DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.47151#0441
A.XXII ÖZET
Yapi Evresi I (Bauphase I)
Uzun zamandir atil halde kalmi§ gep Helenistik döneme ait i§likliklerin üzerinde gep Augustus-Tiberius dönemine ait, giri§i Merdiven-
li Sokak 1 (STG 1) sayesinde rekonstrükte edilebilen peristil tarzinda bir ev bulunmaktadir. Yalnizca birkap buluntu grubu ile bu alani
smirlayan kom§u konutlarda da analojik örneklere rastlanmasi tarihlemeye yardimci olmaktadir.
Bu evin merkezinde bulunan peristil avlunun kuzey, dogu ve batismi pevreleyen ana odalar gruplanmi§tir. I^likler kuzeydogu tarafta
bulunmaktadir ve bu alana ula§im, giri§i avlunun güneybati kö^esinde bulunan bir üst kat (OG) ile saglanmaktaydi. Rekonstrükte edilen
üst katin (OG) güneyini, üst kat ile aym hizada olan Yamap Evler (Hanghausstraße) caddesi smirlamaktaydi. Caddenin in^aa biciminin
Yamap Ev 2 (H 2) oturma birimi ile uyumlu olmasi gerekmekteydi. Yamap Ev 2’nin (H 2) kapsadigi diger konut alanlarmm tersine,
Oturma Birimi l’de (WE 1) bir su kuyusu bulunmamaktadir. Ancak bir kanal sistemi alanm ilk in§aasmdan beri mevcuttur. Alanin ilk
in§aa evresinden kalma duvar ve zemin dekoru olarak büyük salon SR 1/6’daki mozaik zemin ile yine SR 1/6 ve SR 2’de fonu beyaz
olan bir duvar resminin kalmtilan günümüze kadar gelebilmi§tir. Bütün diger süslemeler daha sonraki yapi düzenlemelerinde ya yok
edilmi§ ya da üzeri örtülmü§tür.
Keramik ve küpük buluntular, Yapi Evresi Il’nin (Bauphase II) tesviye edilmi§ tabakalarmda bulunmu§tur ve peristil evin M.S. 1. yüz-
yilda ins?aa edildigine dair kamt olarak kabul edilebilir. Bu tabakalarm altinda yalnizca pok miktarda Terra Sigillata sofra kaplan ve cam
kaplar degil, aynca, özellikle olasihkla avluda sütunlar arasinda asih durmu§ olan kilden masklar (pscilla) da bulunmu§tur. Bu türden
masklar Bati Roma Imparatorlugu’ndaki evlerde süsleme ipin erken Imparatorhik döneminde kullamlmakta, M.S. 2. yüzyildan itibaren
ise Yamap Ev 2’de (H 2) kar§ila§ilmamaktadir.
Qok iyi olmayan buluntu durumu nedeniyle planm tarn rekonstrüksiyonu mümkün olmadigi gibi aym zamanda dekorasyon ve envanter
detaylarmm da pogunlukla doldurulmadan birakilmasi gerekmektedir, zira daha sonraki yapi evrelerinde hemen hemen tüm odalar de-
gi§tirilmi§ ve bu nedenle de orijinal durum ve plan farkhla§mi§tir.
Yapi Evresi II (Bauphase II)
Flaviuslar-Traianus dönemi yeniden in§aa evresi Oturma Birimi l’in (WE 1) temel planmda ciddi degi§ikliklere yol apmi§tir. Bu yeni
in^aatm kronolojik geli^imi, tesviye tabakalarmm buluntularmm hem miktan hem de buluntularm birbirleriyle olan ili§kisi, kompozis-
yonu sayesinde izlenebilmektedir. Üstelik Oturma Birimi 3 (WE 3) ve 5’teki (WE 5) ba§ka buluntu gruplanyla da bir kompozisyon
te§kil etmektedirler.
SR 2’deki peristil avlu ve büyük salon SR 1/6 degi^iklige ugramami§, güneyde Kubbeli Mekan A, B, C (GEW A, B, C) ile Tuvalet
(latrinä) SR 2a’nm düzenlenmi§ ve üst kata (OG) ula§imi saglayan Merdiven SR 2b ve oturma birimini geni^leten bir oda bo§lugu daha
yapilmi^tir. Kuzey taraftaki büyük salon SR 8/14 bölünmü§, SR 11/12 ve SR 15/18 gibi uzunca odalar daha küpük dort tane neredeyse
kare bipiminde odaciklara (cubiculd) dönü§türülmü§tür. Kuzeydoguda bundan ba§ka, kuzeyde i§lik alam ile batidaki bölünmü§ oda SR
3’e baglanan ve SR 4 tarafmdan ismmasi saglanan Hamam SR 3 in§aa edilmi^tir. Güneydoguda oturma birimine ana giri§ ile SR 4’ten
gepilerek i§lik alamna ula^ilmasim saglayan bir yan giri§ de bulunmaktadir. Yapi Evresi H’de (Bauphase II) kuzeyde bulunan Oda SR
8’den gepilerek ula§ilan ve Oturma Birimi 4’ün (WE 4) üst katindaki (OG) bir kapi özellikle i§lik odalan gibi bazi ortak kullamm
alanlarma baglantiyi saglamaktaydi. Özellikle bu anlatilan örnekte oldugu gibi mutfak ve hamamin hem Oturma Birimi 1 (WE 1) hem
de Oturma Birimi 4 (WE 4) sakinlerince kullamlmi§ olmasi muhtemeldir.
Bu yapi evresine ait mozaik dekorasyondan SR 18 ve SR 14’de, büyük olasihkla Kubbeli Mekan A ve B’de (GEW A ve B) de geomet-
rik bezemeli dö§emeler günümüze ula§mi§tir. Bahsedilen bu zeminlerin keramik buluntulara göre kesin olarak M.S. 1. yüzyil ile 2.
yüzyilm ba§ma tarihlenmesi mümkünken, kubbeli odalar ve SR 14’deki zeminler ise yalnizca in§aa evrelerine dayamlarak kronolojik
siralamaya oturtulabilmektedir. Bu yapi evresine ait az miktardaki beyaz fon üzerine alan-pilastr ile bezeli duvar resimleri SR 1/6, SR
2, SR 11/12 ve SR 14’de bulunmu§tur. Hamamda duvarlarm mermerle kaplandigi bulunan kaplama levhalarmdan ve perpeve pubukla-
rindan anla§ilmaktadir.
Yapi Evresi IV (Bauphase IV)
Bir sonraki büyük paph yeniden in§aa evresi M.S. 3. yüzyila tarihlenmektedir. Bu evrede Avlu SR 2 ile etrafmdaki odalarda zemin
seviyesi yükseltilmi^tir. Bunun da ötesinde, bir yikim sonrasmda Hamam tamamen yeni ba§tan ve daha yüksek bir seviyede olmak
üzere in§aa edilmi§tir. Büyük salon SR 1/6 ise Triclinium SR 6 ve Antre SR 1 olarak bölünürken Yapi Evresi I’e (Bauphase I) ait mo-
zaik zemin kullamlmi^tir. SR l’in in^aasiyla Oturma Birimi l’de (WE 1) peristil avluya bakan ni§li bir pe§menin süsledigi, prestijli bir
ana giri§ oldugu da kamtlanmaktadir. Buna kar§ihk Merdivenli Sokak l’den (STG 1) SR 1/6’ya olan giri§ daimi olarak kapatilmi§ ve
böylelikle peristil avluda SR 2’ye dogru bakan bir oda olu§turulmu§tur. Dort odanm (SR 12, SR 14, SR 15, SR 18) birbirinden aynl-
masiyla zemin kattaki Oturma Birimi 1 (WE 1) ciddi bir §ekilde daraltilmi^tir. Bu mekan kaybi SR 2’nin kuzey galerisinde iki adet
küpük odacigm (cubiculd) (SR 10a, SR 10b) in§aa edilmesiyle bir ölpüde de olsa telafi edilmeye pah§ilmi§ ve bu odalarm giri^e bakan
389
Yapi Evresi I (Bauphase I)
Uzun zamandir atil halde kalmi§ gep Helenistik döneme ait i§likliklerin üzerinde gep Augustus-Tiberius dönemine ait, giri§i Merdiven-
li Sokak 1 (STG 1) sayesinde rekonstrükte edilebilen peristil tarzinda bir ev bulunmaktadir. Yalnizca birkap buluntu grubu ile bu alani
smirlayan kom§u konutlarda da analojik örneklere rastlanmasi tarihlemeye yardimci olmaktadir.
Bu evin merkezinde bulunan peristil avlunun kuzey, dogu ve batismi pevreleyen ana odalar gruplanmi§tir. I^likler kuzeydogu tarafta
bulunmaktadir ve bu alana ula§im, giri§i avlunun güneybati kö^esinde bulunan bir üst kat (OG) ile saglanmaktaydi. Rekonstrükte edilen
üst katin (OG) güneyini, üst kat ile aym hizada olan Yamap Evler (Hanghausstraße) caddesi smirlamaktaydi. Caddenin in^aa biciminin
Yamap Ev 2 (H 2) oturma birimi ile uyumlu olmasi gerekmekteydi. Yamap Ev 2’nin (H 2) kapsadigi diger konut alanlarmm tersine,
Oturma Birimi l’de (WE 1) bir su kuyusu bulunmamaktadir. Ancak bir kanal sistemi alanm ilk in§aasmdan beri mevcuttur. Alanin ilk
in§aa evresinden kalma duvar ve zemin dekoru olarak büyük salon SR 1/6’daki mozaik zemin ile yine SR 1/6 ve SR 2’de fonu beyaz
olan bir duvar resminin kalmtilan günümüze kadar gelebilmi§tir. Bütün diger süslemeler daha sonraki yapi düzenlemelerinde ya yok
edilmi§ ya da üzeri örtülmü§tür.
Keramik ve küpük buluntular, Yapi Evresi Il’nin (Bauphase II) tesviye edilmi§ tabakalarmda bulunmu§tur ve peristil evin M.S. 1. yüz-
yilda ins?aa edildigine dair kamt olarak kabul edilebilir. Bu tabakalarm altinda yalnizca pok miktarda Terra Sigillata sofra kaplan ve cam
kaplar degil, aynca, özellikle olasihkla avluda sütunlar arasinda asih durmu§ olan kilden masklar (pscilla) da bulunmu§tur. Bu türden
masklar Bati Roma Imparatorlugu’ndaki evlerde süsleme ipin erken Imparatorhik döneminde kullamlmakta, M.S. 2. yüzyildan itibaren
ise Yamap Ev 2’de (H 2) kar§ila§ilmamaktadir.
Qok iyi olmayan buluntu durumu nedeniyle planm tarn rekonstrüksiyonu mümkün olmadigi gibi aym zamanda dekorasyon ve envanter
detaylarmm da pogunlukla doldurulmadan birakilmasi gerekmektedir, zira daha sonraki yapi evrelerinde hemen hemen tüm odalar de-
gi§tirilmi§ ve bu nedenle de orijinal durum ve plan farkhla§mi§tir.
Yapi Evresi II (Bauphase II)
Flaviuslar-Traianus dönemi yeniden in§aa evresi Oturma Birimi l’in (WE 1) temel planmda ciddi degi§ikliklere yol apmi§tir. Bu yeni
in^aatm kronolojik geli^imi, tesviye tabakalarmm buluntularmm hem miktan hem de buluntularm birbirleriyle olan ili§kisi, kompozis-
yonu sayesinde izlenebilmektedir. Üstelik Oturma Birimi 3 (WE 3) ve 5’teki (WE 5) ba§ka buluntu gruplanyla da bir kompozisyon
te§kil etmektedirler.
SR 2’deki peristil avlu ve büyük salon SR 1/6 degi^iklige ugramami§, güneyde Kubbeli Mekan A, B, C (GEW A, B, C) ile Tuvalet
(latrinä) SR 2a’nm düzenlenmi§ ve üst kata (OG) ula§imi saglayan Merdiven SR 2b ve oturma birimini geni^leten bir oda bo§lugu daha
yapilmi^tir. Kuzey taraftaki büyük salon SR 8/14 bölünmü§, SR 11/12 ve SR 15/18 gibi uzunca odalar daha küpük dort tane neredeyse
kare bipiminde odaciklara (cubiculd) dönü§türülmü§tür. Kuzeydoguda bundan ba§ka, kuzeyde i§lik alam ile batidaki bölünmü§ oda SR
3’e baglanan ve SR 4 tarafmdan ismmasi saglanan Hamam SR 3 in§aa edilmi^tir. Güneydoguda oturma birimine ana giri§ ile SR 4’ten
gepilerek i§lik alamna ula^ilmasim saglayan bir yan giri§ de bulunmaktadir. Yapi Evresi H’de (Bauphase II) kuzeyde bulunan Oda SR
8’den gepilerek ula§ilan ve Oturma Birimi 4’ün (WE 4) üst katindaki (OG) bir kapi özellikle i§lik odalan gibi bazi ortak kullamm
alanlarma baglantiyi saglamaktaydi. Özellikle bu anlatilan örnekte oldugu gibi mutfak ve hamamin hem Oturma Birimi 1 (WE 1) hem
de Oturma Birimi 4 (WE 4) sakinlerince kullamlmi§ olmasi muhtemeldir.
Bu yapi evresine ait mozaik dekorasyondan SR 18 ve SR 14’de, büyük olasihkla Kubbeli Mekan A ve B’de (GEW A ve B) de geomet-
rik bezemeli dö§emeler günümüze ula§mi§tir. Bahsedilen bu zeminlerin keramik buluntulara göre kesin olarak M.S. 1. yüzyil ile 2.
yüzyilm ba§ma tarihlenmesi mümkünken, kubbeli odalar ve SR 14’deki zeminler ise yalnizca in§aa evrelerine dayamlarak kronolojik
siralamaya oturtulabilmektedir. Bu yapi evresine ait az miktardaki beyaz fon üzerine alan-pilastr ile bezeli duvar resimleri SR 1/6, SR
2, SR 11/12 ve SR 14’de bulunmu§tur. Hamamda duvarlarm mermerle kaplandigi bulunan kaplama levhalarmdan ve perpeve pubukla-
rindan anla§ilmaktadir.
Yapi Evresi IV (Bauphase IV)
Bir sonraki büyük paph yeniden in§aa evresi M.S. 3. yüzyila tarihlenmektedir. Bu evrede Avlu SR 2 ile etrafmdaki odalarda zemin
seviyesi yükseltilmi^tir. Bunun da ötesinde, bir yikim sonrasmda Hamam tamamen yeni ba§tan ve daha yüksek bir seviyede olmak
üzere in§aa edilmi§tir. Büyük salon SR 1/6 ise Triclinium SR 6 ve Antre SR 1 olarak bölünürken Yapi Evresi I’e (Bauphase I) ait mo-
zaik zemin kullamlmi^tir. SR l’in in^aasiyla Oturma Birimi l’de (WE 1) peristil avluya bakan ni§li bir pe§menin süsledigi, prestijli bir
ana giri§ oldugu da kamtlanmaktadir. Buna kar§ihk Merdivenli Sokak l’den (STG 1) SR 1/6’ya olan giri§ daimi olarak kapatilmi§ ve
böylelikle peristil avluda SR 2’ye dogru bakan bir oda olu§turulmu§tur. Dort odanm (SR 12, SR 14, SR 15, SR 18) birbirinden aynl-
masiyla zemin kattaki Oturma Birimi 1 (WE 1) ciddi bir §ekilde daraltilmi^tir. Bu mekan kaybi SR 2’nin kuzey galerisinde iki adet
küpük odacigm (cubiculd) (SR 10a, SR 10b) in§aa edilmesiyle bir ölpüde de olsa telafi edilmeye pah§ilmi§ ve bu odalarm giri^e bakan
389
