DOI issue:
[Nr. 6]
DOI article:Gratama, Gerrit David: De schoonmaak van de "Regenten van het St. Elisabeth's gasthuis" van Frans Hals
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19837#0258
een verdunde copaivabalsem, vertoont zich dezelfde pareling, hoewel sporadisch, als op
No. 120, de Officieren en Onder-officieren van den St. Jorisdoelen.
De remedie bestond daarin, dat alle vernislagen moesten worden afgenomen langs
den natten weg, met alcohol, dat overschilderingen door hem op een speciale foto met
witte verf aangegeven (fig. 1), moesten worden verwijderd, dat kale plekken zoo noodig
moesten worden bijgestipt en dat het geheel opnieuw behoorde gevernist te worden,
precies zóó als met het Regentenstuk van het Oude-Mannenhuis was geschied.
Angst dat daarbij wellicht glacis
zou worden weggenomen behoefde
niet te bestaan, daar bij voorzichtige
behandeling deze niet door alcohol
wordt aangetast, omdat terpentijn en
olie gemakkelijk de werking van den
alcohol kunnen verminderen.
Daar bij regeneratie de glacee-
ringen nimmer door elkaar vloeien
na het blootstellen aan de alcohol-
dampen, is aan te nemen dat deze
weinig of geen terpentijnvernis maar
wel olie bevatten. (Zie het Manus-
kript van Mayerne, waarin op het
gebruik van olie in de vernis bij het
uithalen en glaceeren wordt gewezen).
Nogmaals regenereeren, wat vroe-
ger reeds meermalen geschiedde, werd
ontraden, omdat dit niet afdoende
is, daar de vernislaag spoedig weder
blind wordt en het schilderij zijn oude
aspect weder zou verkrijgen. Ook
zouden de nagedonkerde retouches
het schilderij een vlekkerig aspect
geven. Afpoeieren ging niet vanwege
de olievernis die er op zat. Verzeepen met amonia zou veel gevaarlijker zijn dan het gebruiken
van alcohol. Op dit Regentenstuk was met recht van toepassing wat Von Frimmel schrijft:
»Nur all zu dicke Firnislagen, die in mehreren Schichten übereinander unpractischer-
weise vor Zeiten angestrichen worden sind und in keiner Weise mehr durchsichtig gemacht
werden können, wird man abnehmen.”
In het rapport van den Heer C. F. L. de Wild wordt melding gemaakt van een vroegere
onoordeelkundige behandeling van het schilderij. Bij de schoonmaak later is gebleken, dat
deze goed had gezien. Toen kwam uit dat het schilderij, ongeveer een 60 of 70 jaar geleden,
Fig. 3. Voor de schoonmaak.
248
No. 120, de Officieren en Onder-officieren van den St. Jorisdoelen.
De remedie bestond daarin, dat alle vernislagen moesten worden afgenomen langs
den natten weg, met alcohol, dat overschilderingen door hem op een speciale foto met
witte verf aangegeven (fig. 1), moesten worden verwijderd, dat kale plekken zoo noodig
moesten worden bijgestipt en dat het geheel opnieuw behoorde gevernist te worden,
precies zóó als met het Regentenstuk van het Oude-Mannenhuis was geschied.
Angst dat daarbij wellicht glacis
zou worden weggenomen behoefde
niet te bestaan, daar bij voorzichtige
behandeling deze niet door alcohol
wordt aangetast, omdat terpentijn en
olie gemakkelijk de werking van den
alcohol kunnen verminderen.
Daar bij regeneratie de glacee-
ringen nimmer door elkaar vloeien
na het blootstellen aan de alcohol-
dampen, is aan te nemen dat deze
weinig of geen terpentijnvernis maar
wel olie bevatten. (Zie het Manus-
kript van Mayerne, waarin op het
gebruik van olie in de vernis bij het
uithalen en glaceeren wordt gewezen).
Nogmaals regenereeren, wat vroe-
ger reeds meermalen geschiedde, werd
ontraden, omdat dit niet afdoende
is, daar de vernislaag spoedig weder
blind wordt en het schilderij zijn oude
aspect weder zou verkrijgen. Ook
zouden de nagedonkerde retouches
het schilderij een vlekkerig aspect
geven. Afpoeieren ging niet vanwege
de olievernis die er op zat. Verzeepen met amonia zou veel gevaarlijker zijn dan het gebruiken
van alcohol. Op dit Regentenstuk was met recht van toepassing wat Von Frimmel schrijft:
»Nur all zu dicke Firnislagen, die in mehreren Schichten übereinander unpractischer-
weise vor Zeiten angestrichen worden sind und in keiner Weise mehr durchsichtig gemacht
werden können, wird man abnehmen.”
In het rapport van den Heer C. F. L. de Wild wordt melding gemaakt van een vroegere
onoordeelkundige behandeling van het schilderij. Bij de schoonmaak later is gebleken, dat
deze goed had gezien. Toen kwam uit dat het schilderij, ongeveer een 60 of 70 jaar geleden,
Fig. 3. Voor de schoonmaak.
248