DOI issue:
[Nr. 4]
DOI article:Gips, Cath. M. A.: Oude gebouwen in Delft
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19837#0184
Even eenvoudig van opzet zijn de Waag, waarvan de benedenverdieping van
omstreeks 1600, de bovenverdieping van 1770 dagteekent, en het Boterhuis (1765) aan
de Markt, beide van baksteen, door een driehoekig fronton bekroond, waarin de emblemen
van het bedrijf zijn afgebeeld. Het Boterhuis, thans politiebureau, is het belangrijkst aan
den achtergevel, aan de Wijnhaven, waar het Delftsche wapen met het jaartal 1765 den
dubbel gebogen top afsluit, waarvan aan weerszijden een vruchtenslinger afhangt. In het
midden van den geveltop staat in een ovale opening een botertonnetje.
Uit den tijd, dat Delft tot stapelplaats voor oorlogsmateriaal diende voor de Staten
van Holland, stamt het Algemeen Oorlogsmagazijn of Wapenhuis van Holland, gelegen op
een driehoekig terrein, ten oosten begrensd door de Geer, ten westen door het Oude
Delft, en dat zijn hoofdingang heeft
in ’t noordwesten, aan de Breestraat.
Het oudste gedeelte, dat zich aan
den zuidkant bevindt, is in 1601
gebouwd. De sierlijke trapgevels,
welke oorspronkelijk aan de west-,
zuid- en oostzijde dit gebouw een
schilderachtig aanzien gaven, zijn
sedert afgebroken, en een leelijke
grijze pleisterlaag bedekt de muren,
die eertijds met hun roode baksteen,
doorbroken door witte banden van
bergsteen, een aangenamer aanblik
zullen hebben opgeleverd dan het
tegenwoordige, massieve, grauwe blok.
Alleen de poorten aan de oost-, west-
en zuidzijde hebben nog hun zeven-
tiende-eeuwsche maskers aan de sluit-
steenen der bogen en de naaldversieringen aan de pilasters behouden. Het noordelijk
gedeelte, in 1692 tegen het bestaande pand aangebouwd, is uit baksteen opgetrokken
en biedt weinig bijzonders, behalve aan de westzijde een reliëf, waaronder zich het
jaartal 1692 bevindt. Het reliëf stelt den oorlogsgod Mars voor, gezeten te midden
van allerlei oorlogsgerei, zijn linkerhand steunend op den kop van een leeuw, en in de
rechter een lakkei houdend. Daarboven is, tegen een vlaggentropee, het wapen van
Holland aangebracht, waaronder op een banderol de zinspreuk : »Vigilate deo confidentes” J)
te lezen staat. De wapens der families Stoop en Van Bleyswyck versieren den muur ter
linker-, die van Fabricius en Beaumont ter rechterzijde. Een blauw arduinsteenen plaat met 1
1) Waakt op God vertrouwend.
Afb. 21. Voorgevel der voormalige vleeschhal te Delft.
174
omstreeks 1600, de bovenverdieping van 1770 dagteekent, en het Boterhuis (1765) aan
de Markt, beide van baksteen, door een driehoekig fronton bekroond, waarin de emblemen
van het bedrijf zijn afgebeeld. Het Boterhuis, thans politiebureau, is het belangrijkst aan
den achtergevel, aan de Wijnhaven, waar het Delftsche wapen met het jaartal 1765 den
dubbel gebogen top afsluit, waarvan aan weerszijden een vruchtenslinger afhangt. In het
midden van den geveltop staat in een ovale opening een botertonnetje.
Uit den tijd, dat Delft tot stapelplaats voor oorlogsmateriaal diende voor de Staten
van Holland, stamt het Algemeen Oorlogsmagazijn of Wapenhuis van Holland, gelegen op
een driehoekig terrein, ten oosten begrensd door de Geer, ten westen door het Oude
Delft, en dat zijn hoofdingang heeft
in ’t noordwesten, aan de Breestraat.
Het oudste gedeelte, dat zich aan
den zuidkant bevindt, is in 1601
gebouwd. De sierlijke trapgevels,
welke oorspronkelijk aan de west-,
zuid- en oostzijde dit gebouw een
schilderachtig aanzien gaven, zijn
sedert afgebroken, en een leelijke
grijze pleisterlaag bedekt de muren,
die eertijds met hun roode baksteen,
doorbroken door witte banden van
bergsteen, een aangenamer aanblik
zullen hebben opgeleverd dan het
tegenwoordige, massieve, grauwe blok.
Alleen de poorten aan de oost-, west-
en zuidzijde hebben nog hun zeven-
tiende-eeuwsche maskers aan de sluit-
steenen der bogen en de naaldversieringen aan de pilasters behouden. Het noordelijk
gedeelte, in 1692 tegen het bestaande pand aangebouwd, is uit baksteen opgetrokken
en biedt weinig bijzonders, behalve aan de westzijde een reliëf, waaronder zich het
jaartal 1692 bevindt. Het reliëf stelt den oorlogsgod Mars voor, gezeten te midden
van allerlei oorlogsgerei, zijn linkerhand steunend op den kop van een leeuw, en in de
rechter een lakkei houdend. Daarboven is, tegen een vlaggentropee, het wapen van
Holland aangebracht, waaronder op een banderol de zinspreuk : »Vigilate deo confidentes” J)
te lezen staat. De wapens der families Stoop en Van Bleyswyck versieren den muur ter
linker-, die van Fabricius en Beaumont ter rechterzijde. Een blauw arduinsteenen plaat met 1
1) Waakt op God vertrouwend.
Afb. 21. Voorgevel der voormalige vleeschhal te Delft.
174