DOI issue:
[Nr. 4]
DOI article:Gips, Cath. M. A.: Oude gebouwen in Delft
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19837#0192
ontlastingsbogen in het terugliggende gedeelte van den muur hebben sluitsteenen met
maskers, die den stempel der zeventiende-eeuwsche Renaissance dragen. De kroonlijst,
die de tweede verdieping afsluit, dateert waarschijnlijk uit de achttiende eeuw, in welken
tijd ook het onderhuis en het bordes zijn gewijzigd ]).
De huizen uit de eerste helft
Afb. 29. Gevel Oude Delft 69 te Delft.
der zeventiende eeuw zijn, vergeleken met die van
andere steden, eenvoudig, bijna sober van opzet.
Het meest voorkomend is de trapgevel, waarvan
de baksteen, zooals bij de huizen der Gothiek
en vroeg-Renaissance, óf met doorloopende banden
van bergsteen is doorbroken, óf met blokjes berg-
steen in de ontlastingsbogen en aan de zijkanten
is versierd. De tympans der vlakke ontlastings-
bogen, die meestal met de bogen in één vlak,
soms iets dieper, liggen, zijn gewoonlijk onversierd,
een enkel maal treffen we metselmozaïek aan (gevel
Markt 30). Bij sommige rijkere huizen komt ook
beeldhouwwerk, meestal maskers, voor.
Het begin der zeventiende eeuw kan op
weinig mooie huizen bogen. Het huis Oude Delft 38,
dat gebeeldhouwde cordonblokken (1614) en ver-
sierde ontlastingsbogen bezit, is met een dikke
verflaag bedekt en mist den top, doch een poortje
uit dien tijd, het zoogenaamde Hammenpoortje
(zie afb. 27), aan den Rotterdamschen weg, stelt
ons hiervoor schadeloos. Het verhaal wil, dat
eertijds een daar staand gebouw voor twee hammen
is verkocht, en vandaar zou men twee hammen
in de zwikvullingen boven den doorgangsboog
hebben aangebracht. Een andere uitlegging is, dat
in den Spaanschen tijd het daar staande pand voor
drie hammen voor plundering door soldaten is
behoed. De derde ham moet men weleer in den
voorgevel van de hierachter gelegen boerderij
hebben gezien. Het poortje is in baksteen, met
bergsteen voor de versierende onderdeden, uitge-
1) Dit huis geldt gewoonlijk voor de woning van Jan Steen. Uit een opstel vanT. van Westhreene Wi.
in den Nederlandschen Spectator van 1880 blijkt, dat men met meer zekerheid kan aannemen, dat hij
aan de oostzijde van het Oude Delft heeft gewoond, waar de brouwerij »De Roskam” stond, vóór dien
tijd »De Slange” geheeten, toen het derde huis, van de Peperstraat af gerekend. Door verbouwingen
kan men nu de juiste plaats, waar de schilder-brouwer heeft gewoond, niet meer aanwijzen.
182
maskers, die den stempel der zeventiende-eeuwsche Renaissance dragen. De kroonlijst,
die de tweede verdieping afsluit, dateert waarschijnlijk uit de achttiende eeuw, in welken
tijd ook het onderhuis en het bordes zijn gewijzigd ]).
De huizen uit de eerste helft
Afb. 29. Gevel Oude Delft 69 te Delft.
der zeventiende eeuw zijn, vergeleken met die van
andere steden, eenvoudig, bijna sober van opzet.
Het meest voorkomend is de trapgevel, waarvan
de baksteen, zooals bij de huizen der Gothiek
en vroeg-Renaissance, óf met doorloopende banden
van bergsteen is doorbroken, óf met blokjes berg-
steen in de ontlastingsbogen en aan de zijkanten
is versierd. De tympans der vlakke ontlastings-
bogen, die meestal met de bogen in één vlak,
soms iets dieper, liggen, zijn gewoonlijk onversierd,
een enkel maal treffen we metselmozaïek aan (gevel
Markt 30). Bij sommige rijkere huizen komt ook
beeldhouwwerk, meestal maskers, voor.
Het begin der zeventiende eeuw kan op
weinig mooie huizen bogen. Het huis Oude Delft 38,
dat gebeeldhouwde cordonblokken (1614) en ver-
sierde ontlastingsbogen bezit, is met een dikke
verflaag bedekt en mist den top, doch een poortje
uit dien tijd, het zoogenaamde Hammenpoortje
(zie afb. 27), aan den Rotterdamschen weg, stelt
ons hiervoor schadeloos. Het verhaal wil, dat
eertijds een daar staand gebouw voor twee hammen
is verkocht, en vandaar zou men twee hammen
in de zwikvullingen boven den doorgangsboog
hebben aangebracht. Een andere uitlegging is, dat
in den Spaanschen tijd het daar staande pand voor
drie hammen voor plundering door soldaten is
behoed. De derde ham moet men weleer in den
voorgevel van de hierachter gelegen boerderij
hebben gezien. Het poortje is in baksteen, met
bergsteen voor de versierende onderdeden, uitge-
1) Dit huis geldt gewoonlijk voor de woning van Jan Steen. Uit een opstel vanT. van Westhreene Wi.
in den Nederlandschen Spectator van 1880 blijkt, dat men met meer zekerheid kan aannemen, dat hij
aan de oostzijde van het Oude Delft heeft gewoond, waar de brouwerij »De Roskam” stond, vóór dien
tijd »De Slange” geheeten, toen het derde huis, van de Peperstraat af gerekend. Door verbouwingen
kan men nu de juiste plaats, waar de schilder-brouwer heeft gewoond, niet meer aanwijzen.
182