DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Recenzje
DOI article:Lameński, Lechosław: Dorota Chudzicka, Od modernizmu w kierunku ekspresji narodowej tożsamo¬ci: Wokół koncepcji sztuki Stanisława Szukalskiego (1893-1987), Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, Warszawa-Toruń 2015, ss. 257, il. 68, bibliografia
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0383
377
LECHOSŁAW LAMEŃSKI
Lublin, Instytut Historii Sztuki KUL
Dorota Chudzicka, Od modernizmu w kierunku ekspresji
narodowej tożsamości. Wokół koncepcji sztuki
Stanisława Szukalskiego (1893-1987),
Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, Warszawa-Toruń 2015,
ss. 257, il. 68, bibliografia
Bohaterem książki Doroty Chudzickiej jest
Stanisław Szukalski (ur. 13 XII 1893 - zm.
19 V 1987), syn kowala z Warty koło Siera-
dza, z czasem charyzmatyczny rzeźbiarz, rysownik,
malarz, publicysta, a zarazem teoretyk sztuki, bar-
dziej znany jako Stach z Warty Szukalski (il. 1). Bez
wątpienia jedna z najbardziej kontrowersyjnych po-
staci polskiego życia artystycznego w okresie dwu-
dziestolecia międzywojennego. Inicjator powstania
i działania w środowisku krakowskim w latach
1929-1936 niszowej grupy artystycznej Szczep Ro-
gate Serce, zwanej także Szczepem Szukalszczyków
herbu „Rogate Serce", oraz związanego z grupą efe-
merycznego pisma „Krak". I chociaż przez zdecy-
dowaną większość swego długiego i barwnego życia
przebywał przede wszystkim na emigracji w Stanach
Zjednoczonych, to jednak właśnie jemu zawdzięcza-
my największe skandale artystyczne, do jakich do-
szło w Krakowie i Warszawie w pomiędzy 1929
a l936 r.
Postać Stanisława Szukalskiego wprowadził na
karty polskiej historii sztuki Tadeusz Dobrowolski
już na początku lat 60. XX w. Autor Nowoczesnego
malarstwa polskiego (t. I-III, 1957-1964), poznał
go, gdy jako dyrektor powołanego do życia w 1929 r.
Muzeum Śląskiego w Katowicach planował zakup
kilku rzeźb artysty do zbiorów, a także zlecił mu
wykonanie dwóch monumentalnych płaskorzeźb na
elewacje boczne ryzalitu frontowego nowoczesnego
budynku muzeum, wznoszonego według planów
Karola Schayera w latach 1936-1939. Zdaniem Do-
browolskiego Szukalski „Odnosił się z niechęcią do
współczesnej sobie sztuki zachodnioeuropejskiej,
szczególnie paryskiej, a marzył o stworzeniu sztuki
czysto narodowej, opartej na prasłowiańskiej trady-
cji. Gloryfikował więc malarstwo Stryjeńskiej, które
przez ogniwa sztuki ludowej docierało do kultury
epoki sarmatyzmu, a w ślad za Wyspiańskim także
w głąb legendarnych dziejów. [...] Za nowość
w sztuce samego Szukalskiego można uznać wzory
południowoamerykańskie i azjatyckie, ale były one
wyrazem pewnego pomieszania pojęć i w niczym
LECHOSŁAW LAMEŃSKI
Lublin, Instytut Historii Sztuki KUL
Dorota Chudzicka, Od modernizmu w kierunku ekspresji
narodowej tożsamości. Wokół koncepcji sztuki
Stanisława Szukalskiego (1893-1987),
Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, Warszawa-Toruń 2015,
ss. 257, il. 68, bibliografia
Bohaterem książki Doroty Chudzickiej jest
Stanisław Szukalski (ur. 13 XII 1893 - zm.
19 V 1987), syn kowala z Warty koło Siera-
dza, z czasem charyzmatyczny rzeźbiarz, rysownik,
malarz, publicysta, a zarazem teoretyk sztuki, bar-
dziej znany jako Stach z Warty Szukalski (il. 1). Bez
wątpienia jedna z najbardziej kontrowersyjnych po-
staci polskiego życia artystycznego w okresie dwu-
dziestolecia międzywojennego. Inicjator powstania
i działania w środowisku krakowskim w latach
1929-1936 niszowej grupy artystycznej Szczep Ro-
gate Serce, zwanej także Szczepem Szukalszczyków
herbu „Rogate Serce", oraz związanego z grupą efe-
merycznego pisma „Krak". I chociaż przez zdecy-
dowaną większość swego długiego i barwnego życia
przebywał przede wszystkim na emigracji w Stanach
Zjednoczonych, to jednak właśnie jemu zawdzięcza-
my największe skandale artystyczne, do jakich do-
szło w Krakowie i Warszawie w pomiędzy 1929
a l936 r.
Postać Stanisława Szukalskiego wprowadził na
karty polskiej historii sztuki Tadeusz Dobrowolski
już na początku lat 60. XX w. Autor Nowoczesnego
malarstwa polskiego (t. I-III, 1957-1964), poznał
go, gdy jako dyrektor powołanego do życia w 1929 r.
Muzeum Śląskiego w Katowicach planował zakup
kilku rzeźb artysty do zbiorów, a także zlecił mu
wykonanie dwóch monumentalnych płaskorzeźb na
elewacje boczne ryzalitu frontowego nowoczesnego
budynku muzeum, wznoszonego według planów
Karola Schayera w latach 1936-1939. Zdaniem Do-
browolskiego Szukalski „Odnosił się z niechęcią do
współczesnej sobie sztuki zachodnioeuropejskiej,
szczególnie paryskiej, a marzył o stworzeniu sztuki
czysto narodowej, opartej na prasłowiańskiej trady-
cji. Gloryfikował więc malarstwo Stryjeńskiej, które
przez ogniwa sztuki ludowej docierało do kultury
epoki sarmatyzmu, a w ślad za Wyspiańskim także
w głąb legendarnych dziejów. [...] Za nowość
w sztuce samego Szukalskiego można uznać wzory
południowoamerykańskie i azjatyckie, ale były one
wyrazem pewnego pomieszania pojęć i w niczym