DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Wiszniewska, Anna: Towarzystwo "Zdobnictwo Polskie" - próba przeszczepienia na grunt warszawski zdobyczy "Warsztatów Krakowskich"
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0669
Towarzystwo „Zdobnictwo Polskie"
655
Sklep „Zdobnictwa" był doskonale zaopatrzony. Można w nim było nabyć prace uzna-
nych już twórców: np. ceramikę Stanisława Jagmina (il. 2), Zofii Szydłowskiej, małżeń-
stwa Czarkowskich, pracowni Czechowski-Wojnacki oraz figurki cenionej fabryki
w Pacykowie. Poza tym kilimy z firmy „Zakopane", tkaniny z wytwórni Antoniny Sikor-
skiej (wcześniej związanej z Polską Sztuką Stosowaną) czy kilimy, batiki oraz zabawki
„Warsztatów Krakowskich". Wśród wystawców pojawiły się również szerzej nieznane
nazwiska twórców sztuki dekoracyjnej, wśród nich najbardziej chwalonych Natalii Bobe-
równy, Marii Karczewskiej i Marii Śliwińskiej.
Boberówna była autorką znakomitych inkrustacji i intarsji, „zdumiewających zaprawdę
doskonałością i dokładnością"5. Jednązjej pierwszych prac wystawionych w sklepie „Zdob-
nictwa" był „stół inkrustowany w stylu Odrodzenia", który „mógłby iść w zawody z najpięk-
niejszymi w tym rodzaju dziełami wieku XVI", oraz „parawan ozdobiony krajobrazami
w stylu japońskim"6. Bardzo chwalono hafty Marii Karczewskiej wykonane według projek-
tów Stanisława Wyspiańskiego i Wacława Husarskiego, które - jak pisano - „są również
w swoim rodzaju arcydziełami, oddającymi do najdrobniejszych szczególików intencje au-
torów"7. Uznanie budziły kilimy Marii Śliwińskiej, które „subtelnością techniki i barw tak
dalece zbliżają się do gobelinu, że mimo woli rodzi się chęć ujrzenia wykonanych przez nią
większych kompozycji, które mogłyby dorównać francuskim i flamandzkim «verdures»"8.
Wkrótce w ofercie sklepu pojawiły się również prace innych artystek: Jadwigi Handel-
smanowej (tkaniny, głównie kilimy), Eleonory Onichimowskiej (wytłaczane skóry), Teo-
dory Skotnickiej (koronki), Felicji Kossowskiej (batiki) czy znanych tylko z nazwiska:
Szeptyckiej (koronki), Szelterówny (wachlarze), Jodkiewicz i Wyleżyskiej (wytłaczane
skóry), Reiferówny (batiki). Wymienione tu panie wcale nie musiały być „artystkami
skończonymi", jak wówczas mówiono o absolwentach szkół artystycznych, mogły nale-
żeć do „legionu istot płci żeńskiej, skłonnej od wieków do robót ręcznych"9. Wiadomo, że
elementem edukacji panien z dobrego domu było „ćwiczenie się" w robótkach ręcznych;
wiele z nich miało zdolności artystyczne, dzięki którym osiągnęły dużą biegłość np.
w haftowaniu, koronkarstwie czy technice aplikacji albo bardzo modnym w dwudziesto-
leciu międzywojennym batiku. Można więc założyć, że w ofercie sklepu „Zdobnictwa"
znajdowały się również prace zdolnych amatorek. Oferowano także oryginalne wyroby
twórców ludowych, np. ceramikę kołomyjską, huculską czy tkaniny wileńskie.
Kolejnym celem, jaki postawiło sobie „Zdobnictwo", było utrzymywanie kontaktów
z innymi towarzystwami o podobnym profilu. I tak, niedługo po powstaniu, bo już w 1914 r.,
podjęło współpracę z „Warsztatami Krakowskimi" i w swoim sklepie sprzedawało jego
wyroby10. Współpraca ta została nawiązana z inicjatywy Natalii Boberówny, która swoją
specjalność - technikę intarsji - studiowała m.in. w krakowskiej Szkole Przemysłowej,
kiedy zawiązywał się Związek ARMR (Architektura. Rzeźba. Malarstwo. Rzemiosło)
bezpośrednio poprzedzający powstanie „Warsztatów Krakowskich". W czasie nauki
w Krakowie Boberówna rozpoczęła też współpracę z Edwardem Trojanowskim - człon-
kiem TPSS (Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana"), później blisko związanym
5 Ibid.
6 Ibid.
7 Ibid
8 Ibid.
9 Ibid.
10 Władysław WANKIE, „Zdobnictwo", Świat, 1916, nr 29, s. 3; Irena HUML, „Warsztaty Krakowskie", [w:] Polskie
życie artystyczne w latach 1890-1914, red. Aleksander WOJCIECHOWSKI, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, s. 197.
655
Sklep „Zdobnictwa" był doskonale zaopatrzony. Można w nim było nabyć prace uzna-
nych już twórców: np. ceramikę Stanisława Jagmina (il. 2), Zofii Szydłowskiej, małżeń-
stwa Czarkowskich, pracowni Czechowski-Wojnacki oraz figurki cenionej fabryki
w Pacykowie. Poza tym kilimy z firmy „Zakopane", tkaniny z wytwórni Antoniny Sikor-
skiej (wcześniej związanej z Polską Sztuką Stosowaną) czy kilimy, batiki oraz zabawki
„Warsztatów Krakowskich". Wśród wystawców pojawiły się również szerzej nieznane
nazwiska twórców sztuki dekoracyjnej, wśród nich najbardziej chwalonych Natalii Bobe-
równy, Marii Karczewskiej i Marii Śliwińskiej.
Boberówna była autorką znakomitych inkrustacji i intarsji, „zdumiewających zaprawdę
doskonałością i dokładnością"5. Jednązjej pierwszych prac wystawionych w sklepie „Zdob-
nictwa" był „stół inkrustowany w stylu Odrodzenia", który „mógłby iść w zawody z najpięk-
niejszymi w tym rodzaju dziełami wieku XVI", oraz „parawan ozdobiony krajobrazami
w stylu japońskim"6. Bardzo chwalono hafty Marii Karczewskiej wykonane według projek-
tów Stanisława Wyspiańskiego i Wacława Husarskiego, które - jak pisano - „są również
w swoim rodzaju arcydziełami, oddającymi do najdrobniejszych szczególików intencje au-
torów"7. Uznanie budziły kilimy Marii Śliwińskiej, które „subtelnością techniki i barw tak
dalece zbliżają się do gobelinu, że mimo woli rodzi się chęć ujrzenia wykonanych przez nią
większych kompozycji, które mogłyby dorównać francuskim i flamandzkim «verdures»"8.
Wkrótce w ofercie sklepu pojawiły się również prace innych artystek: Jadwigi Handel-
smanowej (tkaniny, głównie kilimy), Eleonory Onichimowskiej (wytłaczane skóry), Teo-
dory Skotnickiej (koronki), Felicji Kossowskiej (batiki) czy znanych tylko z nazwiska:
Szeptyckiej (koronki), Szelterówny (wachlarze), Jodkiewicz i Wyleżyskiej (wytłaczane
skóry), Reiferówny (batiki). Wymienione tu panie wcale nie musiały być „artystkami
skończonymi", jak wówczas mówiono o absolwentach szkół artystycznych, mogły nale-
żeć do „legionu istot płci żeńskiej, skłonnej od wieków do robót ręcznych"9. Wiadomo, że
elementem edukacji panien z dobrego domu było „ćwiczenie się" w robótkach ręcznych;
wiele z nich miało zdolności artystyczne, dzięki którym osiągnęły dużą biegłość np.
w haftowaniu, koronkarstwie czy technice aplikacji albo bardzo modnym w dwudziesto-
leciu międzywojennym batiku. Można więc założyć, że w ofercie sklepu „Zdobnictwa"
znajdowały się również prace zdolnych amatorek. Oferowano także oryginalne wyroby
twórców ludowych, np. ceramikę kołomyjską, huculską czy tkaniny wileńskie.
Kolejnym celem, jaki postawiło sobie „Zdobnictwo", było utrzymywanie kontaktów
z innymi towarzystwami o podobnym profilu. I tak, niedługo po powstaniu, bo już w 1914 r.,
podjęło współpracę z „Warsztatami Krakowskimi" i w swoim sklepie sprzedawało jego
wyroby10. Współpraca ta została nawiązana z inicjatywy Natalii Boberówny, która swoją
specjalność - technikę intarsji - studiowała m.in. w krakowskiej Szkole Przemysłowej,
kiedy zawiązywał się Związek ARMR (Architektura. Rzeźba. Malarstwo. Rzemiosło)
bezpośrednio poprzedzający powstanie „Warsztatów Krakowskich". W czasie nauki
w Krakowie Boberówna rozpoczęła też współpracę z Edwardem Trojanowskim - człon-
kiem TPSS (Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana"), później blisko związanym
5 Ibid.
6 Ibid.
7 Ibid
8 Ibid.
9 Ibid.
10 Władysław WANKIE, „Zdobnictwo", Świat, 1916, nr 29, s. 3; Irena HUML, „Warsztaty Krakowskie", [w:] Polskie
życie artystyczne w latach 1890-1914, red. Aleksander WOJCIECHOWSKI, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, s. 197.