DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Szablowska, Anna Agnieszka: Poza katalogiem: Udział polskich artystów z Francji w I Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki (1950)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0711
697
ANNA AGNIESZKA SZABŁOWSKA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Poza katalogiem.
Udział polskich artystów z Francji
w I Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki (1950)
Prawdziwa historia tych lat to „historia arcana", utajona, za kulisami,
i nikt, kto tego na sobie nie przeżył, nie zrozumie,
czym była opresja stalinizmu - powszednia, z dnia na dzień,
i po nocach, i w godzinie mleczarza [...].
Aleksander Wat1.
Wzbiorach Instytutu Sztuki PAN znajduje się blisko pięćset tysięcy archiwal-
nych fotografii, które w formie negatywów i pozytywów gromadzone były od
początku istnienia placówki. Dotyczą one w przeważającej części zabytków
architektury, rzeźby, malarstwa i rzemiosła, a także sztuki nieprofesjonalnej, teatraliów
oraz rozmaitych wydarzeń artystycznych. W ramach programu cyfrowej dokumentacji
dziedzictwa kulturowego kolekcja została objęta systematyczną digitalizacją. W pierw-
szej kolejności skopiowano fotografie najstarsze - z końca XIX i pierwszych dekad XX
w., pochodzące z ocalałych zasobów instytucji kultury sprzed drugiej wojny światowej
oraz kolekcji prywatnych. Stanowią one historycznie najcenniejszą część zbioru, a ich
zawartość informacyjna i poglądowa jest bezcenna dla naukowych dociekań kolejnych
pokoleń historyków. Poza obiektami napływającymi z zewnątrz (dary, zakupy) archiwum
powiększało się z biegiem lat o zdjęcia wykonywane w macierzystej pracowni fotogra-
ficznej na potrzeby bieżących prac badawczych i dokumentacyjnych. W ramach tych wła-
śnie działań w latach 1950-1954 powstał zespół fotografii, będących sugestywnym
zapisem początków działalności Państwowego Instytutu Sztuki (PIS)2, powołanego przez
Ministerstwo Kultury i Sztuki (MKiS) na fali powojennych przemian politycznych - pla-
cówki rządowej, w której rodzić się miały i umacniać podwaliny nowej socrealistycznej
sztuki oraz jej historii wpisanej w system władzy.
Negatywy z interesującego nas okresu (w dużej części szklane) należą do większego
kompleksu archiwalnego, nazywanego roboczo „zbiorem plastyki", i są drobiazgową re-
jestracją bieżącego życia artystycznego w Polsce w okresie stalinizmu. Prowadzone wów-
czas badania nad sztuką współczesną były ściśle powiązane ze sterowaną przez reżim
1 Aleksander WAT, Dziennik bez samogłosek, Warszawa 1990, s. 246.
2 W 1959 r. PIS znalazł się w strukturach Polskiej Akademii Nauk i zmienił nazwę na Instytut Sztuki PAN (IS PAN),
funkcjonującą do dziś.
ANNA AGNIESZKA SZABŁOWSKA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Poza katalogiem.
Udział polskich artystów z Francji
w I Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki (1950)
Prawdziwa historia tych lat to „historia arcana", utajona, za kulisami,
i nikt, kto tego na sobie nie przeżył, nie zrozumie,
czym była opresja stalinizmu - powszednia, z dnia na dzień,
i po nocach, i w godzinie mleczarza [...].
Aleksander Wat1.
Wzbiorach Instytutu Sztuki PAN znajduje się blisko pięćset tysięcy archiwal-
nych fotografii, które w formie negatywów i pozytywów gromadzone były od
początku istnienia placówki. Dotyczą one w przeważającej części zabytków
architektury, rzeźby, malarstwa i rzemiosła, a także sztuki nieprofesjonalnej, teatraliów
oraz rozmaitych wydarzeń artystycznych. W ramach programu cyfrowej dokumentacji
dziedzictwa kulturowego kolekcja została objęta systematyczną digitalizacją. W pierw-
szej kolejności skopiowano fotografie najstarsze - z końca XIX i pierwszych dekad XX
w., pochodzące z ocalałych zasobów instytucji kultury sprzed drugiej wojny światowej
oraz kolekcji prywatnych. Stanowią one historycznie najcenniejszą część zbioru, a ich
zawartość informacyjna i poglądowa jest bezcenna dla naukowych dociekań kolejnych
pokoleń historyków. Poza obiektami napływającymi z zewnątrz (dary, zakupy) archiwum
powiększało się z biegiem lat o zdjęcia wykonywane w macierzystej pracowni fotogra-
ficznej na potrzeby bieżących prac badawczych i dokumentacyjnych. W ramach tych wła-
śnie działań w latach 1950-1954 powstał zespół fotografii, będących sugestywnym
zapisem początków działalności Państwowego Instytutu Sztuki (PIS)2, powołanego przez
Ministerstwo Kultury i Sztuki (MKiS) na fali powojennych przemian politycznych - pla-
cówki rządowej, w której rodzić się miały i umacniać podwaliny nowej socrealistycznej
sztuki oraz jej historii wpisanej w system władzy.
Negatywy z interesującego nas okresu (w dużej części szklane) należą do większego
kompleksu archiwalnego, nazywanego roboczo „zbiorem plastyki", i są drobiazgową re-
jestracją bieżącego życia artystycznego w Polsce w okresie stalinizmu. Prowadzone wów-
czas badania nad sztuką współczesną były ściśle powiązane ze sterowaną przez reżim
1 Aleksander WAT, Dziennik bez samogłosek, Warszawa 1990, s. 246.
2 W 1959 r. PIS znalazł się w strukturach Polskiej Akademii Nauk i zmienił nazwę na Instytut Sztuki PAN (IS PAN),
funkcjonującą do dziś.