DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.16955#0090
E I S L E B I A-
\
1« V! B1A ’ Mansfeldi*, qui fuperiori Saxoni* interSafam amnem & Wioemm ,vr.r
eft.Metropolis.antiquitate&firucommendatur. AppellationemfiquidemahSA Pn f
fequuta putatur, qu*Tacito tcfte, oras Sueuicas, vicinaque loca, poit mortem C°"'
agrauerit^Eiilebi*, domicilium fouerit. Situ eftfalubri & optimo fo! S^N
qu^min fundo fertile, ibi frumenta, hic metalla, lar<m prouentu fuooeSnc T fuPe!rfic,c*
eius yifeeribus, propeEiflebiam,Mansfeldiarn, &Hochfteden,lapisniger, acfiffilis, cuiufmodl^erT
quo in laminas renues ferto, tegularum loco,vtimur, nonnullis,ardofa vocantur isS S V ’
rimum obtinet, ac metalli minime occulta habet indicia, confpiciturenim uafperfusauri^iimiu-^co"
lor. Hunc itaque,ingenti copia erutum, ex montibus lignisque circumpofitis exurunt
odorem emittit eundem, quem linthann-aces.feucarbonar.j lapides, i, ficontingatpla^splS
r r v 11 • ignem confpergere tantum abeft, vtextinguatur, vt maiores etiam flammas excitet lapif^eociriu^
liquefcaqquod bituminis pifciue, non obfcurumeftinchtium.Neq; hoc tacendum, cum ludentis n-itnro m.W?i 1 ■’ ' *
videriqueat,quodislapis,rnanifsftasoftentat infpiciencibus'animalium fcreomnhgwwis Iramer,t^
coloris,^ ita, vt quiduis, primo, intuitu, dignofeere queas. Affirmant nonnulli, eora multem
lacus gignat, eum pr*feferre imagines; cuiufmodi luntpifuum, anguillarum, carpionumranarum, VermnaliiS
aliorum animantium figuras cum exhibere adynguem, vtpotegallorum, gallinariorum, & Salimandrarum, quin & innuo Hm
eorum lapidum, Pontificis cuiufdam barbati effigiem , triplici diademate ornatam, multis confpertam aiunt Pnmi
prifc.s temporibus, multa commemoratione digna, funt gefta.yt enim pleraque taceam, hic faltem commemorareiuu-lwr m,
cum annus ageretur ortuagefimus fecundus, fupra millefimum, conuentusibi primatum Saxoni* habitus&erit qS£,
GreS°i? VII. Pontificis Maximi confp,ratione contra Hernicum IV. farta, regem fibi elegerunt Hemvannum Lorhafi S *fV
P"1-1El^bisn%.f‘«'“s,:ahquantifper:imperatorireftitir,eiufqueexcrcftum,exFrifonibuscolleftum&“j
Vnd«““®“"”'.«oPidiWcu^
tvbinga,
TV b 1 N.G A, ia Dueatu VVirtenbergenfi,adNeccarum flumen, vrbsadmodum elegans Cereris T i!,f,il„n;e,L„ ,
& copiofo, & generofo prouentu, ram incolis, quim vicinis Sueuiscommunicat^vrramque Necc-ri finam h!ia3"S,C|U3!
coniungit, Arce, vinifero colle, Canonicorum collegio, & rei literari* ornamento, vniuerfinre rnnfivVna Vr ’ i^deo pon te
VVirtenbergenlem ditionem, vniuerfalehoc ftudiumilluftrarit, quam quod anno (alutis M ('C C c vr ,^°-n^!iloreS ?nag
conuentu. i Maximiliano Augulto, ex VVirtenbergenfi Comitatu, Ducatus fit confiinuus obinfic-nes 4 hermV-ic vJorrt|’::n“n:l
renbergenfis, & Montispeligatdi Comitis virtute tfqui primus, eo te.npore,pub!ico principXSeffif D
fibrinis lireris, imbutus non fuerit (impedientibus id, fub quibus educatus eft tutoribus)eru litorum tamen vii-PP£ atusrfs,cr*
dine, mirifice delegatus, legendis namque teutonicis feriptis, multarum rerum cognkionem & confuetu-
plurima fibi, ex latino, in vernaculum fermonem transferri curauit. Is igitur, multo rerum vfu edortus, quanti wferaPPfincTpe^
virum,rerum,&fcientiarumc0gnitiopeimbui, Tutoribus,obnegleftam fui inftitutionem,femper0ffenfusfuit. Ac proinde cu m
videret quanto pafsim m honore, viri dofti,ac boni haberentur,neque in Ducatu fuo, vllum. Mulis efTec domicilium cuius occa
fione fubditorum fih/.liberalibus dilciplinis imbuerentur,hinc Vniuerfitatem, ftudij generalis. Anno /477.in opido fuoTubino-n *
fi,pontificia&imperiah au(floritate, priuilegiatam, fundauit. Qu* accurati deinde reformata, & aurta fuit,anno Domini vaf l
pr*fens defcriptum,latius oftendir. ' U
Vnineiditas Tubingenfis omnibus &fingulis, bonarum fiterarum ama foribus, falutem Credibile, & i vero minimi difientr
reum elfe debet, maiores noftros, ingentia homini deprehendifle virtutum feminaria, ipfa ft prodente natura quibus fi
accederet, curaque di igentior,magni quippiam efficipofle.haud eftirnmerirb exiftimarum . Itaque bonis ingeniis velut eS/
gqs plantis.certa funt locadeftinataqn quibus femotis impedimentis,pr*fig;iia fapienti*,culmina inolefcerepoflent In hanc^m
Gratiam Dijs habuit Philippus,terr* Macedoni* regnator, quod Alexandrum filium Ariftorelis temnnrik»c „,r: SL• *
Neroni Senecam,Traiano Plutarchum, Caroloilli Magno, fuumceffiffie Alcuinunuepetimn S
rebus gerendis, evuditosdeefTe nonpoffe cenferent principes, honore aedignitatum or*roparin,i' v 11 cProgr^fu*cum
gymnafia, Pontifices immunitate addidere. Igitur Eberhardus Probus, VVutenber^nffin^f)uxDrimuTr^iradnTr?mn^aUerU,:t
densfuamRemp. hominum egeredoCtorum opera, qnosincredibili profecutus beneuolentia ftu liomm vnm^fir nati!_n’ V-~
tateapoftolica, & imperiali, in opido Tubingenfi. prudenrilfima fundauit ordinarione au^.orI“
rij doctores quatuor,in Iure Pontificio & Imperiali, fex, In Medicina, Theorica, Praflicalue duo in mo«]^ Fn' 8'?'.or^ina’
toriaque duo. In Philofophianaturaliiacrationali, duobus in contubernijs, magiffii decem, perfingulosdieslbr-b P?e?Ca°n'
fiteantu r legiones,perpetui^; foueanturftipendijs.Gymnafiarclii.infuper dicti findi;. perpendentef,quam magn^fintartffimeffer
cfus, n. quid libera.ibus abeffet literis, & quo mathematicis alumni, liberius vacarent dilciplinis quibus Gr*ris ni! fn4 ;n n •
magifirumIoannem Stoffler aftronomumdotfiffimum, vel ArchimediSyracufio.nonconceclerKem.madiinarum^Sa^Si’
co conciliarunt honorario. Denique ex orbe illo difciplinarum cyclopedia.nequicquain clefideraripoflet, linguisedifcend^i'
fignem eruditione cogmtiffima virum Ioannem ReucblinPhorcenfem Pr*fecerunr, qui Hebrus Sandasque&G *cas lfi^c
ex authoribus intenm prsftant.ffimis, quorum iufia Tubing* eft copia, qua pr*ditus,eiHiumanirate, doceat fidditerVm* Jf
itaq; ftudiorum amatores vbiu.sgentium agant,quos haftenusgrauisfortan, Vel pro petendis, ve! percipiendis infignibus ivo»r
fiirum deterruit lactuia,vbemmos difcendifontes,adircvo!entes,hucconduanthorramur.Sene(fcutis viatica adi?’ f ’l r "
Iatia,fortunatisornamenta,gratis,libere,acfinevlla ifiercede,in hunc diem erogatis (blita, Calendis Maiis annior*fe VS ^
cepturi. Magnftris enim ac doloribus,reliquisque omnium fcibilium profeiforibus, *rarij tribuni, e eazophilatlnftfilffl11^^
pro cuiufque munere dignam fingulis ftipem, acpr*mia dependent, vt neque propter audiendos cwufcunaue f4n!nr;! i;K t
quicquam, nec pro percipiendis mfignijs infolitumhaftenus, percipi, non confuetura fit erogandum. Idque «imnSKnS
centia, hortatu fuafuque GuilhelmiTrucbfes,C*fari*Maiefiatis, in Ducatu VVirtcnburgenfium Vicarii Baroni PblfT
que aliorum regentium,quorum aufpicio daftuque ftudiofus, quilibet, in perpetuum deinceps fdiuina modofaueatdem^irH
facile confequi poterit, obuium atque oblatum, quod enim longa difficilius peregrinatione, & multiplici impendio vix atque
*gre vel malignis,vclpreuofiscftalfecutusmagiftiis, r 1 1 1
4o
\
1« V! B1A ’ Mansfeldi*, qui fuperiori Saxoni* interSafam amnem & Wioemm ,vr.r
eft.Metropolis.antiquitate&firucommendatur. AppellationemfiquidemahSA Pn f
fequuta putatur, qu*Tacito tcfte, oras Sueuicas, vicinaque loca, poit mortem C°"'
agrauerit^Eiilebi*, domicilium fouerit. Situ eftfalubri & optimo fo! S^N
qu^min fundo fertile, ibi frumenta, hic metalla, lar<m prouentu fuooeSnc T fuPe!rfic,c*
eius yifeeribus, propeEiflebiam,Mansfeldiarn, &Hochfteden,lapisniger, acfiffilis, cuiufmodl^erT
quo in laminas renues ferto, tegularum loco,vtimur, nonnullis,ardofa vocantur isS S V ’
rimum obtinet, ac metalli minime occulta habet indicia, confpiciturenim uafperfusauri^iimiu-^co"
lor. Hunc itaque,ingenti copia erutum, ex montibus lignisque circumpofitis exurunt
odorem emittit eundem, quem linthann-aces.feucarbonar.j lapides, i, ficontingatpla^splS
r r v 11 • ignem confpergere tantum abeft, vtextinguatur, vt maiores etiam flammas excitet lapif^eociriu^
liquefcaqquod bituminis pifciue, non obfcurumeftinchtium.Neq; hoc tacendum, cum ludentis n-itnro m.W?i 1 ■’ ' *
videriqueat,quodislapis,rnanifsftasoftentat infpiciencibus'animalium fcreomnhgwwis Iramer,t^
coloris,^ ita, vt quiduis, primo, intuitu, dignofeere queas. Affirmant nonnulli, eora multem
lacus gignat, eum pr*feferre imagines; cuiufmodi luntpifuum, anguillarum, carpionumranarum, VermnaliiS
aliorum animantium figuras cum exhibere adynguem, vtpotegallorum, gallinariorum, & Salimandrarum, quin & innuo Hm
eorum lapidum, Pontificis cuiufdam barbati effigiem , triplici diademate ornatam, multis confpertam aiunt Pnmi
prifc.s temporibus, multa commemoratione digna, funt gefta.yt enim pleraque taceam, hic faltem commemorareiuu-lwr m,
cum annus ageretur ortuagefimus fecundus, fupra millefimum, conuentusibi primatum Saxoni* habitus&erit qS£,
GreS°i? VII. Pontificis Maximi confp,ratione contra Hernicum IV. farta, regem fibi elegerunt Hemvannum Lorhafi S *fV
P"1-1El^bisn%.f‘«'“s,:ahquantifper:imperatorireftitir,eiufqueexcrcftum,exFrifonibuscolleftum&“j
Vnd«““®“"”'.«oPidiWcu^
tvbinga,
TV b 1 N.G A, ia Dueatu VVirtenbergenfi,adNeccarum flumen, vrbsadmodum elegans Cereris T i!,f,il„n;e,L„ ,
& copiofo, & generofo prouentu, ram incolis, quim vicinis Sueuiscommunicat^vrramque Necc-ri finam h!ia3"S,C|U3!
coniungit, Arce, vinifero colle, Canonicorum collegio, & rei literari* ornamento, vniuerfinre rnnfivVna Vr ’ i^deo pon te
VVirtenbergenlem ditionem, vniuerfalehoc ftudiumilluftrarit, quam quod anno (alutis M ('C C c vr ,^°-n^!iloreS ?nag
conuentu. i Maximiliano Augulto, ex VVirtenbergenfi Comitatu, Ducatus fit confiinuus obinfic-nes 4 hermV-ic vJorrt|’::n“n:l
renbergenfis, & Montispeligatdi Comitis virtute tfqui primus, eo te.npore,pub!ico principXSeffif D
fibrinis lireris, imbutus non fuerit (impedientibus id, fub quibus educatus eft tutoribus)eru litorum tamen vii-PP£ atusrfs,cr*
dine, mirifice delegatus, legendis namque teutonicis feriptis, multarum rerum cognkionem & confuetu-
plurima fibi, ex latino, in vernaculum fermonem transferri curauit. Is igitur, multo rerum vfu edortus, quanti wferaPPfincTpe^
virum,rerum,&fcientiarumc0gnitiopeimbui, Tutoribus,obnegleftam fui inftitutionem,femper0ffenfusfuit. Ac proinde cu m
videret quanto pafsim m honore, viri dofti,ac boni haberentur,neque in Ducatu fuo, vllum. Mulis efTec domicilium cuius occa
fione fubditorum fih/.liberalibus dilciplinis imbuerentur,hinc Vniuerfitatem, ftudij generalis. Anno /477.in opido fuoTubino-n *
fi,pontificia&imperiah au(floritate, priuilegiatam, fundauit. Qu* accurati deinde reformata, & aurta fuit,anno Domini vaf l
pr*fens defcriptum,latius oftendir. ' U
Vnineiditas Tubingenfis omnibus &fingulis, bonarum fiterarum ama foribus, falutem Credibile, & i vero minimi difientr
reum elfe debet, maiores noftros, ingentia homini deprehendifle virtutum feminaria, ipfa ft prodente natura quibus fi
accederet, curaque di igentior,magni quippiam efficipofle.haud eftirnmerirb exiftimarum . Itaque bonis ingeniis velut eS/
gqs plantis.certa funt locadeftinataqn quibus femotis impedimentis,pr*fig;iia fapienti*,culmina inolefcerepoflent In hanc^m
Gratiam Dijs habuit Philippus,terr* Macedoni* regnator, quod Alexandrum filium Ariftorelis temnnrik»c „,r: SL• *
Neroni Senecam,Traiano Plutarchum, Caroloilli Magno, fuumceffiffie Alcuinunuepetimn S
rebus gerendis, evuditosdeefTe nonpoffe cenferent principes, honore aedignitatum or*roparin,i' v 11 cProgr^fu*cum
gymnafia, Pontifices immunitate addidere. Igitur Eberhardus Probus, VVutenber^nffin^f)uxDrimuTr^iradnTr?mn^aUerU,:t
densfuamRemp. hominum egeredoCtorum opera, qnosincredibili profecutus beneuolentia ftu liomm vnm^fir nati!_n’ V-~
tateapoftolica, & imperiali, in opido Tubingenfi. prudenrilfima fundauit ordinarione au^.orI“
rij doctores quatuor,in Iure Pontificio & Imperiali, fex, In Medicina, Theorica, Praflicalue duo in mo«]^ Fn' 8'?'.or^ina’
toriaque duo. In Philofophianaturaliiacrationali, duobus in contubernijs, magiffii decem, perfingulosdieslbr-b P?e?Ca°n'
fiteantu r legiones,perpetui^; foueanturftipendijs.Gymnafiarclii.infuper dicti findi;. perpendentef,quam magn^fintartffimeffer
cfus, n. quid libera.ibus abeffet literis, & quo mathematicis alumni, liberius vacarent dilciplinis quibus Gr*ris ni! fn4 ;n n •
magifirumIoannem Stoffler aftronomumdotfiffimum, vel ArchimediSyracufio.nonconceclerKem.madiinarum^Sa^Si’
co conciliarunt honorario. Denique ex orbe illo difciplinarum cyclopedia.nequicquain clefideraripoflet, linguisedifcend^i'
fignem eruditione cogmtiffima virum Ioannem ReucblinPhorcenfem Pr*fecerunr, qui Hebrus Sandasque&G *cas lfi^c
ex authoribus intenm prsftant.ffimis, quorum iufia Tubing* eft copia, qua pr*ditus,eiHiumanirate, doceat fidditerVm* Jf
itaq; ftudiorum amatores vbiu.sgentium agant,quos haftenusgrauisfortan, Vel pro petendis, ve! percipiendis infignibus ivo»r
fiirum deterruit lactuia,vbemmos difcendifontes,adircvo!entes,hucconduanthorramur.Sene(fcutis viatica adi?’ f ’l r "
Iatia,fortunatisornamenta,gratis,libere,acfinevlla ifiercede,in hunc diem erogatis (blita, Calendis Maiis annior*fe VS ^
cepturi. Magnftris enim ac doloribus,reliquisque omnium fcibilium profeiforibus, *rarij tribuni, e eazophilatlnftfilffl11^^
pro cuiufque munere dignam fingulis ftipem, acpr*mia dependent, vt neque propter audiendos cwufcunaue f4n!nr;! i;K t
quicquam, nec pro percipiendis mfignijs infolitumhaftenus, percipi, non confuetura fit erogandum. Idque «imnSKnS
centia, hortatu fuafuque GuilhelmiTrucbfes,C*fari*Maiefiatis, in Ducatu VVirtcnburgenfium Vicarii Baroni PblfT
que aliorum regentium,quorum aufpicio daftuque ftudiofus, quilibet, in perpetuum deinceps fdiuina modofaueatdem^irH
facile confequi poterit, obuium atque oblatum, quod enim longa difficilius peregrinatione, & multiplici impendio vix atque
*gre vel malignis,vclpreuofiscftalfecutusmagiftiis, r 1 1 1
4o