DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Wiszniewska, Anna: Towarzystwo "Zdobnictwo Polskie" - próba przeszczepienia na grunt warszawski zdobyczy "Warsztatów Krakowskich"
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0666
652
Anna Wiszniewska
1. Dawny pałac Andrzeja Zamoyskiego przy ul. Nowy Świat 69
w latach 1900-1915. Repr. wg fotopolska.eu
utrzymywać bliski kontakt z innymi polskimi towarzystwami artystycznymi, organizować
odczyty i pogadanki, wreszcie tworzyć i otaczać opieką polskie szkoły zawodowe, zakła-
dy doświadczalne związane z rękodzielnictwem oraz czytelnie i biblioteki. Towarzystwo
planowało także gromadzenie zbiorów najlepszych realizacji z zakresu polskiej sztuki
użytkowej, w czym zapewne miało być pomocne ogłaszanie konkursów i organizowanie
stałych i czasowych wystaw z zakresu zdobnictwa. Planowało także prowadzenie sprze-
daży we własnym sklepie, co w statucie zapisano jako „pośredniczenie między twórcami
polskiego rękodzielnictwa artystycznego i nabywcami"3.
Większość statutowych celów Towarzystwo skutecznie realizowało. Swoją działalność
rozpoczęło od otwarcia sklepu, który był jednocześnie stałą wystawą przemysłu artystyczne-
go. Recenzent „Kroniki Artystycznej" w 1914 r. pisał o sklepie i wystawie „Zdobnictwa"
znajdujących się w dawnym pałacu Andrzeja Zamoyskiego przy Nowym Świecie (il. 1)., że
w kilku salach parterowych jest na usługi wszystkich tych, którzy odróżniają sztukę od
rzemiosła i tandety, którzy umieją patrzeć na kilimy, na hafty artystyczne, na pięknie palone
majoliki, okładki. Jednym słowem wszystko to, co każdy, mający się za cywilizowanego
człowieka posiada na swym stole do pisania: pudełeczka, kałamarze, pióra, podstawki do
zegarków, piórniki, bileterki, popielnice, nożyki do rozcinania książek... A musimy powie-
dzieć, że i gustu, i dobrej woli w tym wszystkim bardzo dużo. Jest wiele rzeczy u nas
nowych, nienaśladowanych, wyrosłych na gruncie polskim, mających swój rodzimy typ,
zgoła odmienny od tego wszystkiego co spotyka się w podobnym zakresie na szerokim
świecie. Ceny takie same, jak i w innych sklepach za podobne przedmioty. Niema tedy
żadnych trudności przy kupowaniu, trzeba tylko chcieć, pragnąć posiąść rzeczy ładne. Nie
wątpimy, że coraz więcej uświadamiające się warstwy społeczne w sprawach sztuki, na-
reszcie staną na wysokości nabywców podobnych produkcji u naszych sąsiadów4.
3 Ibid., s. 4-5.
4 Wacław HUSARSKI, „Zdobnictwo", Kronika Artystyczna, 1914, z. V-VIII, s. 136.
Anna Wiszniewska
1. Dawny pałac Andrzeja Zamoyskiego przy ul. Nowy Świat 69
w latach 1900-1915. Repr. wg fotopolska.eu
utrzymywać bliski kontakt z innymi polskimi towarzystwami artystycznymi, organizować
odczyty i pogadanki, wreszcie tworzyć i otaczać opieką polskie szkoły zawodowe, zakła-
dy doświadczalne związane z rękodzielnictwem oraz czytelnie i biblioteki. Towarzystwo
planowało także gromadzenie zbiorów najlepszych realizacji z zakresu polskiej sztuki
użytkowej, w czym zapewne miało być pomocne ogłaszanie konkursów i organizowanie
stałych i czasowych wystaw z zakresu zdobnictwa. Planowało także prowadzenie sprze-
daży we własnym sklepie, co w statucie zapisano jako „pośredniczenie między twórcami
polskiego rękodzielnictwa artystycznego i nabywcami"3.
Większość statutowych celów Towarzystwo skutecznie realizowało. Swoją działalność
rozpoczęło od otwarcia sklepu, który był jednocześnie stałą wystawą przemysłu artystyczne-
go. Recenzent „Kroniki Artystycznej" w 1914 r. pisał o sklepie i wystawie „Zdobnictwa"
znajdujących się w dawnym pałacu Andrzeja Zamoyskiego przy Nowym Świecie (il. 1)., że
w kilku salach parterowych jest na usługi wszystkich tych, którzy odróżniają sztukę od
rzemiosła i tandety, którzy umieją patrzeć na kilimy, na hafty artystyczne, na pięknie palone
majoliki, okładki. Jednym słowem wszystko to, co każdy, mający się za cywilizowanego
człowieka posiada na swym stole do pisania: pudełeczka, kałamarze, pióra, podstawki do
zegarków, piórniki, bileterki, popielnice, nożyki do rozcinania książek... A musimy powie-
dzieć, że i gustu, i dobrej woli w tym wszystkim bardzo dużo. Jest wiele rzeczy u nas
nowych, nienaśladowanych, wyrosłych na gruncie polskim, mających swój rodzimy typ,
zgoła odmienny od tego wszystkiego co spotyka się w podobnym zakresie na szerokim
świecie. Ceny takie same, jak i w innych sklepach za podobne przedmioty. Niema tedy
żadnych trudności przy kupowaniu, trzeba tylko chcieć, pragnąć posiąść rzeczy ładne. Nie
wątpimy, że coraz więcej uświadamiające się warstwy społeczne w sprawach sztuki, na-
reszcie staną na wysokości nabywców podobnych produkcji u naszych sąsiadów4.
3 Ibid., s. 4-5.
4 Wacław HUSARSKI, „Zdobnictwo", Kronika Artystyczna, 1914, z. V-VIII, s. 136.