DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16955#0037
ZVTPHANNIVM'
VTPH ANNIVM, Geldriac Ducatus frequens,& aquis munitum opidu, ad dextf attt
Iflulae, propagati a Rheno fluuij, qui Rheni etiam oftium conftituit, & a quibufdarrt,
Plinio,& Mela:,Ficuum diei exiftimatur. Quorum hic, Rhenum ad dextram & fini-
ftram fpargi,atq5ad dextram Flcuo, vocari lcribit. Zutphannium autem, a paludibus
nome habct(quas &eritn/inferiorumGermanornm vulgus.appellant) Vnum ex pre*
cipuis Gclrici Ducatus opidis, Cum enim is,ad viginti duas habeat Vrbes, moenibus
circumdatas, earum quatuor, primas obtinent.Nouiomagus nimirum, Ruremunda,
Arnhemiue Arhemium,Aquilina,Tacito Arenatum & haec,in qua modo verfamur
Zutphannium ciuitas,fi quaepiamh oc tcritorio alia,populofa ac diues,(itu,& arte fir-
ma quam Berckcl fluuius perfluit, &Iflulae ibidem mifcetur,fefquimilliario abclt
Doufburgo.Canonicorum Collegio infignis.In quo & praepofitus fit, atq; Decanus, quorum ille,quondam
Abbatis, hic vero, Prioris,quando Canonici viuebant canonice, vices obibat. Vbi inter taeteros quoq5 prae»
flantes dignitate viros Ioannes Vorthufius vixit Praepofitus,Dauentricnfis,vir egregie do<ftus,&mirus’anti»
quitatis indagator, qui pulcherrimum illud opus, Phoenix inferiptum, in lucem edidit. Prodijt hic itidem
Gerhardus ille, celeberrimus Gymnafij Agrippinenfis profeflor, facrarum legum dodor, Orator & Poeta
percelebris, qui eruditiflimis lucubrationibus,pofteritati, nomen fibiilluftrereddidit. Lumbardi namque
fententiarum libros, commentari js illuftrauit. De interiori animi virium reformatione, de afcenfione fpi.
rituali, elegantiflima commentaria.Scrmones etiam coram populo habitos, literamm monumentis corn-
mifit.Ecclefia fumma,dedicata eft D. VValburgi clcgans,fumptuofa,peruetuftaeftruaurx& artifici). Et qui-
dem obfcura, vt folent prima fundatione, dum templa excitarentur,ac Religio Ch riftiana,pictasque exor-
dium fumerent, Putarunt enim maiores noftri, oratoria obfcura, depraecantis feruorem promoucre, ciuf-
modiEcdefiarumforma,inItalia fepaflim exhibet. Comitatusinfuper dignitatem,Zutphannium obtinet,
aquo RexHifpaniarum Philippus, cum caeteris quoque dignitatum clogijs, titulum obtinet. Is autem hac
ratione,ad GeldrieComitatum,nunc vero Ducatum perucnit. Nam.anno Chrifti millcfimo,trecentefimo
vicefimo fcxto.ob Reinalgi Comitis magnifice gefta.abs Ludouico Imperatore,Francofurti ad m oenum,in
Comitijs Romani Impcrij, in Ducatum efl: eueftus. Vichardus cius nominis tertius Geldriae Comes. Anno
Chrifti millefimo vicefimo quinto, filiam habuit vnicam, Alheidam,qua:afubditispoftobitum patrisre-
ccpta,Othoni,Naffouico nupfir,quo ille matrimonio,in Comitum cft feriem rcceptus.Is ex Alheida,filium
habuit Gerhardum,qui ipfi in Comitatu fucceftit. Mortua Alheida, duxit alteram vxorem Sophiam,filiam
Vichmani Comitis Zutphannicnfis, ex qua Gerlacum habuit,qui auo in Comitatu Zutphanmefi fuccefflit.
Et idem,cum mafculeam prolem non rclinqueret,hinc inde, vfque ad noftra tcmpora-Comitatus Zutph an-
nicnfis penes Geldros remanfit,ratione matrimonij Ottonis I. & fili^ Gerlaci Comitis Zutphaunienfis,circa
annum Domini M.LXXXlI.fub hoc Ottonc,GeIdri,infignia fortiuntur,Leonem flauum.in Scuto coeruleo,
quse etiamnum rctincnt.Mortuus cft anno imperij quadragefimo fexto,& fcpultus Zutphanniae in Ecclefia
collegiata.Huius autem Comitatus fincs,ad V Veftphalos vfq* protendebantur,& faltum Zutphannienfem,
ac huic vicinos tradiis verifimile eft Sicambros, tempore Iulij Caefaris, occupafle.Nam,quia Comitum illo-
rum fines etiam VVcftphalium attingebant,plurimiqjfcriptores Comitatum illum in VVeftphaliapofuc-
runt.Credipotcft,hinc errore illupullulaflc.quod quidem Sicambros(quireucraGeldri)V Veftphalos voci
tent, forte ignorantes,quod illa pars Sicambrorum cifrhenanis hodie fit coniunfta. Comitatui porro Zut-
phannico aflignatae funt vrbes & pr^edtura: ordine fequentes.Donfburgum,Dutccum,Lochem,Groll,Bre-
dcvordc,Bronckhorft,hae quidem vrbes praefe&urae autem ea:,quae nomen ab his ipfis vrbibus fortiuntur. At
que his rurfum pr?cft,fummus vnus prqfciftus, quem lingua vernacula Zutphanienfis Comitatus Drolfariu
appellitant,quin & huic parti adfcribitur,vrbs Tshercmbergcnfis & ipfa Comitatus nomine in»
fignis.Zutphannium in fpiritualibus paruit Epifcopo Vltraicdenfi,nunc vero, poft
nouorum Epifcopatuum in Belgio conftitutionem,fubcft Epif-
copo Daucntrienfi,qui Traieftcnfem Archicpif-
copum recognofeit.
IS
VTPH ANNIVM, Geldriac Ducatus frequens,& aquis munitum opidu, ad dextf attt
Iflulae, propagati a Rheno fluuij, qui Rheni etiam oftium conftituit, & a quibufdarrt,
Plinio,& Mela:,Ficuum diei exiftimatur. Quorum hic, Rhenum ad dextram & fini-
ftram fpargi,atq5ad dextram Flcuo, vocari lcribit. Zutphannium autem, a paludibus
nome habct(quas &eritn/inferiorumGermanornm vulgus.appellant) Vnum ex pre*
cipuis Gclrici Ducatus opidis, Cum enim is,ad viginti duas habeat Vrbes, moenibus
circumdatas, earum quatuor, primas obtinent.Nouiomagus nimirum, Ruremunda,
Arnhemiue Arhemium,Aquilina,Tacito Arenatum & haec,in qua modo verfamur
Zutphannium ciuitas,fi quaepiamh oc tcritorio alia,populofa ac diues,(itu,& arte fir-
ma quam Berckcl fluuius perfluit, &Iflulae ibidem mifcetur,fefquimilliario abclt
Doufburgo.Canonicorum Collegio infignis.In quo & praepofitus fit, atq; Decanus, quorum ille,quondam
Abbatis, hic vero, Prioris,quando Canonici viuebant canonice, vices obibat. Vbi inter taeteros quoq5 prae»
flantes dignitate viros Ioannes Vorthufius vixit Praepofitus,Dauentricnfis,vir egregie do<ftus,&mirus’anti»
quitatis indagator, qui pulcherrimum illud opus, Phoenix inferiptum, in lucem edidit. Prodijt hic itidem
Gerhardus ille, celeberrimus Gymnafij Agrippinenfis profeflor, facrarum legum dodor, Orator & Poeta
percelebris, qui eruditiflimis lucubrationibus,pofteritati, nomen fibiilluftrereddidit. Lumbardi namque
fententiarum libros, commentari js illuftrauit. De interiori animi virium reformatione, de afcenfione fpi.
rituali, elegantiflima commentaria.Scrmones etiam coram populo habitos, literamm monumentis corn-
mifit.Ecclefia fumma,dedicata eft D. VValburgi clcgans,fumptuofa,peruetuftaeftruaurx& artifici). Et qui-
dem obfcura, vt folent prima fundatione, dum templa excitarentur,ac Religio Ch riftiana,pictasque exor-
dium fumerent, Putarunt enim maiores noftri, oratoria obfcura, depraecantis feruorem promoucre, ciuf-
modiEcdefiarumforma,inItalia fepaflim exhibet. Comitatusinfuper dignitatem,Zutphannium obtinet,
aquo RexHifpaniarum Philippus, cum caeteris quoque dignitatum clogijs, titulum obtinet. Is autem hac
ratione,ad GeldrieComitatum,nunc vero Ducatum perucnit. Nam.anno Chrifti millcfimo,trecentefimo
vicefimo fcxto.ob Reinalgi Comitis magnifice gefta.abs Ludouico Imperatore,Francofurti ad m oenum,in
Comitijs Romani Impcrij, in Ducatum efl: eueftus. Vichardus cius nominis tertius Geldriae Comes. Anno
Chrifti millefimo vicefimo quinto, filiam habuit vnicam, Alheidam,qua:afubditispoftobitum patrisre-
ccpta,Othoni,Naffouico nupfir,quo ille matrimonio,in Comitum cft feriem rcceptus.Is ex Alheida,filium
habuit Gerhardum,qui ipfi in Comitatu fucceftit. Mortua Alheida, duxit alteram vxorem Sophiam,filiam
Vichmani Comitis Zutphannicnfis, ex qua Gerlacum habuit,qui auo in Comitatu Zutphanmefi fuccefflit.
Et idem,cum mafculeam prolem non rclinqueret,hinc inde, vfque ad noftra tcmpora-Comitatus Zutph an-
nicnfis penes Geldros remanfit,ratione matrimonij Ottonis I. & fili^ Gerlaci Comitis Zutphaunienfis,circa
annum Domini M.LXXXlI.fub hoc Ottonc,GeIdri,infignia fortiuntur,Leonem flauum.in Scuto coeruleo,
quse etiamnum rctincnt.Mortuus cft anno imperij quadragefimo fexto,& fcpultus Zutphanniae in Ecclefia
collegiata.Huius autem Comitatus fincs,ad V Veftphalos vfq* protendebantur,& faltum Zutphannienfem,
ac huic vicinos tradiis verifimile eft Sicambros, tempore Iulij Caefaris, occupafle.Nam,quia Comitum illo-
rum fines etiam VVcftphalium attingebant,plurimiqjfcriptores Comitatum illum in VVeftphaliapofuc-
runt.Credipotcft,hinc errore illupullulaflc.quod quidem Sicambros(quireucraGeldri)V Veftphalos voci
tent, forte ignorantes,quod illa pars Sicambrorum cifrhenanis hodie fit coniunfta. Comitatui porro Zut-
phannico aflignatae funt vrbes & pr^edtura: ordine fequentes.Donfburgum,Dutccum,Lochem,Groll,Bre-
dcvordc,Bronckhorft,hae quidem vrbes praefe&urae autem ea:,quae nomen ab his ipfis vrbibus fortiuntur. At
que his rurfum pr?cft,fummus vnus prqfciftus, quem lingua vernacula Zutphanienfis Comitatus Drolfariu
appellitant,quin & huic parti adfcribitur,vrbs Tshercmbergcnfis & ipfa Comitatus nomine in»
fignis.Zutphannium in fpiritualibus paruit Epifcopo Vltraicdenfi,nunc vero, poft
nouorum Epifcopatuum in Belgio conftitutionem,fubcft Epif-
copo Daucntrienfi,qui Traieftcnfem Archicpif-
copum recognofeit.
IS