DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16955#0031
ROTERODAMVM-
OTERODAMVM, Erafmi natalibus nobilitata > duitas eft in Holladll
Septentrionali, quaeolim Frifia occidentalis didaeft. Eam a Rathero, qui
Francorum Regum ordine XXIIJ.fuit, circa annum Chrifti,LXIX.efle coti
ditam,exTrithemio, Vtvidetur, in Chroilologia fua adnotauit loannCS
Funckius. Vernacula lingua dicitur Dicter&ant/cuinfmodi frequentes funt
vrbes in ea prouincia,qune delinunt in dam,velut Amfterdam,Sparendam,
Munckcdam,Fedam,Schedam,&: plnresalie, que omnes ad fluminis alicu-
ius obiedum conditae apparent:Dam enim Hollandica lingua,proprie mo-
lem lignificat,que flumini obijcitur,neprorfum fluat.Sunt,qui Dani inter-
pretentur aggerem, fed multorum opinione inepte, vt enim verba diuerfti
funt, Dickcn & Dammcn, Ita diuerfa funt, agger & moles, qua; his refpondent.Agger enim pro-
prie maris eft, &,cum transfertur ad flumina,eorum lateratuetur,vt intra alueumfuum coerceam
tur.Dam vero vt ad mare nihil pertinet,ita etiam fluminum non latera,fed frontem dtintaxat fufti-
net. Interdum etiam flumini in tranfuerfuminijcitur,fic vtipfum flumen heret. Ideocjue huiuf-
modi plerequae ciuitatcs vel portum habeant, vel traiedum,vel etiam vtrumque.Nomen obtinet
potiifimum vel ex conditore molis, vt Munckedam, Monachorum moles,& Roterdam,Ratheri
moles, vel ex fluuio ipfo cui moles eft impolita, vt Amftcrdam, moles obieda fluuio Amftcilte,&
Sparcndam,Moles obieda fluuioSpareno,dc Eedam,moles obieda fluuio Ee,quem lam nominat
V Vilhelmus Hermannus Olandus in opere de bello Geldrorum & Hollandorum. Eodem nomi-*
neetiam in Frilia celebris folia eft, quaLeouardia nauigatur Doccomium,quae vulgo ibi dicitur
t>U l£c/hoc eft Ia. Huius ciuitatisoccafione,depraehenditur error Bccani, inreuocandis exterarum
gentium vocabulis ad Etymologias linguae Cimbricae, feu Brabanticae. Eft, inquit in fua Hcrman-
tena Etham, nomen folitudinis, ad quam venerunt fili jlfrael profedideSocot, eademque dicitur
& Sur Exodi 13. Num.33. Et interpretatur fortitudo eorum, aut vomer,vel aduentus eorum, fiue fi-
gura eorum. Hic vide,quomodo ludat Bccanus,Nominis Etham Etymologiam eaqdem dfealTe-
rit,qu3e eftnominis Edam. Edam enim hadenus, inquit,in Hollandia opidum eft, de praeftantifii-
mis cafeis fatis nobile,quod dico,vt quinis intelligat,vocem nobishadenus in vfu efle,non alio va
riatam, quam quod tenuis litera apud Hebraeos pro media ponatur, quod ideo minus mirum eft,
quod contra,ac ratio poftulabat,Tau perpetuo proferant afpiratum.Haec ille.-Quis igitur ia no cre-
dat Etham eiufdem etymologiae dfe cum Eedanftcum tam exili tantum diferimine dlfcrepentSEt
quisproinde veram fignificationem nominis Etham,non ab Hollandisrequirat potius,apud quos
hadenus, tot fcilicet faeculis, vox haec incorrupta in vfu eft,quam ab Hebrads,qui tamerfi modice,
pro fuo tamen more, eam variarunt! Hoc igitur fundamento iado,infert Bccanus ex etymo’ Ogia
nominis Eedam,quid Etham verefignificet:EftautcmDam,inquit,aggerf!iidibiisobiedus. Ee ve-
ro legitimum,fidum,&iureiurando,fummo omnium firmamento ftabilitum fignifiqit.Ita,vtEe-
dam nihil aliud fit,quam agger perpetuus nullo modo a quoquam violandus aur rumpendus,qu 3
pe,qui fit ab ipfo terrarum creatore conftitutus, aucrno ipfius iureiurando fundatuS.Harchadenus
in fuis Etymologijs Bccanus.
Eft autem Roterodamum opidum,ciim opinione hominum vetustum fatis, tum fplendidimt
& copiofum,Mofac flumini propinquum,Schidamo vnico miliari,Goiida vero tribus diftat,lanifi-
cio & panni textura celebre,habens &iuftum populi numerum, & fcite admodum conftrudas ae-
des,quarum,quae D. Laurentio iacra,facileprinceps,&fplcndida eft,&fumptuofa.Ciues opulenti,
marina nauigatione celebrem halecum pifcationem» & exteram mercaturam exercent, ab annis
plurimishaerefeosnouitatifauentcs, modo Caluinianae perfidia: vnaciim exterisinuoiuti.Confla-
gratione perierat duitas pro magna parte anno 1563. fed mox eredis longe pulchrioribus quam an-
te aedifici js, pontem lapideum mirae magnitudinis fimul conftruxcrunt. In cuius eminentiori par-
te, fuum Erafmum lapidea ftatua,in perpetuum monumentum donarant: quam Hefperici in exor-
dio Batauici tumultus, qui in Belgicam perduellionem hucufque durantem exercuit, demoliti
funt anno 157 2.
Haecpartim exHermatena GoropijBecani, partimcxilluftrium Germaniae fcriptoriun cata-
logo Cornelij Callidi) Chryfopolitani exccrpfimus.
15
OTERODAMVM, Erafmi natalibus nobilitata > duitas eft in Holladll
Septentrionali, quaeolim Frifia occidentalis didaeft. Eam a Rathero, qui
Francorum Regum ordine XXIIJ.fuit, circa annum Chrifti,LXIX.efle coti
ditam,exTrithemio, Vtvidetur, in Chroilologia fua adnotauit loannCS
Funckius. Vernacula lingua dicitur Dicter&ant/cuinfmodi frequentes funt
vrbes in ea prouincia,qune delinunt in dam,velut Amfterdam,Sparendam,
Munckcdam,Fedam,Schedam,&: plnresalie, que omnes ad fluminis alicu-
ius obiedum conditae apparent:Dam enim Hollandica lingua,proprie mo-
lem lignificat,que flumini obijcitur,neprorfum fluat.Sunt,qui Dani inter-
pretentur aggerem, fed multorum opinione inepte, vt enim verba diuerfti
funt, Dickcn & Dammcn, Ita diuerfa funt, agger & moles, qua; his refpondent.Agger enim pro-
prie maris eft, &,cum transfertur ad flumina,eorum lateratuetur,vt intra alueumfuum coerceam
tur.Dam vero vt ad mare nihil pertinet,ita etiam fluminum non latera,fed frontem dtintaxat fufti-
net. Interdum etiam flumini in tranfuerfuminijcitur,fic vtipfum flumen heret. Ideocjue huiuf-
modi plerequae ciuitatcs vel portum habeant, vel traiedum,vel etiam vtrumque.Nomen obtinet
potiifimum vel ex conditore molis, vt Munckedam, Monachorum moles,& Roterdam,Ratheri
moles, vel ex fluuio ipfo cui moles eft impolita, vt Amftcrdam, moles obieda fluuio Amftcilte,&
Sparcndam,Moles obieda fluuioSpareno,dc Eedam,moles obieda fluuio Ee,quem lam nominat
V Vilhelmus Hermannus Olandus in opere de bello Geldrorum & Hollandorum. Eodem nomi-*
neetiam in Frilia celebris folia eft, quaLeouardia nauigatur Doccomium,quae vulgo ibi dicitur
t>U l£c/hoc eft Ia. Huius ciuitatisoccafione,depraehenditur error Bccani, inreuocandis exterarum
gentium vocabulis ad Etymologias linguae Cimbricae, feu Brabanticae. Eft, inquit in fua Hcrman-
tena Etham, nomen folitudinis, ad quam venerunt fili jlfrael profedideSocot, eademque dicitur
& Sur Exodi 13. Num.33. Et interpretatur fortitudo eorum, aut vomer,vel aduentus eorum, fiue fi-
gura eorum. Hic vide,quomodo ludat Bccanus,Nominis Etham Etymologiam eaqdem dfealTe-
rit,qu3e eftnominis Edam. Edam enim hadenus, inquit,in Hollandia opidum eft, de praeftantifii-
mis cafeis fatis nobile,quod dico,vt quinis intelligat,vocem nobishadenus in vfu efle,non alio va
riatam, quam quod tenuis litera apud Hebraeos pro media ponatur, quod ideo minus mirum eft,
quod contra,ac ratio poftulabat,Tau perpetuo proferant afpiratum.Haec ille.-Quis igitur ia no cre-
dat Etham eiufdem etymologiae dfe cum Eedanftcum tam exili tantum diferimine dlfcrepentSEt
quisproinde veram fignificationem nominis Etham,non ab Hollandisrequirat potius,apud quos
hadenus, tot fcilicet faeculis, vox haec incorrupta in vfu eft,quam ab Hebrads,qui tamerfi modice,
pro fuo tamen more, eam variarunt! Hoc igitur fundamento iado,infert Bccanus ex etymo’ Ogia
nominis Eedam,quid Etham verefignificet:EftautcmDam,inquit,aggerf!iidibiisobiedus. Ee ve-
ro legitimum,fidum,&iureiurando,fummo omnium firmamento ftabilitum fignifiqit.Ita,vtEe-
dam nihil aliud fit,quam agger perpetuus nullo modo a quoquam violandus aur rumpendus,qu 3
pe,qui fit ab ipfo terrarum creatore conftitutus, aucrno ipfius iureiurando fundatuS.Harchadenus
in fuis Etymologijs Bccanus.
Eft autem Roterodamum opidum,ciim opinione hominum vetustum fatis, tum fplendidimt
& copiofum,Mofac flumini propinquum,Schidamo vnico miliari,Goiida vero tribus diftat,lanifi-
cio & panni textura celebre,habens &iuftum populi numerum, & fcite admodum conftrudas ae-
des,quarum,quae D. Laurentio iacra,facileprinceps,&fplcndida eft,&fumptuofa.Ciues opulenti,
marina nauigatione celebrem halecum pifcationem» & exteram mercaturam exercent, ab annis
plurimishaerefeosnouitatifauentcs, modo Caluinianae perfidia: vnaciim exterisinuoiuti.Confla-
gratione perierat duitas pro magna parte anno 1563. fed mox eredis longe pulchrioribus quam an-
te aedifici js, pontem lapideum mirae magnitudinis fimul conftruxcrunt. In cuius eminentiori par-
te, fuum Erafmum lapidea ftatua,in perpetuum monumentum donarant: quam Hefperici in exor-
dio Batauici tumultus, qui in Belgicam perduellionem hucufque durantem exercuit, demoliti
funt anno 157 2.
Haecpartim exHermatena GoropijBecani, partimcxilluftrium Germaniae fcriptoriun cata-
logo Cornelij Callidi) Chryfopolitani exccrpfimus.
15