DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Wardzyński, Michał: Rzeźbiarsko-kamieniarska rodzina Venosta vel Venesta, Venusta i jej działalność w 1. połowie XVII wieku w Chęcinach*
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.70770#0452
RzeźbIARSKO-KAMIENIARSKA RODZINA VeNOSTA I JEJ DZIAŁALNOŚĆ W 1. POŁOWIE XVII WIEKU
445
21. Kielce, Muzeum Narodowe, lapidarium, fragment
zniszczonego kartusza herbowego z nagrobka
nieustalonej szlachcianki, lata 10.-20. XVII w.,
wyk. warsztat,,Mistrza Wyprostowanych Postaci” -
Bartholomea Venosty z Chęcin (atryb.),
fot. Archiwum Fotograficzne Muzeum Narodowego
w Kielcach
banckiego Mechelen rodziny van den Block170, w którym jednakowoż nigdy nie stosowa-
no „marmurów chęcińskich”, wykorzystując typowe w tym międzynarodowym ośrodku
importowane wapienie i alabaster z Niderlandów Hiszpańskich, Olandii i Gotlandii oraz
Anglii171. Również porównanie typu fizjonomicznego obu wymienionych postaci oraz
przykładowych twarzy innych posągów z nagrobków produkcji pińczowskiej i chęciń-
skiej 1. ćw. XVII w. sugeruje takie samo autorstwo.
Obie płyty rycerskie z Chęcin i Trzciany należą do ścisłej grupy najlepszych prac „Mi-
strza Wyprostowanych Postaci” - Bartholomea Venosty, co pozwala przyjąć ich datowa-
nie na 2. poł. lat 10.-1. poł. lat 20. XVII w.
Kolejnym dziełem, które można atrybuować Bartholomeo Venoście, jest destrukt figu-
ry nieustalonej szlachcianki, przechowywany wraz ze zniszczonym w połowie kartuszem
herbowym typu małżeńskiego / kobiecego z herbami: Dębno (matki) i Półkozic (babki
macierzystej), w lapidarium Muzeum Narodowego w Kielcach (nr inw. MNKi/Lap./10
i MNKi/Lap./12; il. 20-21)172. Posąg pochodzi z kościoła parafialnego w Starochęci-
nach173. Pomimo znacznego jego zniszczenia możliwa jest poprawna identyfikacja repre-
zentowanego przez niego typu kompozycji, zbieżnej z pozostałymi analogicznymi
wyrobami pracowni najstarszego z Venostow.
Specyficzne, niezwykle usztywnione ujęcie figur w nagrobkach kobiecych dłuta rzeźbia-
rzy chęcińskich stanowi odrębny, niespotykany w innych ośrodkach model typologiczny.
170 KRZYSZTOFIAK, op. cit, s. 354-356.
171 WARCZYŃSKI, „Marmury i wapienie południowoniderlandzkie na ziemiach polskich ...”, s. 316-317, 321-323,
348, il. 3-7, 9-13; id., „Marmury południowoniderlandzkie i alabaster angielski w małej architekturze i rzeźbie sakral-
nej i sepulkralnej 1. poł. XVII w. w Warszawie”, [w:] Kultura artystyczna Warszawy. XVII-XXI w., red. Zbigniew MI-
CHALCZYK, Andrzej PIEŃKOS i Michał WARCZYŃSKI, Warszawa 2010, s. 36-42, il. 4-15.
172 Maria JEŻEWSKA: „Rzeźba w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach do roku 1939”, Rocznik Muzeum Naro-
dowego w Kielcach, 20:2000, s. 87, 123, poz. kat. 38, il. nlb. na s. 87. Tu identyfikacja typu pozy figury jako ujętej
zapewne en pied i atrybucja kręgowi Santi Gucciego Fiorentina z Pińczowa.
173 Por. KZSP, t. III, z. 4, s. 57.
445
21. Kielce, Muzeum Narodowe, lapidarium, fragment
zniszczonego kartusza herbowego z nagrobka
nieustalonej szlachcianki, lata 10.-20. XVII w.,
wyk. warsztat,,Mistrza Wyprostowanych Postaci” -
Bartholomea Venosty z Chęcin (atryb.),
fot. Archiwum Fotograficzne Muzeum Narodowego
w Kielcach
banckiego Mechelen rodziny van den Block170, w którym jednakowoż nigdy nie stosowa-
no „marmurów chęcińskich”, wykorzystując typowe w tym międzynarodowym ośrodku
importowane wapienie i alabaster z Niderlandów Hiszpańskich, Olandii i Gotlandii oraz
Anglii171. Również porównanie typu fizjonomicznego obu wymienionych postaci oraz
przykładowych twarzy innych posągów z nagrobków produkcji pińczowskiej i chęciń-
skiej 1. ćw. XVII w. sugeruje takie samo autorstwo.
Obie płyty rycerskie z Chęcin i Trzciany należą do ścisłej grupy najlepszych prac „Mi-
strza Wyprostowanych Postaci” - Bartholomea Venosty, co pozwala przyjąć ich datowa-
nie na 2. poł. lat 10.-1. poł. lat 20. XVII w.
Kolejnym dziełem, które można atrybuować Bartholomeo Venoście, jest destrukt figu-
ry nieustalonej szlachcianki, przechowywany wraz ze zniszczonym w połowie kartuszem
herbowym typu małżeńskiego / kobiecego z herbami: Dębno (matki) i Półkozic (babki
macierzystej), w lapidarium Muzeum Narodowego w Kielcach (nr inw. MNKi/Lap./10
i MNKi/Lap./12; il. 20-21)172. Posąg pochodzi z kościoła parafialnego w Starochęci-
nach173. Pomimo znacznego jego zniszczenia możliwa jest poprawna identyfikacja repre-
zentowanego przez niego typu kompozycji, zbieżnej z pozostałymi analogicznymi
wyrobami pracowni najstarszego z Venostow.
Specyficzne, niezwykle usztywnione ujęcie figur w nagrobkach kobiecych dłuta rzeźbia-
rzy chęcińskich stanowi odrębny, niespotykany w innych ośrodkach model typologiczny.
170 KRZYSZTOFIAK, op. cit, s. 354-356.
171 WARCZYŃSKI, „Marmury i wapienie południowoniderlandzkie na ziemiach polskich ...”, s. 316-317, 321-323,
348, il. 3-7, 9-13; id., „Marmury południowoniderlandzkie i alabaster angielski w małej architekturze i rzeźbie sakral-
nej i sepulkralnej 1. poł. XVII w. w Warszawie”, [w:] Kultura artystyczna Warszawy. XVII-XXI w., red. Zbigniew MI-
CHALCZYK, Andrzej PIEŃKOS i Michał WARCZYŃSKI, Warszawa 2010, s. 36-42, il. 4-15.
172 Maria JEŻEWSKA: „Rzeźba w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach do roku 1939”, Rocznik Muzeum Naro-
dowego w Kielcach, 20:2000, s. 87, 123, poz. kat. 38, il. nlb. na s. 87. Tu identyfikacja typu pozy figury jako ujętej
zapewne en pied i atrybucja kręgowi Santi Gucciego Fiorentina z Pińczowa.
173 Por. KZSP, t. III, z. 4, s. 57.