DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Wójcik, Agata: Towarzystwo Polska Sztuka Stosowana i odnowa polskiego projektowania graficznego początku XX wieku*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0647
Towarzystwo Polska Sztuka Stosowana
633
12. Henryk Uziembło, okładka
czwartego numeru
„ Wydawnictwa Towarzystwa
Polska Sztuka Stosowana.
Materiały ", 1904, Drukarnia
Władysława Teodorczuka
w Krakowie
chium, Norymberdze i Pradze, którym zapewne prezentował je Jerzy Warchałowski28.
Dzięki zeszytom informacje o TPSS pojawiły się w roku 1905 w czasopismach „Zeit-
schrift fur ósterreichische Volkskunde", „The Studio" i „Hohe Warte"29.
W roku 1904 TPSS wydało serię dwunastu kart korespondencyjnych. Ich projekty wy-
łoniono w drodze konkursu. Autorami byli: Ewelina Dąbrowska, Anna Gramatykówna,
hr. Jadwiga Szeptycka, Kazimierz Brzozowski i Edward Trojanowski. Odbito je pod kie-
runkiem Bukowskiego w Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego30. Karty TPSS, jak pisa-
no, „odcinają się [...] od razu od szarego tła tandety wystawowo-artystycznej, która
zasypuje nas stosami kart, wyobrażających rozmaite widoki, znęcających się nad rozmai-
tymi dziełami", ponieważ „dają nam one ornament jedynie, częścią oparty na motywach
ludowych, częścią skomponowany oryginalnie przez artystów"31. Projektanci i projek-
tantki utworzyli z ornamentów na rewersach kart ramy lub winiety dla przestrzeni prze-
znaczonej na korespondencję. Dąbrowska, Brzozowski, Trojanowski, Szeptycka
zastosowali płaszczyznowe ornamenty o intensywnych barwach, wywodzące się z dekoracji
ludowych skrzyń czy ław. Gramtykówna poddała stylizacji motywy roślinne, choć inspiro-
wała się także sztuką ludową Podhala32. Karty cieszyły się popularnością w Galicji, chwalił
je także „Kurier Warszawski", w którym pisano, że odznaczają się „prześliczną, oryginalną
28 WARCHAŁOWSKI, 0 sztuce stosowanej..., s. 21.
29 Teki, sygn. 20029, karta 134: Kurier Warszawski, 1905 (lipiec).
30 Teki, sygn. 20029, karta 87: Czas, 1904, nr 149 (2 VII), s. 2-3.
31 Teki, sygn. 20029, karta 99: „Pocztówki a «polska sztuka stosowana»", Gazeta Polska, 1904.
32 Śladami prerafaelitów. Artyści polscy i sztuka brytyjska na przełomie XIX i XX wieku, red. Beata BIEDROŃSKA-
SŁOTA, Warszawa 2006, s. 87-91.
633
12. Henryk Uziembło, okładka
czwartego numeru
„ Wydawnictwa Towarzystwa
Polska Sztuka Stosowana.
Materiały ", 1904, Drukarnia
Władysława Teodorczuka
w Krakowie
chium, Norymberdze i Pradze, którym zapewne prezentował je Jerzy Warchałowski28.
Dzięki zeszytom informacje o TPSS pojawiły się w roku 1905 w czasopismach „Zeit-
schrift fur ósterreichische Volkskunde", „The Studio" i „Hohe Warte"29.
W roku 1904 TPSS wydało serię dwunastu kart korespondencyjnych. Ich projekty wy-
łoniono w drodze konkursu. Autorami byli: Ewelina Dąbrowska, Anna Gramatykówna,
hr. Jadwiga Szeptycka, Kazimierz Brzozowski i Edward Trojanowski. Odbito je pod kie-
runkiem Bukowskiego w Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego30. Karty TPSS, jak pisa-
no, „odcinają się [...] od razu od szarego tła tandety wystawowo-artystycznej, która
zasypuje nas stosami kart, wyobrażających rozmaite widoki, znęcających się nad rozmai-
tymi dziełami", ponieważ „dają nam one ornament jedynie, częścią oparty na motywach
ludowych, częścią skomponowany oryginalnie przez artystów"31. Projektanci i projek-
tantki utworzyli z ornamentów na rewersach kart ramy lub winiety dla przestrzeni prze-
znaczonej na korespondencję. Dąbrowska, Brzozowski, Trojanowski, Szeptycka
zastosowali płaszczyznowe ornamenty o intensywnych barwach, wywodzące się z dekoracji
ludowych skrzyń czy ław. Gramtykówna poddała stylizacji motywy roślinne, choć inspiro-
wała się także sztuką ludową Podhala32. Karty cieszyły się popularnością w Galicji, chwalił
je także „Kurier Warszawski", w którym pisano, że odznaczają się „prześliczną, oryginalną
28 WARCHAŁOWSKI, 0 sztuce stosowanej..., s. 21.
29 Teki, sygn. 20029, karta 134: Kurier Warszawski, 1905 (lipiec).
30 Teki, sygn. 20029, karta 87: Czas, 1904, nr 149 (2 VII), s. 2-3.
31 Teki, sygn. 20029, karta 99: „Pocztówki a «polska sztuka stosowana»", Gazeta Polska, 1904.
32 Śladami prerafaelitów. Artyści polscy i sztuka brytyjska na przełomie XIX i XX wieku, red. Beata BIEDROŃSKA-
SŁOTA, Warszawa 2006, s. 87-91.