DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Rupiewicz, Romana: Lenda medii aevi: Średniowieczne zabytki dawnego opactwa w Lądzie - nowe odkrycia, najnowsze badania$dRed$dJanusz Nowiński przy współpracy Przemysława Mrozowskiego, Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego, Ląd-Poznań-Warszawa 2015, ss. 167, il.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0580
570
Romana Rupiewicz
część swojego artykułu poświęcił omówieniu ikono-
grafii dzieła. W centrum kompozycji tryptyku ulo-
kowana jest figura Marii z Dzieciątkiem, flankowa-
na przez rzeźby św. Mikołaja i św. Stanisława
Biskupa. W skrzydłach bocznych ustawione są figu-
ry św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Barbary.
Na podstawie analizy kostiumologicznej szat św.
Barbary Autor zadatował dzieło na lata 20. XVI w.
Datację tę potwierdza także kompozycja skrzyni
i snycerska ornamentyka tryptyku (astwerk, formy
rybiego pęcherza), bliskie późnogotyckim, szafia-
stym nastawom z południowych Niemiec z końca
XV i początku XVI w. Zdaniem Nowińskiego dzie-
ło to powstało w kręgu mecenatu polskiego, o czym
świadczy postać św. Stanisława Biskupa. Naturali-
stycznie potraktowane rysy jego twarzy mogą wska-
zywać, że został tu przedstawiony kryptoportret fun-
datora dzieła - mógł nim być jeden z polskich
biskupów czynny w 1. tercji XVI w.
Książkę zamyka artykuł Katarzyny Głogowskiej,
która w 2015 r. przeprowadziła konserwację Trypty-
ku z Lądu: Tryptyk z Lądu w pracowni konserwatora
(s. 140-155). O znaczeniu w badaniach nad zabyt-
kiem wyników badań konserwatorów nikogo nie
trzeba przekonywać. Tekst Katarzyny Głogowskiej
traktuje o prowadzonych badaniach nad strukturą
drewna i warstw malarskich tryptyku, a także o wy-
nikających z nich decyzjach konserwatorskich. Au-
torka ustaliła, że pierwsza ingerencja w strukturę
tryptyku miała miejsce podczas jego renowacji pod
koniec XVIII lub na początku XIX w.
Opisała również kolejność warstw polichromii
i jej oryginalny wygląd, jak również elementy sny-
cerki w obrębie skrzyń i maswerków, które zostały
uzupełnione w wieku XIX. Dzięki przeprowadzonym
badaniom konserwatorce udało się przywrócić dziełu
jego pierwotną kompozycję i formę kolorystyczną -
Tryptyk z Lądu odzyskał swój dawny wygląd (il. 8).
Wydawałoby się, że na temat dawnego opactwa
cystersów w Lądzie napisano już wiele. Wciąż bu-
dzi ono zainteresowanie historyków oraz historyków
sztuki i architektury, którzy badają dzieła sztuki cy-
sterskiego opactwa, jego historię i architekturę. Bi-
bliografia publikacji na temat Lądu z ostatnich kilku-
nastu lat jest ogromna i interdyscyplinarna. Mimo to
książka Lenda medii aevi. Średniowieczne zabytki
dawnego opactwa w Lądzie - nowe odkrycia, naj-
nowsze badania stanowi cenne studium mediewi-
styczne, podsumowujące wyniki badań i wprowadza-
jące w obieg naukowy szereg nowych ustaleń.
Czytelnik ma też okazję poznać w niej ciekawe inter-
pretacje symboliczne, ukazane w świetle kulturowym.
Autorzy tekstów śmiało formułują interesujące wnio-
ski i stawiają nowe postulaty badawcze, z tego powo-
du książka ta warta jest szczególnej uwagi.
Osobnego podkreślenia wymaga wysokiej jako-
ści strona edytorska publikacji. Autorem opracowa-
nia graficznego książki jest Sławomir Krajewski, zna-
ny z realizacji szeregu ambitnych projektów książek
naukowych8. Chociaż liczne ilustracje towarzyszące
artykułom są reprodukowane w książce jako czarno-
białe, czytelnik ma możliwość pobrania wersji książ-
ki w formacje PDF, gdzie zamieszczone są ilustracje
barwne; zainteresowanych odsyłam na strony:
www.lad.pl/publikacje.html oraz www.ihs.uksw.edu.
pl/node/330.
8 Jako przykład można tu przywołać m.in. książki: Archi-
tektura znaczeń. Studia ofiarowane prof. Zbigniewowi
Bani w 65. rocznicę urodzin i 40-lecie pracy dydaktycz-
nej, red. Anna S. CZYŻ, Janusz NOWIŃSKI, Marta WI-
RASZKA, Warszawa 2011; Pióro na wodzie. Eseje o ks.
Januszu St. Pasierbie i studia z ikonografii dedykowane
Jego pamięci, red. Anna S. CZYŻ, Krystyna MOISAN-
JABŁOŃSKA, Warszawa 2015; Initium Sapientiae Hu-
militas. Studia ofiarowane prof. Jakubowi Pokorze z oka-
zji 70. urodzin, red. Magdalena OLSZEWSKA, Agniesz-
ka SKRODZKA, Warszawa 2015; Nieborów i Arkadia -
70 lat Muzeum. Księga pamiątkowa, Muzeum w Niebo-
rowie i Arkadii 2015; Janusz NOWIŃSKI, Ars cistercien-
sis. Kościół cysterski w średniowieczu - wyposażenie
i wystrój, Warszawa 2016.
Romana Rupiewicz
część swojego artykułu poświęcił omówieniu ikono-
grafii dzieła. W centrum kompozycji tryptyku ulo-
kowana jest figura Marii z Dzieciątkiem, flankowa-
na przez rzeźby św. Mikołaja i św. Stanisława
Biskupa. W skrzydłach bocznych ustawione są figu-
ry św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Barbary.
Na podstawie analizy kostiumologicznej szat św.
Barbary Autor zadatował dzieło na lata 20. XVI w.
Datację tę potwierdza także kompozycja skrzyni
i snycerska ornamentyka tryptyku (astwerk, formy
rybiego pęcherza), bliskie późnogotyckim, szafia-
stym nastawom z południowych Niemiec z końca
XV i początku XVI w. Zdaniem Nowińskiego dzie-
ło to powstało w kręgu mecenatu polskiego, o czym
świadczy postać św. Stanisława Biskupa. Naturali-
stycznie potraktowane rysy jego twarzy mogą wska-
zywać, że został tu przedstawiony kryptoportret fun-
datora dzieła - mógł nim być jeden z polskich
biskupów czynny w 1. tercji XVI w.
Książkę zamyka artykuł Katarzyny Głogowskiej,
która w 2015 r. przeprowadziła konserwację Trypty-
ku z Lądu: Tryptyk z Lądu w pracowni konserwatora
(s. 140-155). O znaczeniu w badaniach nad zabyt-
kiem wyników badań konserwatorów nikogo nie
trzeba przekonywać. Tekst Katarzyny Głogowskiej
traktuje o prowadzonych badaniach nad strukturą
drewna i warstw malarskich tryptyku, a także o wy-
nikających z nich decyzjach konserwatorskich. Au-
torka ustaliła, że pierwsza ingerencja w strukturę
tryptyku miała miejsce podczas jego renowacji pod
koniec XVIII lub na początku XIX w.
Opisała również kolejność warstw polichromii
i jej oryginalny wygląd, jak również elementy sny-
cerki w obrębie skrzyń i maswerków, które zostały
uzupełnione w wieku XIX. Dzięki przeprowadzonym
badaniom konserwatorce udało się przywrócić dziełu
jego pierwotną kompozycję i formę kolorystyczną -
Tryptyk z Lądu odzyskał swój dawny wygląd (il. 8).
Wydawałoby się, że na temat dawnego opactwa
cystersów w Lądzie napisano już wiele. Wciąż bu-
dzi ono zainteresowanie historyków oraz historyków
sztuki i architektury, którzy badają dzieła sztuki cy-
sterskiego opactwa, jego historię i architekturę. Bi-
bliografia publikacji na temat Lądu z ostatnich kilku-
nastu lat jest ogromna i interdyscyplinarna. Mimo to
książka Lenda medii aevi. Średniowieczne zabytki
dawnego opactwa w Lądzie - nowe odkrycia, naj-
nowsze badania stanowi cenne studium mediewi-
styczne, podsumowujące wyniki badań i wprowadza-
jące w obieg naukowy szereg nowych ustaleń.
Czytelnik ma też okazję poznać w niej ciekawe inter-
pretacje symboliczne, ukazane w świetle kulturowym.
Autorzy tekstów śmiało formułują interesujące wnio-
ski i stawiają nowe postulaty badawcze, z tego powo-
du książka ta warta jest szczególnej uwagi.
Osobnego podkreślenia wymaga wysokiej jako-
ści strona edytorska publikacji. Autorem opracowa-
nia graficznego książki jest Sławomir Krajewski, zna-
ny z realizacji szeregu ambitnych projektów książek
naukowych8. Chociaż liczne ilustracje towarzyszące
artykułom są reprodukowane w książce jako czarno-
białe, czytelnik ma możliwość pobrania wersji książ-
ki w formacje PDF, gdzie zamieszczone są ilustracje
barwne; zainteresowanych odsyłam na strony:
www.lad.pl/publikacje.html oraz www.ihs.uksw.edu.
pl/node/330.
8 Jako przykład można tu przywołać m.in. książki: Archi-
tektura znaczeń. Studia ofiarowane prof. Zbigniewowi
Bani w 65. rocznicę urodzin i 40-lecie pracy dydaktycz-
nej, red. Anna S. CZYŻ, Janusz NOWIŃSKI, Marta WI-
RASZKA, Warszawa 2011; Pióro na wodzie. Eseje o ks.
Januszu St. Pasierbie i studia z ikonografii dedykowane
Jego pamięci, red. Anna S. CZYŻ, Krystyna MOISAN-
JABŁOŃSKA, Warszawa 2015; Initium Sapientiae Hu-
militas. Studia ofiarowane prof. Jakubowi Pokorze z oka-
zji 70. urodzin, red. Magdalena OLSZEWSKA, Agniesz-
ka SKRODZKA, Warszawa 2015; Nieborów i Arkadia -
70 lat Muzeum. Księga pamiątkowa, Muzeum w Niebo-
rowie i Arkadii 2015; Janusz NOWIŃSKI, Ars cistercien-
sis. Kościół cysterski w średniowieczu - wyposażenie
i wystrój, Warszawa 2016.