DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.16955#0074
S E G E B E R G A-
O es ati ae Ducatum a nemoribus fyluifq; appellationem fortitum, &■ nuncupatum, quaff in lignis,ne»
moribufque fatum; loci conditionem, Scadmirabilem lignorum abundantiam confideranti, nouum non
erit. Regio eft plana,qux rarisextollitur montibus,& quem interduos,prxcipuum exhibet, isminime ra-
rus, fitu eft pcriucundo,;& belli togseque ornamentis, quibus a nobilifsimo viro , Henrico Ranzouiode-
coratur,admodum celebris,inter Lubecam &Hamburgam,famofas,Hanfeatici foederis,vrbes,Ita, vt Ha-
burga feptem, Lubeca verbquatuor miliaribusdilter. Arcem tam antiquitate, quam primo fundatore, il-
luftrem, fibi impolitam, & ad cius radseesopidum adiunflum habet. Quodquidem taflrum, prifcis tem-
poribus Aeiberch, Nunc vero Sigeburgum nuncupatum, Lotharij eius nominis fecundi, Augufti opera,
inclarelcere coepit. Is enim VVagriam, Sclauorum Cymbricx Cherfonefi regionem, Canuto,Slefuicen-
lium Duci in Feudum concefsir,eumque VVandalorum,&Obotritorum Regem creauir,qui paulopoft
a Magno, Nicolai Regis Dani* patrui lui filio,intcremptu6 ell,extimalante impijfsima matre,ambitione
inflammata,ad paricidium filium.Hic Canutus,in Regia Lotharij imperatorisaula,enutritus,& iam Obo-
tritorum Rex appellatus,peroportuna litus commoditate illeflus , tumultuario opere, montem Aelberg,in quo polhnodum Arx
Sigeberga collocata eft, munire coepit. Cuius quidem inftituti.munitionilque prxfeftusynoflurno temporea Latronccaptus c(l:A-
dolpho primo Holfarix Comite, vt mu ltortim iufpicio eft, eonoiuentc, eo,quodcrefcente Canuti potentiam, inuifam fufpeflamque
haberet.Canuto autem,paulo poli trucidato,VVandalorum,'Obotritorum,&: VVagrinenlium dominum,Pribillaus,cum fratre Niclo-
to,ex Regum Obotritorum familia hxreditatis titulo, per vim obtinuerunt.Lotharius interim Imperator. Canuti mortem grauiter
ferens,a S.Vicelino presbytero,&in Bardvvich,celebri olim Saxoni* vrbe, verbi diuini pr*conc,rcligionisergo, admonitus, rraie-
dio flumine Albi & confcriptis,eo loci,Nordalbingis(Ho!fati & Dietmarli funt,qui Nordalbingi dicuntur,quia ad Albis fluuij ripatn,
in Boream,liti funt)montem Aelberg, ia fecundo occupatum, Anno (alutis M. C.XXXIV.prxfidio firmauit, qui vt lecuram huic loco
tutclanijma^ifque certam defenfionem pr*berct, Religionisetiam lludimn,firmilsimum politiarum vinculum inflituto fuoconiun-
xit Hinc Monafterium ad montis radicem excitari curauit. Quemadmodum ex priuilegio,eidem Monallerio a Lothario Imperatore
conceffo,perfpici potell,cuius quidem verba fic habent.
In nomine Domini Dei & Saluatoris nollri lefu Chrifti, Lothariusdiuinx ordinationis clementia Romanorum Imperator Augu-
ftus notumelfe volumus omnibus fidelibus, tam prxfentibus, quam futuris, quod nos pro periecutionc paganorum in Chrillianos,
Caftrum in Slauiaconftruximus, quod a modernis vocaturSigeburg,ab antiquis Aelberg,&antc callrum fecimusEcclefiam ad hono-
* rem Dei & virginis Marix,& B.Ioannis Euangclill* profideCatholica ibi propaganda,ordinatione vero fupradiflx Ecc!elic,commi-
fimus fideli nollro fratri Vicelino viro religiofo &bonxconuerlationis,cuius vitam in bonis operibus probatam cognouimus,fuilq;
fuccclforibus,quos fanior pars elegerit fratru. Ad promotione verbipliusEcclefig & ad fuflenratione fratru Deo ibi leruientium con-
cedimus,pro remedio animxnoftrx,&dileflxconiugis noftr? Righzem,omnem terram qu*ell in occidentali parte caftri,videlicet,a
Callro vfque ad fluuium Trauen*,ex vtraque parte vi*,cum lylua in meridionali plaga adiacente cum fex pagis,&c. Et, vt h*c omnia
rata & inconuulfa permaneant,imprefsione Sigilli nollri fignari pr?cepimus.Dataanno incarnationis Dominice Millefimo cetefimo
tricelimo feptimo,XVl.Kal. April. Anno vero regni nollri XII. Imperij V. Afhim Bardevvick in Chrifti nomine feliciter.Arnen.
Pribiftaus autem,qui poft Canuti mortem in Obotritarumdominum fefe ingeflerat,acerrimus Chriftian^ religionis hoftis,morruo
Cxfare & Henrico Bauari* Duce, imperatoris genero,cum Alberto marchione Brandeburgenli,de Saxonif Duc atu contendente,prin
cipibusque Germani* alijsbellisoccupatis,hac tali occafionevtens,Caftrum Segcbergenfe in poteftatem luam redigerercnrauit,Sed
cum elfet valide munitum, & militari prxfidio,rebufque necelfarijs inftruftum,expugnare non potuit,quare,re infefta,difcedcreco-
aflusfuit; Monallerium autem cum luburbio,&c*tcris proxime adiacentibuspagis,incendio vaftauit,&Holfatiam depopulatus eft,
Tandem hoc Pribiflao etiam defunflo, Adolphus fecundus Holfatix Comes,VVagriam ob damnum,clademque perpellam,libi fubie-
cir,Holfatixq; Comitatui,quem Lotharius,Bilingorum extinfla familia,Schavvenburgenfibus concelferat,coniunxit,monafteriumq;
alio in loco reftaurari curauit. Sub quorum iuril'diftione,arx vnacumopidotantilper permanlit, donec Adolphus V.cx hac familia
vltimus,fine hxrcde difcederer,&Schovvenburgenfes,ius futim,Comitatum Holfati* Chriftiano primo Dani* Regi,ex forore Adol
phi V.& vlrimi nato venderent,& proceres ac flatus huius Comitatus illum in futim Principem eligerent, cuius polleri adhuc Holia-
tiam, *Stormariam,& VVagriam poisident,Eaquc ratione,hoc caftrum,vna cum opiao exh*reditateabaui,aui,& patris,deuolu tum eft
ad Fridericum II. Dani* Regem, qui eius hoc tempore po fle flor eft, & Dominus. Pofiquam autem Arx Sigeberga iam munita, monalle-
. riumque *dificatum elfet,opidum Segebergenfecrelcerequidem coepir,ali quoties tamen, cum Arx oblideretur,concrematum, pe-
nitus euerfum fuit. Quemadmodum etiam anno M.D.XXXi v.a Lubecenfibus,Chriftiano III. bellum inferentibus,ac arcem hanc obli-
dione cingentibus, cum re infefta difcedere cogerentur, hoc opidum incendio deformatum eft. Donatum autem primum fuitiure
municipali ac ciuitatis, nec non ritulo & infignibus. Anno Domini D. CC.LX.a Ioanne& Gcrhardo fratribus Comitibus Holfatix,
Stormari*, VVagri*, & Schavvenburgcnfium,qui incolis quoque agros,paicua,&r pifcationcs concelferunt. Qux don3tio non folum
ad hunc vfque diem inuiolata permanlit,fed afuccclforibusetiam iplorum eft confirmata. Monafterium ipfum, ordinis eft D.Augufti-
ni,in quo monachi non indofti,illi famili* ornamento fuere.Nam, An no M.C.Lxxxi v. Theodoricus ex hoc Monallerio eleftuseft
Epifcopus Lubecenlis. In EcclefiaMonallerij humatus iacct Adolphus Comes loannis II.filius,qui in hic arce ab, Hartuico Rcuentla-
uio nobili Holfato,prxfeflo fuo,cuius filiam lluprauerar, interfcflus cft.Qui quidem,quali aftu ad arcem pcruenerir,& hanc Comitis
c*dem patrarit,hunc in modum hiftorix perhibent.
HartuicusReuentlauius,nobilis Holfatus,reliquos fuos fratres in Segebergenfe opidum Conuocauit, vt cum illis deliberaret, quo-
nam pafto ftuprum fili* &■ conlanguinex ab Adolpho Comite illatum, vindicarenc,& cum vnus illorum minas ac verba atrocia,a li-
quanto liberius in Comitem cruflaflfet, Comes hoc refeifeens, illum in Arcem abripi,&decollari,capurque fratri Hartuico per cubi-
cularium exhiberi iufsit.Hartuicus,cum exteris fratribus,vt par erat,cafum huncxgte ferens, conlccnfo equo caput fratris apprehen-
dit, fanguinifque guttas in manum ftilIans,abforplit,& dixit.Refer Comiti;pcr fanguinem fratris mei,quem hauli,me morte eius & ig-
nominiam,quam mihi & familix intulit,hac mea manu,vt Nobilem Cimbrum &r Hollatum decet,vlturum, & poli, incitato xquo.fe-
flinanter fe 1'ubduxit. Elapfo autem aliquot annorum fpacio, Hartuicus tandem tempus oportunum fenaflum fperaps, quo iniuriam
hanc vindicaret;cum fciret Comitem venatione deleftari,cumq; venatorem cum cane venatorio in fvluam, indagandorum ceruoru
caufa jcmttiercfolere, Ipfe venatorem obferuar,ciquein nemore veli es detrahens,nudum arbori alligau i t,& fumpeis vellibus, equo
g, cane venatorio comitatus,folus ad Arcem fe conferens, a ianitoribus,mane hora tertia in xllate intromittitur,exillimantibus eutn
cfle venatorem. Ille refla ad cubiculum Comitis tendens,cum pulfafter ianuam,ac a puero intromiflus elfet; Comitem his verbis allo-
quitur; Vides ac nofti qui fim?CommendateDeo,morte enim piabisfacinora,iplumquellatim cum puero trucidauit,eadcmque vena-
torio habitu difccdens,citraimpcdimentum,ad fuos reuerfuselt. Ita qui iu Ilus eft Deus, atrocia dei i fla,atiocibuspoenis,etiam in hac
Vita pumrst folet. Cumautem Hartuicus Holfatix finibus cogeretur difcedere, Romam profeflus, abfolutioncm a Pontificcloannc
XXII. impetrauit,hac tamen illi poenitentiainiunfla,vtbonalua in vfum paupera diftribucret.Ex quibus Refeflorium Ccenobij Itzo-
hoienfis nobilium virginum extrui curauit, Comitis autem puer, filius ipfiusftulfe dicitur ex Hartuici filia natus; Id ex Epitaphio,in
atde facra Segebergenfi conllarc putatur, quod habet. Anno Domini M.CCC.XVOccifus eft Comes Adolphus cum filio fuo & hic fe-
pultus.In eadem illa Ecclelia multi etiam nobiles humati quicfcunr, prxfmim VValftorpij, quorum infignia ibidem appenfaconfpi-
ciuntur,inter hos Gerhardus VValftorpius,cui Henricus Ranzouius in columna templi monumentum ex marmore Godlandico fieri
curauit,in quo ipfius effigies,habitu armati equitis,ac ante lignum crucis decumbentis cernitur,cum hac inferiptione.Henricus Ran-
zouius Domini loannis Ranzouij equitis aurati filius,huius arcis pr*feflus,auo fuo materno Gcrhardo VValllorpio.ex pia marris lux
poflulatione,pofuit.Anno Chrifti 1561,Sira eft hxc arx & opidulum.Segenbergenfc mter Hamburgum,Lubecam 5c Chilonium,ita ta-
men,vt Hamburgo per 7.Lubcca 4.Chilonio,pcr fex miliaria diftct,fub cleuatione poli gradus j4. min.30.
■ : 52
O es ati ae Ducatum a nemoribus fyluifq; appellationem fortitum, &■ nuncupatum, quaff in lignis,ne»
moribufque fatum; loci conditionem, Scadmirabilem lignorum abundantiam confideranti, nouum non
erit. Regio eft plana,qux rarisextollitur montibus,& quem interduos,prxcipuum exhibet, isminime ra-
rus, fitu eft pcriucundo,;& belli togseque ornamentis, quibus a nobilifsimo viro , Henrico Ranzouiode-
coratur,admodum celebris,inter Lubecam &Hamburgam,famofas,Hanfeatici foederis,vrbes,Ita, vt Ha-
burga feptem, Lubeca verbquatuor miliaribusdilter. Arcem tam antiquitate, quam primo fundatore, il-
luftrem, fibi impolitam, & ad cius radseesopidum adiunflum habet. Quodquidem taflrum, prifcis tem-
poribus Aeiberch, Nunc vero Sigeburgum nuncupatum, Lotharij eius nominis fecundi, Augufti opera,
inclarelcere coepit. Is enim VVagriam, Sclauorum Cymbricx Cherfonefi regionem, Canuto,Slefuicen-
lium Duci in Feudum concefsir,eumque VVandalorum,&Obotritorum Regem creauir,qui paulopoft
a Magno, Nicolai Regis Dani* patrui lui filio,intcremptu6 ell,extimalante impijfsima matre,ambitione
inflammata,ad paricidium filium.Hic Canutus,in Regia Lotharij imperatorisaula,enutritus,& iam Obo-
tritorum Rex appellatus,peroportuna litus commoditate illeflus , tumultuario opere, montem Aelberg,in quo polhnodum Arx
Sigeberga collocata eft, munire coepit. Cuius quidem inftituti.munitionilque prxfeftusynoflurno temporea Latronccaptus c(l:A-
dolpho primo Holfarix Comite, vt mu ltortim iufpicio eft, eonoiuentc, eo,quodcrefcente Canuti potentiam, inuifam fufpeflamque
haberet.Canuto autem,paulo poli trucidato,VVandalorum,'Obotritorum,&: VVagrinenlium dominum,Pribillaus,cum fratre Niclo-
to,ex Regum Obotritorum familia hxreditatis titulo, per vim obtinuerunt.Lotharius interim Imperator. Canuti mortem grauiter
ferens,a S.Vicelino presbytero,&in Bardvvich,celebri olim Saxoni* vrbe, verbi diuini pr*conc,rcligionisergo, admonitus, rraie-
dio flumine Albi & confcriptis,eo loci,Nordalbingis(Ho!fati & Dietmarli funt,qui Nordalbingi dicuntur,quia ad Albis fluuij ripatn,
in Boream,liti funt)montem Aelberg, ia fecundo occupatum, Anno (alutis M. C.XXXIV.prxfidio firmauit, qui vt lecuram huic loco
tutclanijma^ifque certam defenfionem pr*berct, Religionisetiam lludimn,firmilsimum politiarum vinculum inflituto fuoconiun-
xit Hinc Monafterium ad montis radicem excitari curauit. Quemadmodum ex priuilegio,eidem Monallerio a Lothario Imperatore
conceffo,perfpici potell,cuius quidem verba fic habent.
In nomine Domini Dei & Saluatoris nollri lefu Chrifti, Lothariusdiuinx ordinationis clementia Romanorum Imperator Augu-
ftus notumelfe volumus omnibus fidelibus, tam prxfentibus, quam futuris, quod nos pro periecutionc paganorum in Chrillianos,
Caftrum in Slauiaconftruximus, quod a modernis vocaturSigeburg,ab antiquis Aelberg,&antc callrum fecimusEcclefiam ad hono-
* rem Dei & virginis Marix,& B.Ioannis Euangclill* profideCatholica ibi propaganda,ordinatione vero fupradiflx Ecc!elic,commi-
fimus fideli nollro fratri Vicelino viro religiofo &bonxconuerlationis,cuius vitam in bonis operibus probatam cognouimus,fuilq;
fuccclforibus,quos fanior pars elegerit fratru. Ad promotione verbipliusEcclefig & ad fuflenratione fratru Deo ibi leruientium con-
cedimus,pro remedio animxnoftrx,&dileflxconiugis noftr? Righzem,omnem terram qu*ell in occidentali parte caftri,videlicet,a
Callro vfque ad fluuium Trauen*,ex vtraque parte vi*,cum lylua in meridionali plaga adiacente cum fex pagis,&c. Et, vt h*c omnia
rata & inconuulfa permaneant,imprefsione Sigilli nollri fignari pr?cepimus.Dataanno incarnationis Dominice Millefimo cetefimo
tricelimo feptimo,XVl.Kal. April. Anno vero regni nollri XII. Imperij V. Afhim Bardevvick in Chrifti nomine feliciter.Arnen.
Pribiftaus autem,qui poft Canuti mortem in Obotritarumdominum fefe ingeflerat,acerrimus Chriftian^ religionis hoftis,morruo
Cxfare & Henrico Bauari* Duce, imperatoris genero,cum Alberto marchione Brandeburgenli,de Saxonif Duc atu contendente,prin
cipibusque Germani* alijsbellisoccupatis,hac tali occafionevtens,Caftrum Segcbergenfe in poteftatem luam redigerercnrauit,Sed
cum elfet valide munitum, & militari prxfidio,rebufque necelfarijs inftruftum,expugnare non potuit,quare,re infefta,difcedcreco-
aflusfuit; Monallerium autem cum luburbio,&c*tcris proxime adiacentibuspagis,incendio vaftauit,&Holfatiam depopulatus eft,
Tandem hoc Pribiflao etiam defunflo, Adolphus fecundus Holfatix Comes,VVagriam ob damnum,clademque perpellam,libi fubie-
cir,Holfatixq; Comitatui,quem Lotharius,Bilingorum extinfla familia,Schavvenburgenfibus concelferat,coniunxit,monafteriumq;
alio in loco reftaurari curauit. Sub quorum iuril'diftione,arx vnacumopidotantilper permanlit, donec Adolphus V.cx hac familia
vltimus,fine hxrcde difcederer,&Schovvenburgenfes,ius futim,Comitatum Holfati* Chriftiano primo Dani* Regi,ex forore Adol
phi V.& vlrimi nato venderent,& proceres ac flatus huius Comitatus illum in futim Principem eligerent, cuius polleri adhuc Holia-
tiam, *Stormariam,& VVagriam poisident,Eaquc ratione,hoc caftrum,vna cum opiao exh*reditateabaui,aui,& patris,deuolu tum eft
ad Fridericum II. Dani* Regem, qui eius hoc tempore po fle flor eft, & Dominus. Pofiquam autem Arx Sigeberga iam munita, monalle-
. riumque *dificatum elfet,opidum Segebergenfecrelcerequidem coepir,ali quoties tamen, cum Arx oblideretur,concrematum, pe-
nitus euerfum fuit. Quemadmodum etiam anno M.D.XXXi v.a Lubecenfibus,Chriftiano III. bellum inferentibus,ac arcem hanc obli-
dione cingentibus, cum re infefta difcedere cogerentur, hoc opidum incendio deformatum eft. Donatum autem primum fuitiure
municipali ac ciuitatis, nec non ritulo & infignibus. Anno Domini D. CC.LX.a Ioanne& Gcrhardo fratribus Comitibus Holfatix,
Stormari*, VVagri*, & Schavvenburgcnfium,qui incolis quoque agros,paicua,&r pifcationcs concelferunt. Qux don3tio non folum
ad hunc vfque diem inuiolata permanlit,fed afuccclforibusetiam iplorum eft confirmata. Monafterium ipfum, ordinis eft D.Augufti-
ni,in quo monachi non indofti,illi famili* ornamento fuere.Nam, An no M.C.Lxxxi v. Theodoricus ex hoc Monallerio eleftuseft
Epifcopus Lubecenlis. In EcclefiaMonallerij humatus iacct Adolphus Comes loannis II.filius,qui in hic arce ab, Hartuico Rcuentla-
uio nobili Holfato,prxfeflo fuo,cuius filiam lluprauerar, interfcflus cft.Qui quidem,quali aftu ad arcem pcruenerir,& hanc Comitis
c*dem patrarit,hunc in modum hiftorix perhibent.
HartuicusReuentlauius,nobilis Holfatus,reliquos fuos fratres in Segebergenfe opidum Conuocauit, vt cum illis deliberaret, quo-
nam pafto ftuprum fili* &■ conlanguinex ab Adolpho Comite illatum, vindicarenc,& cum vnus illorum minas ac verba atrocia,a li-
quanto liberius in Comitem cruflaflfet, Comes hoc refeifeens, illum in Arcem abripi,&decollari,capurque fratri Hartuico per cubi-
cularium exhiberi iufsit.Hartuicus,cum exteris fratribus,vt par erat,cafum huncxgte ferens, conlccnfo equo caput fratris apprehen-
dit, fanguinifque guttas in manum ftilIans,abforplit,& dixit.Refer Comiti;pcr fanguinem fratris mei,quem hauli,me morte eius & ig-
nominiam,quam mihi & familix intulit,hac mea manu,vt Nobilem Cimbrum &r Hollatum decet,vlturum, & poli, incitato xquo.fe-
flinanter fe 1'ubduxit. Elapfo autem aliquot annorum fpacio, Hartuicus tandem tempus oportunum fenaflum fperaps, quo iniuriam
hanc vindicaret;cum fciret Comitem venatione deleftari,cumq; venatorem cum cane venatorio in fvluam, indagandorum ceruoru
caufa jcmttiercfolere, Ipfe venatorem obferuar,ciquein nemore veli es detrahens,nudum arbori alligau i t,& fumpeis vellibus, equo
g, cane venatorio comitatus,folus ad Arcem fe conferens, a ianitoribus,mane hora tertia in xllate intromittitur,exillimantibus eutn
cfle venatorem. Ille refla ad cubiculum Comitis tendens,cum pulfafter ianuam,ac a puero intromiflus elfet; Comitem his verbis allo-
quitur; Vides ac nofti qui fim?CommendateDeo,morte enim piabisfacinora,iplumquellatim cum puero trucidauit,eadcmque vena-
torio habitu difccdens,citraimpcdimentum,ad fuos reuerfuselt. Ita qui iu Ilus eft Deus, atrocia dei i fla,atiocibuspoenis,etiam in hac
Vita pumrst folet. Cumautem Hartuicus Holfatix finibus cogeretur difcedere, Romam profeflus, abfolutioncm a Pontificcloannc
XXII. impetrauit,hac tamen illi poenitentiainiunfla,vtbonalua in vfum paupera diftribucret.Ex quibus Refeflorium Ccenobij Itzo-
hoienfis nobilium virginum extrui curauit, Comitis autem puer, filius ipfiusftulfe dicitur ex Hartuici filia natus; Id ex Epitaphio,in
atde facra Segebergenfi conllarc putatur, quod habet. Anno Domini M.CCC.XVOccifus eft Comes Adolphus cum filio fuo & hic fe-
pultus.In eadem illa Ecclelia multi etiam nobiles humati quicfcunr, prxfmim VValftorpij, quorum infignia ibidem appenfaconfpi-
ciuntur,inter hos Gerhardus VValftorpius,cui Henricus Ranzouius in columna templi monumentum ex marmore Godlandico fieri
curauit,in quo ipfius effigies,habitu armati equitis,ac ante lignum crucis decumbentis cernitur,cum hac inferiptione.Henricus Ran-
zouius Domini loannis Ranzouij equitis aurati filius,huius arcis pr*feflus,auo fuo materno Gcrhardo VValllorpio.ex pia marris lux
poflulatione,pofuit.Anno Chrifti 1561,Sira eft hxc arx & opidulum.Segenbergenfc mter Hamburgum,Lubecam 5c Chilonium,ita ta-
men,vt Hamburgo per 7.Lubcca 4.Chilonio,pcr fex miliaria diftct,fub cleuatione poli gradus j4. min.30.
■ : 52