X1996

Kolejna, trzecia już sesja poświęcona sztuce na Kresach
Wschodnich odbyła się w dniach 26-27 października 1996 roku w lo-
kalu Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
Organizatorami tegorocznego spotkania były: Pracownia Badań nad
sztuką Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej Instytutu Historii
Sztuki UJ i studenckie Koła Naukowe z Warszawy i Krakowa. Jak
zwykle, zebrało się wielu zaproszonych badaczy oraz osób zawodo-
wo nie związanych z historią sztuki. Po raz pierwszy zaproszeni
zostali goście z zagranicy, dzięki temu sesja nabrała charakteru mię-
dzynarodowego. Spotkanie tegoroczne różniło się od poprzednich.
Uwagę skupiono bowiem wyłącznie na okresie nowożytnym, pod-
czas gdy na wcześniejszych, poruszano problemy sztuki w różnych
okresach historycznych. Ogółem wygłoszono 21 referatów.
Obrady otworzył, przypominając krótko historię poprzednich
spotkań prof. dr hab. Jan Ostrowski (IHS UJ). Z pierwszym refe-
ratem, zatytułowanym Cerkiew Wołoska we Lwowie wystąpił
prof. dr hab. Mariusz Karpowicz (IHS UW). Przeanalizował
strukturę przestrzenną i bryłę lwowskiej świątyni wskazując na
włoski pierwowzór (San Salvatore w Wenecji). Mgr Tomasz Za-
ucha (IHS UJ) przybliżył zjawisko postgotyku w architekturze
Rusi i Wołynia na początku XVII wieku. W swojej pracy podwa-
żył między innymi wczesne datowanie takich budowli jak: Duna-

jów, Podhajce, Czemelica, wysunął tezę o powstaniu ich w okre-
sie nowożytnym. Następnie głos zabrał gość z Ukrainy, mgr Ser-
gei Jurczenko (Inst. Ukrprojrektstawracja, Kijów), przedstawiając
typologię jednonawowych kościołów na Podolu w pierwszej
połowie XVII stulecia. Odczytał on również referat nieobecnego
na sesji mgr Wołodymyra Wujcyka (Inst. Ukrzachidprojektres-
tawracja, Lwów) pod tytułem Nowe wiadomości na temat Fran-
ciszka Ksawerego Kulczyckiego, mówiący głównie o biografii te-
go artysty. Szczególną uwagę zwrócono w tym opracowaniu na
dzieła, które można by mu przypisać. W komunikacie, swoimi re-
fleksjami na temat twórczości nie docenionego dotąd Franciszka
Capponiego podzielił się mgr Andrzej Betlej (IHS UJ). Dr Piotr
Krasny (IHS UJ) przedstawił pracę Katedra greckokatolicka
w Chełmie Lubelskim i jej znaczenie dla architektury unickiej
w XVIII wieku. Dowodził w niej istnienia związków chełmskiej
świątyni z architekturą bawarską i austriacką, wskazując podo-
bieństwa jej niektórych elementów do kościoła klasztornego
w Melku. Mgr Wojciech Boberski (IS PAN, Warszawa) zaprezen-
tował referat Późnobarokowy kościół OO. Bazylianów w Witeb-
sku. Wskazał w nim na wzór nie istniejącego już witebskiego koś-
cioła w pierwotnych planach rzymskiej świątyni San Carlo al Cor-
so oraz przybliżył zagadnienie jego oddziaływania na architekturę

156