DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Błotnicka-Mazur, Elżbieta: Davida Smitha rzeźbiarska inskrypcja przestrzeni
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0769
755
ELŻBIETA BŁOTNICKA-MAZUR
Lublin, Instytut Historii Sztuki KUL
Davida Smitha
rzeźbiarska inskrypcja przestrzeni
I know that sculpture is made from rough externals by rough characters.
David Smith, Tradition and Identity (1959)
Nawiązanie w tytule niniejszego artykułu do eseju Rosalind Krauss, poświęconego
specyfice twórczości Julio Gonzaleza1, nie jest przypadkowe. Ten hiszpański
rzeźbiarz i malarz, którego historia sztuki zapamiętała przede wszystkim z uwagi
na jego współpracę z Picassem, łączył umiejętność posługiwania się technikami kowal-
stwa artystycznego z bardziej współczesną metodą spawania acetylenowo-tlenowego.
Odkrycie estetycznego potencjału tkwiącego w sposobach obróbki metalu dotąd wyko-
rzystywanych tylko technicznie stało się objawieniem pod koniec lat 20. XX w. dla
Gonzaleza, a kilka lat później dla Davida Smitha (il. 1). Wskazując pokrewieństwo oby-
dwu artystów posługujących się mistrzowsko podobnymi technikami, Krauss zwróciła
uwagę na jeszcze jeden jego aspekt: skupienie się na możliwościach wyrazowych nowego
„rysunku" - rzeźbiarskiej inskrypcji przestrzeni2. W tych rysunkowych rzeźbach Smitha
Clement Greenberg dostrzegał kluczową - w jego pojęciu - właściwość umożliwiającą
rzeźbie uzyskanie zupełnie nowego wyrazu: malarskie (czytaj: dwuwymiarowe) zakom-
ponowanie3. Kluczem do odczytania metalowych struktur amerykańskiego rzeźbiarza jest
zatem ich optyczność, zauważona przez Greenberga cecha, decydująca o nowatorskim
charakterze, zarezerwowana dotąd dla dzieł malarskich.
Aby umiejscowić prace Davida Smitha w odpowiednim kontekście, zasadne wydaje się
przywołanie kilku najważniejszych faktów z amerykańskiej historii sztuki nowoczesnej.
Idee nowoczesności do Stanów Zjednoczonych, a właściwie do Nowego Jorku, przenikały
początkowo z trudem i niespiesznie. Pierwszych jej przejawów w sztuce amerykańskiej
badacze upatrują w postawie malarzy związanych z Ashcan School na początku XX w.,
1 Rosalind KRAUSS, „This New Art. To Draw in Space", [w:] ead., The Originality of the Avant-Garde and Other
Modernist Myths, Cambridge, MA 1985, s. 119-130; tłumaczenie polskie: Ta nowa sztuka - rysunek w przestrzeni, [w:]
ead., Oryginalność awangardy i inne mity modernistyczne, tłum. Monika Szuba, Gdańsk 2011, s. 125-135.
2 KRAUSS, Ta nowa sztuka..., s. 126.
3 Greenberg uważał malarstwo z samej swojej natury za bardziej „zaawansowane" i na temat rzeźby rzadko się wypo-
wiadał. Najbardziej klarowne uwagi zawarł w swoim eseju The New Sculpture, opublikowanym po raz pierwszy w 1948
r. i w przeredagowanej wersji w 1958; zob. Clement GREENBERG, „Nowa Rzeźba", tłum. Iwona Chlewińska, Kresy,
2001, nr 3 (47), s. 210.
ELŻBIETA BŁOTNICKA-MAZUR
Lublin, Instytut Historii Sztuki KUL
Davida Smitha
rzeźbiarska inskrypcja przestrzeni
I know that sculpture is made from rough externals by rough characters.
David Smith, Tradition and Identity (1959)
Nawiązanie w tytule niniejszego artykułu do eseju Rosalind Krauss, poświęconego
specyfice twórczości Julio Gonzaleza1, nie jest przypadkowe. Ten hiszpański
rzeźbiarz i malarz, którego historia sztuki zapamiętała przede wszystkim z uwagi
na jego współpracę z Picassem, łączył umiejętność posługiwania się technikami kowal-
stwa artystycznego z bardziej współczesną metodą spawania acetylenowo-tlenowego.
Odkrycie estetycznego potencjału tkwiącego w sposobach obróbki metalu dotąd wyko-
rzystywanych tylko technicznie stało się objawieniem pod koniec lat 20. XX w. dla
Gonzaleza, a kilka lat później dla Davida Smitha (il. 1). Wskazując pokrewieństwo oby-
dwu artystów posługujących się mistrzowsko podobnymi technikami, Krauss zwróciła
uwagę na jeszcze jeden jego aspekt: skupienie się na możliwościach wyrazowych nowego
„rysunku" - rzeźbiarskiej inskrypcji przestrzeni2. W tych rysunkowych rzeźbach Smitha
Clement Greenberg dostrzegał kluczową - w jego pojęciu - właściwość umożliwiającą
rzeźbie uzyskanie zupełnie nowego wyrazu: malarskie (czytaj: dwuwymiarowe) zakom-
ponowanie3. Kluczem do odczytania metalowych struktur amerykańskiego rzeźbiarza jest
zatem ich optyczność, zauważona przez Greenberga cecha, decydująca o nowatorskim
charakterze, zarezerwowana dotąd dla dzieł malarskich.
Aby umiejscowić prace Davida Smitha w odpowiednim kontekście, zasadne wydaje się
przywołanie kilku najważniejszych faktów z amerykańskiej historii sztuki nowoczesnej.
Idee nowoczesności do Stanów Zjednoczonych, a właściwie do Nowego Jorku, przenikały
początkowo z trudem i niespiesznie. Pierwszych jej przejawów w sztuce amerykańskiej
badacze upatrują w postawie malarzy związanych z Ashcan School na początku XX w.,
1 Rosalind KRAUSS, „This New Art. To Draw in Space", [w:] ead., The Originality of the Avant-Garde and Other
Modernist Myths, Cambridge, MA 1985, s. 119-130; tłumaczenie polskie: Ta nowa sztuka - rysunek w przestrzeni, [w:]
ead., Oryginalność awangardy i inne mity modernistyczne, tłum. Monika Szuba, Gdańsk 2011, s. 125-135.
2 KRAUSS, Ta nowa sztuka..., s. 126.
3 Greenberg uważał malarstwo z samej swojej natury za bardziej „zaawansowane" i na temat rzeźby rzadko się wypo-
wiadał. Najbardziej klarowne uwagi zawarł w swoim eseju The New Sculpture, opublikowanym po raz pierwszy w 1948
r. i w przeredagowanej wersji w 1958; zob. Clement GREENBERG, „Nowa Rzeźba", tłum. Iwona Chlewińska, Kresy,
2001, nr 3 (47), s. 210.