DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Artykuły
DOI article:Wardzyński, Michał: Rzeźbiarsko-kamieniarska rodzina Venosta vel Venesta, Venusta i jej działalność w 1. połowie XVII wieku w Chęcinach*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.70770#0450
RzeźbIARSKO-KAMIENIARSKA RODZINA VeNOSTA I JEJ DZIAŁALNOŚĆ W 1. POŁOWIE XVII WIEKU
443
19. Toruń, kościół dominikanów (obecnie w kościelepobernardyńskim), figura z nagrobka
Bartłomieja i Jakuba Tylickich (zm. 1609 i 1615), wyk.,,Mistrz Wyprostowanych Postaci”
- Bartholomeo Venosta z Chęcin (atryb.). Fot. autor
uszkodzeń (brak części płyty z obiema nogami do wysokości kolan, odłamanie znacznej
części lewej ręki i poważne uszkodzenia głowy i twarzy) sprawiają że trudno dzisiaj orzec,
czy jest to rzeźba ukończona, a zatem znalazła się na wspomnianej łące w wyniku znisz-
czenia jakiegoś nieznanego dziś nagrobka rycerskiego w Chęcinach, czy też została uszko-
dzona jeszcze w trakcie pracy w warsztacie, a następnie porzucona przez kamieniarzy i
ostatecznie wykorzystana wtórnie jako „słup” graniczny na łące pod Chęcinami.
Poszukiwania innych niezidentyfikowanych dotąd dzieł rzeźby i kamieniarki chęciń-
skiej na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów doprowadziły do odnalezie-
nia jeszcze sześciu innych figur, które można obecnie związać z pracownią „Mistrza
Wyprostowanych Postaci” - Bartholomea Venosty oraz z jego najbliższymi współpra-
cownikami i zarazem naśladowcami: Sebastiano oraz Agostino i Giacomo. Niemal iden-
tyczną kompozycją odznacza się zdeponowany obecnie w Muzeum Okręgowym w
Rzeszowie (nr inw. MRA 4436) wysokiej klasy posąg nagrobny Jakuba (?) z Zimnej Wody
Leśniowskiego herbu Gryf (zm. 1622) z dawnego drewnianego kościoła par. w pobliskiej
Trzcianie (ił. 18)165, gdzie zachował się ponadto zespół trzech odkutych w tym samym
chęcińskim materiale dzieł rzeźby i kamieniarki: należąca do zniszczonego nagrobka,
pierwotnie przyścienna klęcząca figura nagrobna jego brata Mikołaja, kasztelana Cze-
chowskiego (zm. 1634, wystawiony za życia)166, chrzcielnica ufundowana przez tegoż
wspólnie z żoną Anną z Bobrka Ligęzianką w 1617 r.167 i silnie dziś zatarta posadzkowa
165 Jakub Leśniowski z żoną Anną z Sopichowskich ufundowali ok. 1600 r., konsekrowany w 1615 r. nowy drewniany
kościół parafialny Zob.: Janusz PISULA, „Dzieje dworu i dziedziców Trzciany ”, [w:] Trzciana. Zarys dziejów wsi, pod
red. Zofii DZIEDZIC, Zbigniewa LISA i Jana PISULI, s. 96, il. 19; Piotr JAMIOŁ, Historia parafii w Trzcianie, [w:]
ibid., s. 244-246.
166 Za informacje i koleżeńską pomoc w wykonaniu dokumentacji fotograficznej obu zabytków rzeźby chęcińskiej
w tych zbiorach chciałbym serdecznie podziękować dr. Michałowi Rutowi, kustoszowi Działu Sztuki Muzeum Okręgo-
wego w Rzeszowie.
Na temat pozostałych dzieł rzeźby w Trzcianie zob.: Włodzimierz DEMETRYKIEWICZ, „komunikat na posiedzeniu
21 XII 1893”, Sprawozdanie Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce, t. V, z. IV, Kraków 1896, s. CXV, fig. na
s. CXVI; JAMIOŁ, op. cit, il. 22.
167 JAMIOŁ, op. cit., s. 249, 264, il. 9, 10.
443
19. Toruń, kościół dominikanów (obecnie w kościelepobernardyńskim), figura z nagrobka
Bartłomieja i Jakuba Tylickich (zm. 1609 i 1615), wyk.,,Mistrz Wyprostowanych Postaci”
- Bartholomeo Venosta z Chęcin (atryb.). Fot. autor
uszkodzeń (brak części płyty z obiema nogami do wysokości kolan, odłamanie znacznej
części lewej ręki i poważne uszkodzenia głowy i twarzy) sprawiają że trudno dzisiaj orzec,
czy jest to rzeźba ukończona, a zatem znalazła się na wspomnianej łące w wyniku znisz-
czenia jakiegoś nieznanego dziś nagrobka rycerskiego w Chęcinach, czy też została uszko-
dzona jeszcze w trakcie pracy w warsztacie, a następnie porzucona przez kamieniarzy i
ostatecznie wykorzystana wtórnie jako „słup” graniczny na łące pod Chęcinami.
Poszukiwania innych niezidentyfikowanych dotąd dzieł rzeźby i kamieniarki chęciń-
skiej na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów doprowadziły do odnalezie-
nia jeszcze sześciu innych figur, które można obecnie związać z pracownią „Mistrza
Wyprostowanych Postaci” - Bartholomea Venosty oraz z jego najbliższymi współpra-
cownikami i zarazem naśladowcami: Sebastiano oraz Agostino i Giacomo. Niemal iden-
tyczną kompozycją odznacza się zdeponowany obecnie w Muzeum Okręgowym w
Rzeszowie (nr inw. MRA 4436) wysokiej klasy posąg nagrobny Jakuba (?) z Zimnej Wody
Leśniowskiego herbu Gryf (zm. 1622) z dawnego drewnianego kościoła par. w pobliskiej
Trzcianie (ił. 18)165, gdzie zachował się ponadto zespół trzech odkutych w tym samym
chęcińskim materiale dzieł rzeźby i kamieniarki: należąca do zniszczonego nagrobka,
pierwotnie przyścienna klęcząca figura nagrobna jego brata Mikołaja, kasztelana Cze-
chowskiego (zm. 1634, wystawiony za życia)166, chrzcielnica ufundowana przez tegoż
wspólnie z żoną Anną z Bobrka Ligęzianką w 1617 r.167 i silnie dziś zatarta posadzkowa
165 Jakub Leśniowski z żoną Anną z Sopichowskich ufundowali ok. 1600 r., konsekrowany w 1615 r. nowy drewniany
kościół parafialny Zob.: Janusz PISULA, „Dzieje dworu i dziedziców Trzciany ”, [w:] Trzciana. Zarys dziejów wsi, pod
red. Zofii DZIEDZIC, Zbigniewa LISA i Jana PISULI, s. 96, il. 19; Piotr JAMIOŁ, Historia parafii w Trzcianie, [w:]
ibid., s. 244-246.
166 Za informacje i koleżeńską pomoc w wykonaniu dokumentacji fotograficznej obu zabytków rzeźby chęcińskiej
w tych zbiorach chciałbym serdecznie podziękować dr. Michałowi Rutowi, kustoszowi Działu Sztuki Muzeum Okręgo-
wego w Rzeszowie.
Na temat pozostałych dzieł rzeźby w Trzcianie zob.: Włodzimierz DEMETRYKIEWICZ, „komunikat na posiedzeniu
21 XII 1893”, Sprawozdanie Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce, t. V, z. IV, Kraków 1896, s. CXV, fig. na
s. CXVI; JAMIOŁ, op. cit, il. 22.
167 JAMIOŁ, op. cit., s. 249, 264, il. 9, 10.