DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16955#0120
Nulla gens,inquit Cicero,qux non,aut ita (uba^fta fit,v! vix extet,aut ita domita^vtquiefca^autpacata, vf victoria noftra,Tmpe-
rioque lxterur,tum gentes,quas antea,nullx literx,nulla vox, nulla fama notas fecerat, exteras item partes, quas vel a gentibus, vel
inimicis huiclmperio,vel infidijs,vel incognitisimmanibus,&Barbaris tenebantur, noftris armis deuift*. parere coaftefunt. Mili-
tcsquin immo armisinfignes.Roma flarim habuit,& populum Marte gentium, vt terrigenas cum armis natum exiftimes. Vnde Pyr-
rhus,de virtute militum Ro. O quam facilc,inquit, Orbislmpcrium occupare, aut mihi Romanis militibus, aut me Regem Roma-
nis .Hac virtute maiores noftri,primum vniuerfam Italiam deuicerunt,deinceps Carthaginem exciderunt, Naumanriameuerterunr,
potiflimos Reges, bellicofifiimas gentes in deditionem huius Imperijredigerunt. Tot habuit triumphos, quot ora* fiint, partesque
Terra rum,forvi<5k>rias bellicas,quotfunr in rerem natura genera bellorum. Illud vero fine dubitatione Romanum fundauitlmpcri-
um,quod fundator huius VrbisRomulusfccdere Sabino,docuit, etiam hoftibus recipiendis augeri Ciuitarem hanc oportere, Cuius
au<ftorirate.&exemplo minquam eft intermiffa& maioribus noftris,Iargido,&communicatio Ciuitaris, itaque ex omnibus generi-
bus gentes vniuerfx in Ciuitatcmfuntreceptx, Licet inflaturum deinde fuit, ne quis noftrum plufquitm vnius Ciuirariseflepoflec,
nequis inuitusCiuitatemuretur.neue inCiuirate maneat inuitus. Vnde quidam Athenis numero iudicumadfciti, cum ignorarem,
fiil!amCiuitatemefTentadepti,hancfe perdidilfe, nifi.poftliminio recuperaffent. Hic ille Princeps terrarum, gentium viffor, domi-
tor vniuerfi,fupra humanam fortem potentiffimus.Hxc eft illa Roma, Regina vrbium, mundi caput, Ingeniorum parens, gentium
hofpita,peregrinx virtute femper patens.Vbi omnis repentin3,atque ex virtute nobilitas, ex externis quoque atque Ciuitate donatis.
Confiat enim exdatanonmirrusprudenter,qukmliberaliter,Ciuitate, tam Italis,quam externis, & dum nullum fafiiditur genus, in
quo virtus elucefceret, creuifle Imperium, non propter generis nobilitatem tantum, fed propter res egregie geftas, nulla Orbis parte
modo edent clari viri. repudiata Nec vero Afia hicab Europa diftinfta eft, fed omnia omnibus in medio pofita funt, nemo ccnfetur,
modo fit Imperio,aut fide dignus,fed fiat communis Terrarum ftatus, Isque popularis fub optimo Imperatore, atque retfiore, Om-
nesquequafi in commune Forum conueniunt pro fuisquifque meritis prxmia relaturi. Quod vero fuisfinibus,regibusq;Ciuitasqu£
piam eft,idipfum eft Hxc vniuerfo Orbi, quafi communis vrbs Prouincix roriusconuentus. Porro dixeris in vnam hanc Arcem con-
iecftos omnes habita fores. Quique pergentes , ac populos diuerfa loca incolunt hxc vero nunquam vili defuit, fed vtterrxfolum
fert omnes, ita &hxc ex vniuerfo Orbe confluentes omnes accipit, quafi mare flumina. Quin etiam hocillic quoque cum mari com-
mune eft,quod nec mare maius fit, fluuiorum influxu, tanquam fato datum fir,vt vna cum illis^amplitudinem quoqueinfluentem re
cipiat,neque in hac ob magnitudinem quicquamapparet,(edficuti qui intra finum recondunt omnia, ita & hxc omnes intra fecom-
plexa eft.Quippe vltro,cirroque meantibus eadem eft,eademquevifitur.Nulla vrbs tam renue habuit principium nec ad tam magna
rerum faftigia ira mature peruenit Cui ab exordio tam fimplex vitx cultus fuit,vt rudi cemento conftraras domos,& fcandulisrobo-
reis ac ftramentis conteftam vrbem per annos. CCCC. vfque ad Pyrrhi bellum fuifle,faris conftat, & totidem prope annos pulte,pro
panevfos Poftdeni&um Orbem deliciis rerum omnium, quas tellus. mareque gignit expleuifleanimum. Vrbs tota paflim culta, ac
frequens agro ad fruges,adpafcua ad vites gignendas vberrimo,Siluis ad lignandum, & materiam fuppedirandam abunde fiufficien-
ubus, vbi temperies aeris perquam lxta.&commoda, in voluptatum intemperantia male audiret, herbofifaltus, amcenx valles,aqua
rum affluens tellus,Ver vbi perpetuum atque alienis menfibus Aeftas. Solo femper tepido, nunquam colono repugnanti,vbi greges,
& armenta. &alrilia quxque opime proueniunt, vbi auium aucupia, & ferarum venationes, accommodatiffime. Sed mu Ito homi-
num prxftantiora ingenia femper progenuit, quskm reliquus OrbF Terrarum. Gentium enim in toto Orbe prxftantiffima, haud du-
bie,Romana extirit.Qmitto gencrisnobih>atem,aTroianisvfqueprius,deindeabAlbanisRegibus,dedu&am. Qux nam patria (vc
verum fateamur)poft natos homines,tot genuit prxclariflimos in omni virtuti viros ?Curios, Fabritios, Camillos, Catones,Scipio.
nes,Decios,Marcellos.atque alios quos longum efler,recenfere.Regibus certe maximis,prxftantiores, quoniam Regibus imperant,
vnde non immerito,Cyneas Pyrrhi Regis I egarusia(Tuseft rorfe Reges vidifle,quot ciues.Tradunr Corneliam Scipionisfiliam5poft
mortem Grachi,cum ab Prolomxo Aegyptiorum Rege,in vxorempeteretur, quod nuptias fuas minimi mereri videretur, refpuiflTe.
Prxrereaomma Regna in roto Orbe,prxterRo.Imperium,aut breuirerdurauerunt,aut modica, aut fabulofa fuerunt, vnumtanrum
d'(ftum Imperium &illud Romanum,quodRomxvfurpatum,primum fub CxfareDi<ftatQreampliffimum,acdiuturnumlocuplc
tiflimo edam Maronis teftimonio,cum inquit.
• Imperium fine fine dedi.
Nullum enim ab exordio fermeminur, neque incrementis roto Orbe amplius, ab Romulo Rhex virginis Veftalis,& MartisfiJio
exordium habuit. NullaqueRefpub. maior, necfantftior, nec bonis exemplis dirior Qui omnium genere mirificorum exemplorum
torum Orbem repleuit,militarisque difciplinx, & feueriraris, & virtutum omnium fpecimen. Nullos homines benignius inter fe vi-
uere. quam Romanos,nullum Regem Romanis parem, nihil efle, quod hominum manu,& opibusRo. Imperij effici non poflfet.Satis
confiat origini Romanx.& Dcos adfuifie & non defuturam virtutem. Nullum vero Regnum tam repente au<ftum. quhm Alexandri
Magni,qui prius fibi vifus eft comparare Imperium,quam regnaflfe, quia dedit leges, nulla conftituit militibus ftipendia fed tantum
per Regiones difeurrit,nec regnum ftabiliuit,dic«c folitusjlongeprxftantiusliteris antecederc,quano Imperiosae magis araarbqulm
timeri.Cxfar aurem contra.
Oderint dum metuant.
rioque lxterur,tum gentes,quas antea,nullx literx,nulla vox, nulla fama notas fecerat, exteras item partes, quas vel a gentibus, vel
inimicis huiclmperio,vel infidijs,vel incognitisimmanibus,&Barbaris tenebantur, noftris armis deuift*. parere coaftefunt. Mili-
tcsquin immo armisinfignes.Roma flarim habuit,& populum Marte gentium, vt terrigenas cum armis natum exiftimes. Vnde Pyr-
rhus,de virtute militum Ro. O quam facilc,inquit, Orbislmpcrium occupare, aut mihi Romanis militibus, aut me Regem Roma-
nis .Hac virtute maiores noftri,primum vniuerfam Italiam deuicerunt,deinceps Carthaginem exciderunt, Naumanriameuerterunr,
potiflimos Reges, bellicofifiimas gentes in deditionem huius Imperijredigerunt. Tot habuit triumphos, quot ora* fiint, partesque
Terra rum,forvi<5k>rias bellicas,quotfunr in rerem natura genera bellorum. Illud vero fine dubitatione Romanum fundauitlmpcri-
um,quod fundator huius VrbisRomulusfccdere Sabino,docuit, etiam hoftibus recipiendis augeri Ciuitarem hanc oportere, Cuius
au<ftorirate.&exemplo minquam eft intermiffa& maioribus noftris,Iargido,&communicatio Ciuitaris, itaque ex omnibus generi-
bus gentes vniuerfx in Ciuitatcmfuntreceptx, Licet inflaturum deinde fuit, ne quis noftrum plufquitm vnius Ciuirariseflepoflec,
nequis inuitusCiuitatemuretur.neue inCiuirate maneat inuitus. Vnde quidam Athenis numero iudicumadfciti, cum ignorarem,
fiil!amCiuitatemefTentadepti,hancfe perdidilfe, nifi.poftliminio recuperaffent. Hic ille Princeps terrarum, gentium viffor, domi-
tor vniuerfi,fupra humanam fortem potentiffimus.Hxc eft illa Roma, Regina vrbium, mundi caput, Ingeniorum parens, gentium
hofpita,peregrinx virtute femper patens.Vbi omnis repentin3,atque ex virtute nobilitas, ex externis quoque atque Ciuitate donatis.
Confiat enim exdatanonmirrusprudenter,qukmliberaliter,Ciuitate, tam Italis,quam externis, & dum nullum fafiiditur genus, in
quo virtus elucefceret, creuifle Imperium, non propter generis nobilitatem tantum, fed propter res egregie geftas, nulla Orbis parte
modo edent clari viri. repudiata Nec vero Afia hicab Europa diftinfta eft, fed omnia omnibus in medio pofita funt, nemo ccnfetur,
modo fit Imperio,aut fide dignus,fed fiat communis Terrarum ftatus, Isque popularis fub optimo Imperatore, atque retfiore, Om-
nesquequafi in commune Forum conueniunt pro fuisquifque meritis prxmia relaturi. Quod vero fuisfinibus,regibusq;Ciuitasqu£
piam eft,idipfum eft Hxc vniuerfo Orbi, quafi communis vrbs Prouincix roriusconuentus. Porro dixeris in vnam hanc Arcem con-
iecftos omnes habita fores. Quique pergentes , ac populos diuerfa loca incolunt hxc vero nunquam vili defuit, fed vtterrxfolum
fert omnes, ita &hxc ex vniuerfo Orbe confluentes omnes accipit, quafi mare flumina. Quin etiam hocillic quoque cum mari com-
mune eft,quod nec mare maius fit, fluuiorum influxu, tanquam fato datum fir,vt vna cum illis^amplitudinem quoqueinfluentem re
cipiat,neque in hac ob magnitudinem quicquamapparet,(edficuti qui intra finum recondunt omnia, ita & hxc omnes intra fecom-
plexa eft.Quippe vltro,cirroque meantibus eadem eft,eademquevifitur.Nulla vrbs tam renue habuit principium nec ad tam magna
rerum faftigia ira mature peruenit Cui ab exordio tam fimplex vitx cultus fuit,vt rudi cemento conftraras domos,& fcandulisrobo-
reis ac ftramentis conteftam vrbem per annos. CCCC. vfque ad Pyrrhi bellum fuifle,faris conftat, & totidem prope annos pulte,pro
panevfos Poftdeni&um Orbem deliciis rerum omnium, quas tellus. mareque gignit expleuifleanimum. Vrbs tota paflim culta, ac
frequens agro ad fruges,adpafcua ad vites gignendas vberrimo,Siluis ad lignandum, & materiam fuppedirandam abunde fiufficien-
ubus, vbi temperies aeris perquam lxta.&commoda, in voluptatum intemperantia male audiret, herbofifaltus, amcenx valles,aqua
rum affluens tellus,Ver vbi perpetuum atque alienis menfibus Aeftas. Solo femper tepido, nunquam colono repugnanti,vbi greges,
& armenta. &alrilia quxque opime proueniunt, vbi auium aucupia, & ferarum venationes, accommodatiffime. Sed mu Ito homi-
num prxftantiora ingenia femper progenuit, quskm reliquus OrbF Terrarum. Gentium enim in toto Orbe prxftantiffima, haud du-
bie,Romana extirit.Qmitto gencrisnobih>atem,aTroianisvfqueprius,deindeabAlbanisRegibus,dedu&am. Qux nam patria (vc
verum fateamur)poft natos homines,tot genuit prxclariflimos in omni virtuti viros ?Curios, Fabritios, Camillos, Catones,Scipio.
nes,Decios,Marcellos.atque alios quos longum efler,recenfere.Regibus certe maximis,prxftantiores, quoniam Regibus imperant,
vnde non immerito,Cyneas Pyrrhi Regis I egarusia(Tuseft rorfe Reges vidifle,quot ciues.Tradunr Corneliam Scipionisfiliam5poft
mortem Grachi,cum ab Prolomxo Aegyptiorum Rege,in vxorempeteretur, quod nuptias fuas minimi mereri videretur, refpuiflTe.
Prxrereaomma Regna in roto Orbe,prxterRo.Imperium,aut breuirerdurauerunt,aut modica, aut fabulofa fuerunt, vnumtanrum
d'(ftum Imperium &illud Romanum,quodRomxvfurpatum,primum fub CxfareDi<ftatQreampliffimum,acdiuturnumlocuplc
tiflimo edam Maronis teftimonio,cum inquit.
• Imperium fine fine dedi.
Nullum enim ab exordio fermeminur, neque incrementis roto Orbe amplius, ab Romulo Rhex virginis Veftalis,& MartisfiJio
exordium habuit. NullaqueRefpub. maior, necfantftior, nec bonis exemplis dirior Qui omnium genere mirificorum exemplorum
torum Orbem repleuit,militarisque difciplinx, & feueriraris, & virtutum omnium fpecimen. Nullos homines benignius inter fe vi-
uere. quam Romanos,nullum Regem Romanis parem, nihil efle, quod hominum manu,& opibusRo. Imperij effici non poflfet.Satis
confiat origini Romanx.& Dcos adfuifie & non defuturam virtutem. Nullum vero Regnum tam repente au<ftum. quhm Alexandri
Magni,qui prius fibi vifus eft comparare Imperium,quam regnaflfe, quia dedit leges, nulla conftituit militibus ftipendia fed tantum
per Regiones difeurrit,nec regnum ftabiliuit,dic«c folitusjlongeprxftantiusliteris antecederc,quano Imperiosae magis araarbqulm
timeri.Cxfar aurem contra.
Oderint dum metuant.