Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (78.2016)

644

Agata Wójcik

wykonana w technice litografii w Zakładzie Pruszyńskiego81. Pokazano także okładki,
książki, druki muzyczne, druki akcydensowe i kalendarze projektu: Jana Bukowskiego,
Józefa Czajkowskiego, Eugeniusza Dąbrowy-Dąbrowskiego, Stanisława Dębickiego,
Karola Frycza, Anny Gramatykówny, Stanisława Kamockiego, Józefa Mehoffera, Fry-
deryka Pautscha, Antoniego Procajłowicza, Franciszka Siedleckiego, Edwarda Troja-
nowskiego, Tadeusza Rychtera, Wojciecha Weissa, Henryka Uziembły, Leona
Wyczółkowskiego, Stanisława Wyspiańskiego. Jak zwykle TPSS szczyciło się wydaw-
nictwami własnymi. Eksponowano także warszawską „Chimerę"82. Wystawa w dużej
mierze była poświęcona meblarstwu i architekturze wnętrz, dlatego większość recenzji
koncentrowała się na tych zagadnieniach. Jednakże informacje na temat druków były zde-
cydowanie pozytywne, a czasami wręcz entuzjastyczne. Stefan Popowski pisał, że „Przy-
wrócono godność książce. Królewnie, którą spekulacja księgarska ubierała w trywialne
szaty kokoty, albo łachmany kopciuszka, przywrócono z powrotem należny jej strój kró-
lewski"83.
Konkursy na projekty graficzne. Współpraca Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana
z drukarniami, wydawnictwami, firmami i organizacjami społecznymi
Jedną z metod propagowania przez TPSS nowoczesnego projektowania graficznego
były próby nawiązania współpracy pomiędzy projektantami druków a drukarniami, wy-
dawnictwami, organizacjami społecznymi i firmami. Nicią porozumienia miały być kon-
kursy na projekty plakatów, znaków graficznych i ekslibrisów, w których pośredniczyło
TPSS.
W roku 1902 TPSS rozpisało konkurs dla drukarni Piotra Laskauera w Warszawie na
komplet 24 liter i ozdoby drukarskie, które „mogą być komponowane bądź jako samo-
dzielne ornamenty, bądź jako ich części składowe [...] ażeby przez ich powtórzenie lub
układanie w rozmaitych kierunkach, można było utworzyć dowolny ornament"84. Kon-
kurs okazał się bardzo owocny, nadesłano 13 kompletów inicjałów (312 rysunków) i 15
kompletów ozdób (225 rysunków). Za projekty inicjałów nagrodzono Jana Bukowskiego,
a za ozdoby Kazimierza Purzyckiego85. Pojawiały się też konkursy związane z projektami
konkretnych publikacji. W roku 1903 Eugeniusz Dąbrowa-Dąbrowski zaprojektował ini-
cjały i ozdoby drukarskie, a Jan Bukowski okładkę do książki Adolfa Dygasińskiego Gody
życia (wyd. Juliana Marchlewskiego w Monachium; il. 17-18)86. Także Bukowski w roku
1905 wygrał konkurs firmy Altenberga na okładkę, exlibris i papier okładkowy książki
Kultura polska87. Poza tym TPSS nawiązało współpracę z drukarniami Anczyca, Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego, Teodorczuka w Krakowie, które użyły inicjałów, ozdób i okładek
artystycznych o „charakterze polskim"88. Dzięki pośrednictwu TPSS znak księgarski po-

81 Wystawa krakowskiego Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana" w gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych
w Warszawie luty 1908 r., Kraków 1908, s. 13, 15-17.

82 Ibid., s. 17.

83 Teki, sygn. 20029, karta 198, 199: Stefan POPOWSKI, „Sztuka stosowana", Gazeta Codzienna, 1908.

84 Architekt, 1902, nr 12, szp. 167.

85 II. sprawozdanie Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana" w Krakowie 1903, Kraków 1904, s. 9.

86 Ibid., s. 10.

87 Teki, sygn. 20029, karta 126: „Konkurs artystyczno-drukarski", Czas, 1905, nr 102 (4 V), s. 1; karta 134: „Rozstrzy-
gnięcie konkursu", Czas, 1905; Sztuka Stosowana. Wydawnictwo Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana" w Krako-
wie, 1907, z. 10, s. 44.

88 II. sprawozdanie Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana" w Krakowie 1903, Kraków 1904, s. 6/7.