DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0020
as
I N IESAI£ C A.P. 1.
ieafflautKotcmjTctineoariorumsententiam cumpraesertim
sitidem sensus,si subaudiamus, reda&um est, auc atiquid si - ■ ■
jnile.
£t omne corinsirmurru:
Tottim cor languidum:Hieronymus, Mcerens, Sequutas
, Gr*cos,utfepej«5Au7nj»,
Cohxic t sequens versus:
T E X T U S.
*©*«• ■ v ^.pianta pedis usque ad vercicem, non est in eo
pcrfe&io:sed vulnus & livor, & plagareeens:
nonsuntconstric"fca>necalligata, nec emollita.
oleo.
Usqueadverticem.jCaput.
Perfe£tio.]integritas,idest,sanitas.
Scdvulnus.] Sed,nonestinHebraeo, sed subintclligunt.
lotest tamen omitti.
Etlivor] tumor, continens sanguinem aggregatum, &
concrctum cxplaga: idcoquc Lividus.
Explagarecens.] niTdTeriiah,ssuida,puruknta, Sanio-
sa,ukcrosa,quae puircdinem contraxit, & saniemstillac. uc
proptercorruptionem, &continuumasfluxumhumor;s, sit
incurabilis. Quakssiyit,quasmedicidicunt,fiitulas, ulcera
in.veterata&maligua.^n^B^jmanantiacx mala autnegle-
£tacutationc:propterca subiungit.
TJonsitnt conftnch:
Nonsuntcompressa.sciiicet.sicucChirurgi comprimunr,
Vcl consuunc vulncra hiaucia,vt facilius coeant:aut ukcrosa,
Ut sanies non expressa impcdiac curanonem.
2y>c alUgata:
Necobligata,scilicetfasciis.
. T{ecimdllitae?l:
Dclinita,scilicct plaga olco,id cst unguento.
E x p l i c A t i o.
Harc est secunda parsconcionis:inqua amplificat pravita-
tempopuli,quanontaiuumaDeodefecerit, sedctiam perti-
niciterinea dcfcftione perscverecadcb ur sicut benesiciis
non potuiriitanequeposnisabearevocariposfic: ac proinde
iit dcp!oracaejusmalttia,cum eciaminipsispaenissincdece-
riores. Hancproposicionempraemicut, inquiens: Quorsum
pcrcutiemini amplius?
Teriiah
gua/u pla
Idestqua fpe vospcrgamasfligcrc,castigare,adpceni:cnti- C gibilipcrtinaciapopuli.
est perMetaphbram eontinttatasn, i"ea Alegoriam, seu siffli'
lirudinem;ct)rporis,qtiodvulneribus& plagis ita consee~turri
estvndique^itnihihntegrum&sanum in co reftet , scdadi
stimmam&incurabikmdebilitatem sit rcda&um, ut-nihil
nisi mors certissima ei tcftet: quasi dic-at, Totus popuius eft fi-
ntilis corpori segro, ,cuius etiarn principales .partes omnes
deplorata aegritudine sunt afre£rae, tocum caput plagis tumesy
pertuia calvaria, vulneracum eerebrum: cor ipsum esfinxu,
•sanguinis languensi& pcne omni spiritu & vigore vicaii dessi-~
tncum: a planta pedis usque ad verticem nihil sanum aut in •
tegrum:Sedvulnusin vulncre,& ubinon eft vulnus, ibitu-
fflor Iividus<ex plagaest.vnlnere deterior: aut ntroque dete-
rius.iuveceracum & sanie fluensukus, &incurab!le. Vrque sit
evidenciorpi&ura, & rnagis exprimens dcplorarum populi
A statumpropoMtistudcorpus proje&nm > (kftitucum omni
curatione,medicina,obligac:one & mundavione, vulneribus
•& ulcerib, hiantibus,sanie,ssuentibus,& scetoribus, ica utin
sordibus suis ci fit Computrcscendum.
Hauc pidturam sive sirnilitudirre aiiqtii icterpretcs retu- DiW^r*
leruntad malaculpatjseu peccacain populo grassantia, quib. inttrsreru.
sanimi & infimisiceranrpalamoccupaci, utnuilaesset (pes
sanationisseu emendationis.
Etperci.put intelliguntregesj&procetes':
Percorsacerdoccs&consiUarios: pcrcartera mefribra seli'- . .
quammultitud',nempopuli:qii6somnesmcs iniahabilis va- *. , •
riorumpcccatorum intus&forispervaserat Sxvoinnthanc "° '
eikquaiiaetiologiamquard sinespeaffligantur:quia vidcli- . * * '•.
ccttancaestpravitas& vismorbi,hoceft,impietacis, utnut rt6'&"
lam medicinamadmitcat.
jj SedadseopurnTPropherse&seriemorationispropius aece-
dlteorumscncentia, quidemalispcEnataccipiunt: Etpraefer-
tim verstis 6. vidccur id postulare, ubi negac medicinam -huic
saucio&purulcmocorpori esie adhibicam. Nam peccato-
runasanationemhascipsaconciopcenitentiaemoiicbacur. '
Depoems autem quidam, ut D. Kimchi, accipiunt sint
Mecaj.hoia,hoc cft, dc morbiscorporum gravibus,& incuTa-
bilibus,qmbus percussl a Deofticrant Israchta;.'cicantesiHam
comminacionem.Deut.ii?. 1'ercutiette Deusulcerepessimo
& incurabili, aplantapcdisuiqucad vcrcicem. Sed melius
pcrmeraphoramintelhgituttocamolcscalamitatum, qua u-
trumque regnum usque ad interneciouem consiciebacur:
- bella,sames,peftes,scditiones & lanienx rcgum, & tyranni-
dcscontinuae.quaeeraiicin lfraele, donec pcriier: Sic enim
meliuscohaerccratiocumpropositione piaEmissa,de incorri-
amrevocarecalamitatibus?Qualidicac,nullaprorsus:Frustra
& sine srustu vos asfl-go.
Subiicirracionem»quiaaddecis desestionem: id est, qnb
magisvospcenisadmerevoeo.cbmagisa mcd;sicicis,& !o:i-
giusamedis.ed:cis Ofteniuiichocincremencapeccatorum
&pcenarumpopuliindc adivulsionercgni: Sedillustre cxe-
plumcstin Achr./o. Ispropcer Idololatnam punicus per If-
raclicas&Syros, lmploravic Alsyros, &fpoliavic regnum &
tcmp!uiTl.Pun:cus ruifus perhos.pcrldumaos, pcr Paiaesti-
nos coluic idolaSyriaca,templumclausic,totam ludaeamim-
pkvicldolis.
tiupUxsi.
nUassii.
Sionum.
Q.U JE s r i o 1.
An ergo Dcus negat, fedcincepsasB;d~turumhoiT>.incs de-
ploratos.&incorrigibiles? Sicomncshcrent co:munrices, ut
tandcmcfFugerentpcenas.pcrtaesoquasi Deo lpfos amplius
ptinire, cum non p; onciac
Respondeo: Nouhocdicit: Sedtantumsinesructu.sine
fpcemendationisscpuniturumdicit. Namhonnnibusnon
dcsinentibuspcccare,iuftiua & ira Dei adverfus pcccatum
r.on definitasfligcre. '
Q_U.*ST!0 II.
Atvideturdebcrein puniendo dcfistere, cum sateatur se
fruftraimpiamgentcmasfligere?
Refpondco: Non valetconfcquentia.quia non eft sufsici-
ensenumeratiocaufarumaffligendi.Ncgacquidem fe asssi-
sturumcosdeincepshocfincuccorngancur, qurS de hoc
•estcclucogitant ipsum dcfperare: non autemnegat.fcd in i'e-
<3uentibusaffirmat.fe puniturumeos, doncc pcrcant sundi-
tus,utfatisfiatiustitiaed!vinat,ulcifcecipeccatummcrito fup- E
plicio, quasidicai:Calamitatesdeincepsfi.cuturae, tioncrunc
caftigacionesrevocantesvosadsrugem,fed extrcma fuppli-
ciadcploratorum.
Totumcaput eftxgrum] Probatiopropositionisdc per-
•tinacia.Namad declarationcm contumaciae defcribit magni-
tudincmpctnarum,quasillisinsiixcrat,utoitendat,scnihi!o-
mifilTcquospcrandum cratcos poss"e corrigi: fe abundc fecif-
fcUliciumjbcricsaciciido&cil^gaDdo. Dcfcrunio sigurata
Signisicantur autem similitudine potissimum hactria.
Primum.nonleviterpbpulumsuifleasflistum a Deo,sedica,
utomnerbburexhauftumsicadebiic nulla sit spes recupe- QravtA
• randivires&pristinurhstacumsicausxsccundae^&orainariae m/iln.
spcistencur.Namdehis loquitur: nondepotentiadivma.quae
etiammortuossuscirat. Kocmnuiccapuc &coristius corpo-
"nsrotumadTummumlangiiorcmredastum.
Secundb. Ostcndicnonaliquamduiuaxatpartem populi 2.
autrcgni,autregionis,ssHicl:amcire, sedomnesparres, ordi Vmvtrsm
nes.locacssecalamitatibusopplcca&opprciia, utntrtil sicin- Ua.
tegrum,&.expersmalorumpubhcorum, iicuc diilumeft ex
SolonisElegia : Intrant in rhalamospublica damna tuos.
HocvuIt,cumcoiumcorpui.aplanca pedis, usque ad vertice
aicfaucium & ulcerofumessc.Si quis tamen vult hic etiam rc-
n tinere Akgosiamcapicis,cordis,corporis, de ordirtibus po-
puli,summis&insimis nihilericincommodi. Varietatcm
maloiumsignificant,vulncra,tumores,ukera.
Tertib.Ind(cat,hjeCmalasuissediuturna,DeononrantuiTi
ipfosnonlibcranre.fedomnemquoque fpem auxilii & sub-
sidiiundiqueipsispraecideiucutnou tantum ncmo eikt, qui *£"?
vellercosiuvare, fed omnc«tti»un vicini & consceckrati, 2. r.!"^
contcea.craa,
quibusmedicationem suorum viilnerum expedtabai::■ "• 'cos
tiiatunasi
bil/a.
defcrerent.riderent &conculcarcnr, acspoliarent pociui.cjua
sublevarcnt.Addamus,iliosnecpencsschabin(re consilii.vcl
auxiliicopiam.necdevcro horum maiorum remcdib, seriai
videlicet pcBniccntia cogitailc; Atque ita indicsct'eviirc,&:
progrcfla cflse mala usque ad inccncum.
T E X T U S.
Terravestra deso!atio,civitatesvcftra*faccens*i- y*rfui 7»
gni:tefram veftram coram Vcbis alicni comc-
dunt:de(bIatio, issC|Uam,erit, ficutfubvcrsioa-
lienorr.m.
L E c t ^ o.
Tcrta vcftra dcsolacto.] UfitataEnallage ■, subftantivi pro
Adiestivo.praeferciminhacvoce. Dcfoiacio, id eft ,dc<o-
laca,vastaca,&quidcmftupendavaftitatc. Nam hanc signi- Sckemmd
^cat tioOV Schcmmah: verbum fubftantivam dceft. quia\
*» jj.
I N IESAI£ C A.P. 1.
ieafflautKotcmjTctineoariorumsententiam cumpraesertim
sitidem sensus,si subaudiamus, reda&um est, auc atiquid si - ■ ■
jnile.
£t omne corinsirmurru:
Tottim cor languidum:Hieronymus, Mcerens, Sequutas
, Gr*cos,utfepej«5Au7nj»,
Cohxic t sequens versus:
T E X T U S.
*©*«• ■ v ^.pianta pedis usque ad vercicem, non est in eo
pcrfe&io:sed vulnus & livor, & plagareeens:
nonsuntconstric"fca>necalligata, nec emollita.
oleo.
Usqueadverticem.jCaput.
Perfe£tio.]integritas,idest,sanitas.
Scdvulnus.] Sed,nonestinHebraeo, sed subintclligunt.
lotest tamen omitti.
Etlivor] tumor, continens sanguinem aggregatum, &
concrctum cxplaga: idcoquc Lividus.
Explagarecens.] niTdTeriiah,ssuida,puruknta, Sanio-
sa,ukcrosa,quae puircdinem contraxit, & saniemstillac. uc
proptercorruptionem, &continuumasfluxumhumor;s, sit
incurabilis. Quakssiyit,quasmedicidicunt,fiitulas, ulcera
in.veterata&maligua.^n^B^jmanantiacx mala autnegle-
£tacutationc:propterca subiungit.
TJonsitnt conftnch:
Nonsuntcompressa.sciiicet.sicucChirurgi comprimunr,
Vcl consuunc vulncra hiaucia,vt facilius coeant:aut ukcrosa,
Ut sanies non expressa impcdiac curanonem.
2y>c alUgata:
Necobligata,scilicetfasciis.
. T{ecimdllitae?l:
Dclinita,scilicct plaga olco,id cst unguento.
E x p l i c A t i o.
Harc est secunda parsconcionis:inqua amplificat pravita-
tempopuli,quanontaiuumaDeodefecerit, sedctiam perti-
niciterinea dcfcftione perscverecadcb ur sicut benesiciis
non potuiriitanequeposnisabearevocariposfic: ac proinde
iit dcp!oracaejusmalttia,cum eciaminipsispaenissincdece-
riores. Hancproposicionempraemicut, inquiens: Quorsum
pcrcutiemini amplius?
Teriiah
gua/u pla
Idestqua fpe vospcrgamasfligcrc,castigare,adpceni:cnti- C gibilipcrtinaciapopuli.
est perMetaphbram eontinttatasn, i"ea Alegoriam, seu siffli'
lirudinem;ct)rporis,qtiodvulneribus& plagis ita consee~turri
estvndique^itnihihntegrum&sanum in co reftet , scdadi
stimmam&incurabikmdebilitatem sit rcda&um, ut-nihil
nisi mors certissima ei tcftet: quasi dic-at, Totus popuius eft fi-
ntilis corpori segro, ,cuius etiarn principales .partes omnes
deplorata aegritudine sunt afre£rae, tocum caput plagis tumesy
pertuia calvaria, vulneracum eerebrum: cor ipsum esfinxu,
•sanguinis languensi& pcne omni spiritu & vigore vicaii dessi-~
tncum: a planta pedis usque ad verticem nihil sanum aut in •
tegrum:Sedvulnusin vulncre,& ubinon eft vulnus, ibitu-
fflor Iividus<ex plagaest.vnlnere deterior: aut ntroque dete-
rius.iuveceracum & sanie fluensukus, &incurab!le. Vrque sit
evidenciorpi&ura, & rnagis exprimens dcplorarum populi
A statumpropoMtistudcorpus proje&nm > (kftitucum omni
curatione,medicina,obligac:one & mundavione, vulneribus
•& ulcerib, hiantibus,sanie,ssuentibus,& scetoribus, ica utin
sordibus suis ci fit Computrcscendum.
Hauc pidturam sive sirnilitudirre aiiqtii icterpretcs retu- DiW^r*
leruntad malaculpatjseu peccacain populo grassantia, quib. inttrsreru.
sanimi & infimisiceranrpalamoccupaci, utnuilaesset (pes
sanationisseu emendationis.
Etperci.put intelliguntregesj&procetes':
Percorsacerdoccs&consiUarios: pcrcartera mefribra seli'- . .
quammultitud',nempopuli:qii6somnesmcs iniahabilis va- *. , •
riorumpcccatorum intus&forispervaserat Sxvoinnthanc "° '
eikquaiiaetiologiamquard sinespeaffligantur:quia vidcli- . * * '•.
ccttancaestpravitas& vismorbi,hoceft,impietacis, utnut rt6'&"
lam medicinamadmitcat.
jj SedadseopurnTPropherse&seriemorationispropius aece-
dlteorumscncentia, quidemalispcEnataccipiunt: Etpraefer-
tim verstis 6. vidccur id postulare, ubi negac medicinam -huic
saucio&purulcmocorpori esie adhibicam. Nam peccato-
runasanationemhascipsaconciopcenitentiaemoiicbacur. '
Depoems autem quidam, ut D. Kimchi, accipiunt sint
Mecaj.hoia,hoc cft, dc morbiscorporum gravibus,& incuTa-
bilibus,qmbus percussl a Deofticrant Israchta;.'cicantesiHam
comminacionem.Deut.ii?. 1'ercutiette Deusulcerepessimo
& incurabili, aplantapcdisuiqucad vcrcicem. Sed melius
pcrmeraphoramintelhgituttocamolcscalamitatum, qua u-
trumque regnum usque ad interneciouem consiciebacur:
- bella,sames,peftes,scditiones & lanienx rcgum, & tyranni-
dcscontinuae.quaeeraiicin lfraele, donec pcriier: Sic enim
meliuscohaerccratiocumpropositione piaEmissa,de incorri-
amrevocarecalamitatibus?Qualidicac,nullaprorsus:Frustra
& sine srustu vos asfl-go.
Subiicirracionem»quiaaddecis desestionem: id est, qnb
magisvospcenisadmerevoeo.cbmagisa mcd;sicicis,& !o:i-
giusamedis.ed:cis Ofteniuiichocincremencapeccatorum
&pcenarumpopuliindc adivulsionercgni: Sedillustre cxe-
plumcstin Achr./o. Ispropcer Idololatnam punicus per If-
raclicas&Syros, lmploravic Alsyros, &fpoliavic regnum &
tcmp!uiTl.Pun:cus ruifus perhos.pcrldumaos, pcr Paiaesti-
nos coluic idolaSyriaca,templumclausic,totam ludaeamim-
pkvicldolis.
tiupUxsi.
nUassii.
Sionum.
Q.U JE s r i o 1.
An ergo Dcus negat, fedcincepsasB;d~turumhoiT>.incs de-
ploratos.&incorrigibiles? Sicomncshcrent co:munrices, ut
tandcmcfFugerentpcenas.pcrtaesoquasi Deo lpfos amplius
ptinire, cum non p; onciac
Respondeo: Nouhocdicit: Sedtantumsinesructu.sine
fpcemendationisscpuniturumdicit. Namhonnnibusnon
dcsinentibuspcccare,iuftiua & ira Dei adverfus pcccatum
r.on definitasfligcre. '
Q_U.*ST!0 II.
Atvideturdebcrein puniendo dcfistere, cum sateatur se
fruftraimpiamgentcmasfligere?
Refpondco: Non valetconfcquentia.quia non eft sufsici-
ensenumeratiocaufarumaffligendi.Ncgacquidem fe asssi-
sturumcosdeincepshocfincuccorngancur, qurS de hoc
•estcclucogitant ipsum dcfperare: non autemnegat.fcd in i'e-
<3uentibusaffirmat.fe puniturumeos, doncc pcrcant sundi-
tus,utfatisfiatiustitiaed!vinat,ulcifcecipeccatummcrito fup- E
plicio, quasidicai:Calamitatesdeincepsfi.cuturae, tioncrunc
caftigacionesrevocantesvosadsrugem,fed extrcma fuppli-
ciadcploratorum.
Totumcaput eftxgrum] Probatiopropositionisdc per-
•tinacia.Namad declarationcm contumaciae defcribit magni-
tudincmpctnarum,quasillisinsiixcrat,utoitendat,scnihi!o-
mifilTcquospcrandum cratcos poss"e corrigi: fe abundc fecif-
fcUliciumjbcricsaciciido&cil^gaDdo. Dcfcrunio sigurata
Signisicantur autem similitudine potissimum hactria.
Primum.nonleviterpbpulumsuifleasflistum a Deo,sedica,
utomnerbburexhauftumsicadebiic nulla sit spes recupe- QravtA
• randivires&pristinurhstacumsicausxsccundae^&orainariae m/iln.
spcistencur.Namdehis loquitur: nondepotentiadivma.quae
etiammortuossuscirat. Kocmnuiccapuc &coristius corpo-
"nsrotumadTummumlangiiorcmredastum.
Secundb. Ostcndicnonaliquamduiuaxatpartem populi 2.
autrcgni,autregionis,ssHicl:amcire, sedomnesparres, ordi Vmvtrsm
nes.locacssecalamitatibusopplcca&opprciia, utntrtil sicin- Ua.
tegrum,&.expersmalorumpubhcorum, iicuc diilumeft ex
SolonisElegia : Intrant in rhalamospublica damna tuos.
HocvuIt,cumcoiumcorpui.aplanca pedis, usque ad vertice
aicfaucium & ulcerofumessc.Si quis tamen vult hic etiam rc-
n tinere Akgosiamcapicis,cordis,corporis, de ordirtibus po-
puli,summis&insimis nihilericincommodi. Varietatcm
maloiumsignificant,vulncra,tumores,ukera.
Tertib.Ind(cat,hjeCmalasuissediuturna,DeononrantuiTi
ipfosnonlibcranre.fedomnemquoque fpem auxilii & sub-
sidiiundiqueipsispraecideiucutnou tantum ncmo eikt, qui *£"?
vellercosiuvare, fed omnc«tti»un vicini & consceckrati, 2. r.!"^
contcea.craa,
quibusmedicationem suorum viilnerum expedtabai::■ "• 'cos
tiiatunasi
bil/a.
defcrerent.riderent &conculcarcnr, acspoliarent pociui.cjua
sublevarcnt.Addamus,iliosnecpencsschabin(re consilii.vcl
auxiliicopiam.necdevcro horum maiorum remcdib, seriai
videlicet pcBniccntia cogitailc; Atque ita indicsct'eviirc,&:
progrcfla cflse mala usque ad inccncum.
T E X T U S.
Terravestra deso!atio,civitatesvcftra*faccens*i- y*rfui 7»
gni:tefram veftram coram Vcbis alicni comc-
dunt:de(bIatio, issC|Uam,erit, ficutfubvcrsioa-
lienorr.m.
L E c t ^ o.
Tcrta vcftra dcsolacto.] UfitataEnallage ■, subftantivi pro
Adiestivo.praeferciminhacvoce. Dcfoiacio, id eft ,dc<o-
laca,vastaca,&quidcmftupendavaftitatc. Nam hanc signi- Sckemmd
^cat tioOV Schcmmah: verbum fubftantivam dceft. quia\
*» jj.