Levende kunst: maandelijksch plaatwerk voor hedendaagsche kunst (1.1918)

BEKLEEDINGSSTOFFEN VAN FRANS TER GAST

ETS te schrijven over de schablonen en lampen van Frans ter Gast! Ja,
wat er over te schrijven? De illustraties spreken, dunkt mij, voor zichzelf.
Deze patronen, op diverse stoffen aangebracht (hoofdzakelijk op ongebleekt
katoen), zijn bedoeld als plaatsvervangers voor de tot nog toe gebruikelijke
bespannings- en meubelstoffen, die behoudens steeds zeldzamer wordende voorraden, van
vóór den oorlog, totaal verdwijnen, zoo niet verdwenen zijn. Er zijn nog wel bespannings-
materialen, maar ’t wordt ons, architecten, langzamerhand toch onmogelijk de door ons
gewenschte kleuren en dessins te verkrijgen.
Als wij een interieur in te richten hebben en een meubel- of besspanningstof zoeken,
is ’t geregeld: „niet voorhanden! niet te krijgen!” afgescheiden nog van de buitensporige
prijzen. En vinden wij dan eindelijk iets dat wel voorhanden is, dan is er meestal juist
net niet genoeg. Dit gebrek aan stoffen deed natuurlijk de vraag: „wat dan?” geboren
worden en nevensgaande illustraties geven ons daarop m.i. voldoende antwoord.
„Waarom niet op katoen, als je ’t in zijde, fluweel of damast en andere stoffen niet
krijgen kunt?” Gedrukte katoenen stoffen zijn al lang toegepast en met goed gevolg.
Denk maar aan de Oud-Engelsche „sits”. Zoo ook denkt ter Gast er over en ook hij,
die evenals vele andere kunstnijveraars zocht naar een middel om te voorzien in dit
gebrek aan bespanningsmateriaal, nam de schablone te baat en de werkstukken, die ik
in dit procédé op zijn atelier te zien kreeg, schenken mij de overtuiging dat hier een
geschikte oplossing is gevonden, die werkelijk in een behoefte voorziet. In de meest
uiteenloopende kleuren en patronen is hier een gelukkig gebruik gemaakt van de zoo
zeer (en ten onrechte) verguisde schablone. „De schablone heeft, mits goed toegepast,
evenveel recht van bestaan als elke andere versieringstechniek. Dat ze in de verdrukking
is geraakt, is m.i. voor een groot gedeelte daaraan te wijten, dat de Duitsche schablone-
fabrieken de wereld overstroomd hebben met hunne producten, die dan als ’t ware bij
het kilo gekocht en gebruikt worden, hetgeen natuurlijk, in onbevoegde handen, tot de
bekende treurige resultaten leiden moest.”
Ter Gast verviel niet in de fout van nabootsing van andere stoffen. Men heeft geen
oogenblik ’t idee zijde of fluweel te zien, en toch is het effect er niet minder om. Tevens
is een groot voordeel van deze werkwijze, dat voor elk intérieur een passende bekleeding
is te vinden, aan welke, wat soliditeit en kleurvastheid aangaat, dezelfde eischen gesteld
kunnen worden als aan de stoffen waarvan deze „ersatz” de plaats moet innemen. Ook
schijnen mij deze doeken uiterst geschikt voor de aankleeding van feest- en tentoon-
stellingslokalen en andere lokaliteiten van tijdelijken aard, b.v. jaarbeursstands etc.
Aan deze laatste, d.w.z. de jaarbeurs, danken de verschillende hiernevens afgebeelde
lampen haar ontstaan. Zij toch dienen niet alleen tot verlichting, maar tevens als
„finishing touch” voor verschillende stands en zijn ontworpen, uitgaande van ’t idee
„tijdelijk”, hetgeen „niet kostbaar” en „practisch” insluit.
Van eenvoudige materialen, als: kralen, hout en doek, zijn hier lampen (voor electrisch
licht hoofdzakelijk) ontstaan, die zelfs voor minder „tijdelijke” doeleinden aan de gestelde
voorwaarden ten volle beantwoorden.
Met den wensch dat de moeilijke tijden, waarin wij leven, den menschen geen aan-
leiding zullen geven bij de pakken neer te zitten, maar evenals in dit geval met de
afgebeelde bespanningsstoffen en lampen, hen een prikkel te meer zullen wezen, alle
bezwaren met verdubbelde energie te boven te komen, meen ik deze causerie te kunnen
besluiten. P.


224