DOI Heft:
[Nr. 1]
DOI Artikel:Hoogewerff, Godefridus J.: Zorg voor en kunstschatten in Oorlogstijd
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19837#0031
1916 werd de kerk van Sant’ Apollinare Nuovo door een bom uit een vliegtuig getroffen,
waardoor de fraaie portico voor meer dan de helft werd vernield en er een groot gat in
gevelmuur en dak werd geslagen. De mozaïeken werden ernstig beschadigd en drie der
statige Apostelfiguren geheel vernield. Doelmatige beschermingswerken had men toen in
deze kerk nog niet kunnen aanbrengen.
Verder moet hier volstaan worden enkele voorzorgsmaatregelen in andere plaatsen
genomen alleen bij wijze van voorbeelden te vermelden. Zij strekken zich behalve over
de kuststrook der Adriatische zee over heel de Povlakte uit en zelfs aanmerkelijk zuidelijker.
Te Milaan en Bologna werden, evenals te Venetië
geschied was, de geschilderde glasvensters uit de
domkerken weggenomen, en in eerstgenoemde stad
ging men er toe over o.a. het «Avondmaal” van
Leonardo da Vinei achter zandzakken en hechte
betimmeringen te barricadeeren. Te Brescia werd
de gevel van de domkerk beschermd door een
afdekking van planken, opgevuld met zandzakken.
Te Bologna werd het portaal van San Petronio,
een werk van Jacopo della Quercia, op dergelijke
wijze beschut. Te Ancona gaf men voor de be-
veiliging van fa$ade en portaal van San Ciriaco
aan een combinatie van zandzakken en metselwerk
(als te Verona) de voorkeur. In verscheidene
plaatsen werden — tenzij alle de roerende kunst-
werken werden weggevoerd — boven de voor-
naamste altaarstukken en reliefs wierdekens aan-
gebracht, die ’s nachts of zoodra er gevaar dreigt
neergelaten worden. Ook koorstoelen kunnen met
zulke dekens worden beschermd, beter en makkelijker
dan met de zware zandzakken.
Te Florence werden de voornaamste schilderijen
uit kerken en musea weggenomen en in veiligheid
gebracht. De koepeldaken der beide sacristijen van
San Lorenzo meende men niet onbeschermd te mogen laten. Van de oude sacristij, door
Brunelleschi gebouwd, bleek de constructie zoo sterk, dat zij het gewicht van zandzakken zonder
eenig bezwaar dragen kon. De nieuwe sacristij, van Michelangelo, werd (merkwaardig genoeg)
lang niet zoo soliede bevonden: Een bijzondere versterking moest hier worden aangebracht.
Belangrijke fresco’s, als die van Masaccio in S. Maria del Carmine, werden door tegen
steil steigerwerk opgestapelde zandzakken beschermd. De voornaamste beeldhouwwerken zijn
op dergelijke wijze «scherfvrij” gemaakt. De »Perseus” van Cellini en de «Maagdenroof” van
Giovanni da Bologna, onder de «Loggia dei Lanzi” werden door zandzakken en houten kratten
Afb. 7. Ghiberti’s deuren van het
Baptisterium beveiligd.
21
waardoor de fraaie portico voor meer dan de helft werd vernield en er een groot gat in
gevelmuur en dak werd geslagen. De mozaïeken werden ernstig beschadigd en drie der
statige Apostelfiguren geheel vernield. Doelmatige beschermingswerken had men toen in
deze kerk nog niet kunnen aanbrengen.
Verder moet hier volstaan worden enkele voorzorgsmaatregelen in andere plaatsen
genomen alleen bij wijze van voorbeelden te vermelden. Zij strekken zich behalve over
de kuststrook der Adriatische zee over heel de Povlakte uit en zelfs aanmerkelijk zuidelijker.
Te Milaan en Bologna werden, evenals te Venetië
geschied was, de geschilderde glasvensters uit de
domkerken weggenomen, en in eerstgenoemde stad
ging men er toe over o.a. het «Avondmaal” van
Leonardo da Vinei achter zandzakken en hechte
betimmeringen te barricadeeren. Te Brescia werd
de gevel van de domkerk beschermd door een
afdekking van planken, opgevuld met zandzakken.
Te Bologna werd het portaal van San Petronio,
een werk van Jacopo della Quercia, op dergelijke
wijze beschut. Te Ancona gaf men voor de be-
veiliging van fa$ade en portaal van San Ciriaco
aan een combinatie van zandzakken en metselwerk
(als te Verona) de voorkeur. In verscheidene
plaatsen werden — tenzij alle de roerende kunst-
werken werden weggevoerd — boven de voor-
naamste altaarstukken en reliefs wierdekens aan-
gebracht, die ’s nachts of zoodra er gevaar dreigt
neergelaten worden. Ook koorstoelen kunnen met
zulke dekens worden beschermd, beter en makkelijker
dan met de zware zandzakken.
Te Florence werden de voornaamste schilderijen
uit kerken en musea weggenomen en in veiligheid
gebracht. De koepeldaken der beide sacristijen van
San Lorenzo meende men niet onbeschermd te mogen laten. Van de oude sacristij, door
Brunelleschi gebouwd, bleek de constructie zoo sterk, dat zij het gewicht van zandzakken zonder
eenig bezwaar dragen kon. De nieuwe sacristij, van Michelangelo, werd (merkwaardig genoeg)
lang niet zoo soliede bevonden: Een bijzondere versterking moest hier worden aangebracht.
Belangrijke fresco’s, als die van Masaccio in S. Maria del Carmine, werden door tegen
steil steigerwerk opgestapelde zandzakken beschermd. De voornaamste beeldhouwwerken zijn
op dergelijke wijze «scherfvrij” gemaakt. De »Perseus” van Cellini en de «Maagdenroof” van
Giovanni da Bologna, onder de «Loggia dei Lanzi” werden door zandzakken en houten kratten
Afb. 7. Ghiberti’s deuren van het
Baptisterium beveiligd.
21