DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3137#0255
w
2ACHARI-jE ursini comment.
49$
Pm& mu-
nidiorum.
fed mustas, quse siint in extremitate rivorum vEgypti, & a<i
apes, quse sunt ifl regione Assyria:: ut venientes conquieicant
"omnes in vallibus deiertorum locoram,&c.
Ut ingrediantur portasmunistcorum.]
Quam facile congregati -suerint, tam sacile etiam i'd per-
Fe<5turos dicir, cujus rauia conBuanc, videlicec, jic ir.yadanc
*& occupent BabyJonem,irrumpantperportas & mumtiones,
judicio hamano inexpugnabiles.
Munificorum ieu principum portas , vocat portas Babylo-
nis, quia propter aulam regiam, muiti ibi habitabant iatrapa;
&proceres, &proptercorigeftas illuc bpes totius orientis,plu-
rimi erant mercatores, & cives opulenti & magnisici iiiftar
principum. Munificos ergo &liberales vocat divites & poten-
res, sive principCs sive privatos ,& opttmates. IHi enim pos-
siwt largiendo magnisicentiam suam exercere, & savorem
atq ue aucoricatem sibi comparare.
Portas ergo munisicorum penetrandas esse ab exerritu Per-
£co dicens, perftririgit saftum Babyloniorum, & muiiitio-
■aum.opum ac porentise fuse ftultam siduciam. Freti enim
erarit stiis opibus: at hse erastt ipfis exii tio, cum ipe prajdse al-
licerent hostes, qui ipibs erant spoliatun, ut dcfinerent efle
maghisici & liberaies.
Non muni- Non quidem reprehenditur Iiberalitas in divitibus, neque
sicetiaprin- splendor & munisicentia in regibus&principibus,iedhorum
cipum,sed degeneracio in saftum, luxum, arabitionem & oftentatio-
sastut £?> nem ,id eft, exceflus in modo & aberratio a legitimofine.
luxttse/i Quicquid enim elacjim, faftuoium ac iiiis rebusacvinbus
BDiO. consiiiimeftjDeo odioiumeft&abiplbdejicicur&deftrui-
tur: sicutdiclum eft: Depofuit potentcs de iede, & exaltavit
humiies,non sane propter potentiam, iedpropter ejus ab-
lifum. Ideo quamvis etiam piebeii &paupcres erant partici-
pes malorum futuri, tarnen prsecipue magnatumpalatiadiri-
pienda dicit,ubi major ijpes prseda,& major irse divinat&
pcenarum erat cauia.
Vttrttudo Verius 3. Egoptsecepi ian&isicatis meis.] Subjungitur
pten* Saby- ratio, quare certum fit, Babylonem eile capiendam & diripi-
lonis. endam: videlicet voluntas Dei, qui ipie fit author & exlequu-
1. tpr hujus paena:.
| tieutmtor Sandihcatos fiios nominat Deus milites Cyri & Darii,qui
&exetutor non eranr fancrificati ad placendum & ierviendum Deo: e-
foent. rant enim impii & idololatra:: Sed erant ianctificati, hoc cft,
SanQificati ieparati, deftinati, prseparati a Deo, ad certum ufum, icrvi-
tniliies Cf- entem vOluntaci & glorise Dei,nempe ad posnam infligeudam
ri &c. Babyloriiis. Hoc ergd primumeft, quodaiferrProphecaad
confnmandam pccna: cercicudinem, quiaDeus eam decreve- (
rit,& jam olim arcano,secerno & immutabdi fuocoufilio
tnilites fibi iHegerit, ac deftinarit, quorum opera velic uti
iiio tempore, ita utaemo adBabylonem militavcrit, qui non
singulan Dei confilio ad hoc ordinatus suerit.
His autem a ie destinatis, ait ie prxcepisse, scilicet,expedi-
tionem in Babylonios, non larie aliquo expreifo &ip(istra-
ditomandato,iedinftinctu & gubernatione arcanaanimo-
rum & confiliorum ad beilum hoc gerendum. Sic David lo-
Sti proar- quitur de Simei, Iehovapra:cepitei: MaledicDavidi.i.Sam.
tanor$> ef-16- EtDeus ipie, i.Chron.7. CumpraTcepeioIocuii* ,ut
ficati de- exedat terram. Item: pracipit Soli&non oritur: prxcipic
tretoBti, nivi,imbri&pluvia:,cstointerra. I00.5.&37. EtLament.3.
Ecquo dicente exiftit aliquid , fi Dominus non prasce-
penr l
JProviden- Hxc & fimi!ia'teftimonia oftendunt, providentiam Dei '
tiaDrinon nonuntumadomnesomniumcreaturarumacliones &mo-
tfireftrin- tus extendi, sed etiam esse decretum essicax,liberrimum,&
genda ad immutabiledivinxvoluntatis, secundum quodomnia siunt;
solam prt- Uec posse eam sine manisesta Dei & scriptura: injuria, ad so-
scitnttam iamprxscientiam & permiillonem eventuum & actionum re-
&permtf- Jlringi. Adeb enim evidenter & iignisicanter voluit Deus er-
sionem <, & primere & nobis inculcareinterventum voluntatis, & decreti,
ttnsirma- & operationis sua;, non tantum in conservandis creaturis, lcd
tiontm. etiam ciendis & gubersiandis omnibus iingulorum motibus,
ut etiam praicipere, sivc mandare se dicat, arcano dccreto, &
sreno providentisr iux: qua: nuncjuam verbo prseeepit, ac ne
revekvit quidem sacientibus, qubd ea sieri velit.
Indeautem colIigunthominesduoabiurda:vidc!icetqubd
tollaturex mundo conrin£entKS,&ex vpluntatehominum
libertas: & qubd tollatur cuipa & ratio peccati ex aftionibus '
hominum, aut Deus sit autor & causa peccati: Sed maJa con-
fequentia utrumque.
Q^Jl X S T I o I.
'De nccejjitxte Stoica,
Quod sit iaimutabili decrcto Dci, inqiKUnt, id non sit
caacingeatsr & hbcre. Expeditio Mcdoium Sc Psriarum ,
contraBabylonicssitpssecipienteDeo. Ergbriehfit coritin-
genter &libei'e.
2.
Hetuprt-
tepit,
MandatU
Q U M S T I O II.
Item. Qupd Deus vultsieri, nonestpeccatum. Astiones
Medorum & Periarum debellantium Babylonios, Deus vole-
bat fieri. Ergb vel non erant peccata, qua; faciebant in diri-
pienda & vaitanda Babylone, vel si peccata erant, Deus erat
istorum peccatorum author.
Rejpensio ad L Qu&jl.
Majoreshorumargumentor-um^ aut iuntparticu!ares,& Idtm tsss"
sicnullaest confequentia: aut sunt falsie, fisumantur univer- Bus ejsep*"
ialiter. Nihil enim obftat,qub minus esFeclus fitmutabilis testmttt*'
&immutabilis,necessarius&contingens, bonus item &ma- tilis&mt'
1 lus: reipedu diveriarum cauiarum. Reipeftu causarum &.-"mutal>d<t<
cundarum, quxdammutabiliasuntjquxdamimmutabilia, bonus&
pro natura cauiarum, eodem vel non eodem modo iemper a- malus ^
gentium. verjortjt1'
Reipectu decreti divini ordinantis & gubernantis cauias Su-
natura fua determinatas, vel non determmatas ad eundem
efFectum & agendi modum, omnia funt immutabilia, etiam
qiia; ratione proxiraarum cauiarum iiint incertiflima. Re- Qmnts s
i|;edu libertaris divinse, qua; poterat res aliter atque aliter■ -ventu* r&
condere & determinare, fi Deo libuiflet, omniasuntmuta- JpcBuUh'1''
bilia & contingentia, etiam qua: lecundum ordinem & natu- tttis dfi*
ram caufarum proximarum funt maximeneceflaria &immu- »4 Jurtt
tabilia, iicut motus folis , & aclio iguis urcncis admota cor- conttH'*"'
pora uftiiia. teSt
Idem no» tantt\m desortuitis&caiualibus,iedeciamIi-
' beriscontingentibus,hoc eft,deacrionibusvoluntatis judi-
ciumeft. Nonenimcogit,aut violenter, tanquam lapidem
veltruncumDcusrapitaut impellit,ied ipontaneovel inter-
nomocuperobjectaincelleclui monftrata inclinat &fle<ftit,
atq; efsicaciter esficit ac movet voluntatem, ut eligat aut tc-
pudiet, quod Deo vifum eft.
Id coniirmat Deus hoc ipib Ioco,dicens utrumque,& qabi
przceperit Medis & Perfis,id eft.cercoacdestinacoconfilio
velic ab ipfis expeditionem fuscipi, &hucinc!inetrvoluncaces,
ut eligere diverfum nonpoflint,& qubd exultent ipfiinex-
cellentiaejus, ideft,minimecoa<fti .iedmagnapropenfibne
&alacritate voluncacismilicencac Babyloncm k)vadant,ac
proinde cancb magis fponcaneo & libero animi mocu, quanc»
esficacius a Deo excitantur.
! Respensio ad II. Qutft.
Sic etiam non eft verum fimplicirer, nullum opus, quo^
Deo volence sic, esse peccacum. Ecfi enim verum eft, nihil
quod Deus vult, eflc peccacum, qvmrcnus illudDeus vult»
&quatenuseftobjectura ,& esse&us divins voluntatis: ta-
men refpecfu voluntatis hominum-&inftrumcntorum,per
qux confilia & decreta sua Deus cxicquitur: alia bona func &
justa opera, alia verb mala & injufta: Bona quidcm, quaa-
do voluncas prscer alia objeiTta, principalicer movecur incuicu
voluntatisDeicognits,agens hocfine&afFedtu,utobtcm-
peret Deo: Mala verb, quando aliis quidam objecris move- j
turad agendum, & voluntatem Dei vel non cognitam, vel
nonfinem ulciroum&principalem in agendofibi prxsixum
habec. ^^^^^
Sic Medorum & Periarum sacinora, quse pacrabant ad-
rersus Chaldseos,rcIpeclu Dei, volcntiseasicri, crautjustii-
iima Chaldsorum pccna: rclpecl.u autcm Medorum & Pcr-
sarum, erant magna Icelera, ca:dcs & rapinx crudeles & ex-
ieacbilcs.
Qji a % x 1 o III.
cDevoluntate Deiarcana ejrrevelatd.
Hic ergd etiam illudabfurdum cvancicic, ponihoc mod»
concrarias voluntaccs in Dco, arcanam qua vcliC, &patcra-
<flam, qua noiic ca, qiw: lcge iua prohibuic.
Quatcnus enim Dcus ca vult sieri, cum lege & justitia di-
vinaaccuratissime conveniunt, ejusq; sunt exlecutio: quate-
nusautem homines ea volunt iine voluntatis Dei agnitions
aut reipectu; peccata sunc, lcgi ac regulsc divinse juititi* te"
pugnancia. Iustillimc volebat Dcus cides & dircpciones B»-
bylomorum,quasexercebancMedi&Persa:,aIege,juft't,a» -^
& Cmdicace sua non latum pilum dilccdens. Volebatcnim V"1'?0li
Deuseas tanquampcenas, quas justicia lua postulabat • »* ^^ '
justislimccafricm volebauc&perpccr«baucMedi& Pcrisc,ni- ^. t*
hil cumjusto Dei opere habences communc. Volebantenirn a»** ^,
eas, aoo quatcnus crant cxlccuciojusticix & voluntatisdm- /0ts
nz, quam 11« quidem cognitam, & sibi prsducentem habe-
bant, icd uiicuai quatcnus «rauc czdos & ruinsc.
2ACHARI-jE ursini comment.
49$
Pm& mu-
nidiorum.
fed mustas, quse siint in extremitate rivorum vEgypti, & a<i
apes, quse sunt ifl regione Assyria:: ut venientes conquieicant
"omnes in vallibus deiertorum locoram,&c.
Ut ingrediantur portasmunistcorum.]
Quam facile congregati -suerint, tam sacile etiam i'd per-
Fe<5turos dicir, cujus rauia conBuanc, videlicec, jic ir.yadanc
*& occupent BabyJonem,irrumpantperportas & mumtiones,
judicio hamano inexpugnabiles.
Munificorum ieu principum portas , vocat portas Babylo-
nis, quia propter aulam regiam, muiti ibi habitabant iatrapa;
&proceres, &proptercorigeftas illuc bpes totius orientis,plu-
rimi erant mercatores, & cives opulenti & magnisici iiiftar
principum. Munificos ergo &liberales vocat divites & poten-
res, sive principCs sive privatos ,& opttmates. IHi enim pos-
siwt largiendo magnisicentiam suam exercere, & savorem
atq ue aucoricatem sibi comparare.
Portas ergo munisicorum penetrandas esse ab exerritu Per-
£co dicens, perftririgit saftum Babyloniorum, & muiiitio-
■aum.opum ac porentise fuse ftultam siduciam. Freti enim
erarit stiis opibus: at hse erastt ipfis exii tio, cum ipe prajdse al-
licerent hostes, qui ipibs erant spoliatun, ut dcfinerent efle
maghisici & liberaies.
Non muni- Non quidem reprehenditur Iiberalitas in divitibus, neque
sicetiaprin- splendor & munisicentia in regibus&principibus,iedhorum
cipum,sed degeneracio in saftum, luxum, arabitionem & oftentatio-
sastut £?> nem ,id eft, exceflus in modo & aberratio a legitimofine.
luxttse/i Quicquid enim elacjim, faftuoium ac iiiis rebusacvinbus
BDiO. consiiiimeftjDeo odioiumeft&abiplbdejicicur&deftrui-
tur: sicutdiclum eft: Depofuit potentcs de iede, & exaltavit
humiies,non sane propter potentiam, iedpropter ejus ab-
lifum. Ideo quamvis etiam piebeii &paupcres erant partici-
pes malorum futuri, tarnen prsecipue magnatumpalatiadiri-
pienda dicit,ubi major ijpes prseda,& major irse divinat&
pcenarum erat cauia.
Vttrttudo Verius 3. Egoptsecepi ian&isicatis meis.] Subjungitur
pten* Saby- ratio, quare certum fit, Babylonem eile capiendam & diripi-
lonis. endam: videlicet voluntas Dei, qui ipie fit author & exlequu-
1. tpr hujus paena:.
| tieutmtor Sandihcatos fiios nominat Deus milites Cyri & Darii,qui
&exetutor non eranr fancrificati ad placendum & ierviendum Deo: e-
foent. rant enim impii & idololatra:: Sed erant ianctificati, hoc cft,
SanQificati ieparati, deftinati, prseparati a Deo, ad certum ufum, icrvi-
tniliies Cf- entem vOluntaci & glorise Dei,nempe ad posnam infligeudam
ri &c. Babyloriiis. Hoc ergd primumeft, quodaiferrProphecaad
confnmandam pccna: cercicudinem, quiaDeus eam decreve- (
rit,& jam olim arcano,secerno & immutabdi fuocoufilio
tnilites fibi iHegerit, ac deftinarit, quorum opera velic uti
iiio tempore, ita utaemo adBabylonem militavcrit, qui non
singulan Dei confilio ad hoc ordinatus suerit.
His autem a ie destinatis, ait ie prxcepisse, scilicet,expedi-
tionem in Babylonios, non larie aliquo expreifo &ip(istra-
ditomandato,iedinftinctu & gubernatione arcanaanimo-
rum & confiliorum ad beilum hoc gerendum. Sic David lo-
Sti proar- quitur de Simei, Iehovapra:cepitei: MaledicDavidi.i.Sam.
tanor$> ef-16- EtDeus ipie, i.Chron.7. CumpraTcepeioIocuii* ,ut
ficati de- exedat terram. Item: pracipit Soli&non oritur: prxcipic
tretoBti, nivi,imbri&pluvia:,cstointerra. I00.5.&37. EtLament.3.
Ecquo dicente exiftit aliquid , fi Dominus non prasce-
penr l
JProviden- Hxc & fimi!ia'teftimonia oftendunt, providentiam Dei '
tiaDrinon nonuntumadomnesomniumcreaturarumacliones &mo-
tfireftrin- tus extendi, sed etiam esse decretum essicax,liberrimum,&
genda ad immutabiledivinxvoluntatis, secundum quodomnia siunt;
solam prt- Uec posse eam sine manisesta Dei & scriptura: injuria, ad so-
scitnttam iamprxscientiam & permiillonem eventuum & actionum re-
&permtf- Jlringi. Adeb enim evidenter & iignisicanter voluit Deus er-
sionem <, & primere & nobis inculcareinterventum voluntatis, & decreti,
ttnsirma- & operationis sua;, non tantum in conservandis creaturis, lcd
tiontm. etiam ciendis & gubersiandis omnibus iingulorum motibus,
ut etiam praicipere, sivc mandare se dicat, arcano dccreto, &
sreno providentisr iux: qua: nuncjuam verbo prseeepit, ac ne
revekvit quidem sacientibus, qubd ea sieri velit.
Indeautem colIigunthominesduoabiurda:vidc!icetqubd
tollaturex mundo conrin£entKS,&ex vpluntatehominum
libertas: & qubd tollatur cuipa & ratio peccati ex aftionibus '
hominum, aut Deus sit autor & causa peccati: Sed maJa con-
fequentia utrumque.
Q^Jl X S T I o I.
'De nccejjitxte Stoica,
Quod sit iaimutabili decrcto Dci, inqiKUnt, id non sit
caacingeatsr & hbcre. Expeditio Mcdoium Sc Psriarum ,
contraBabylonicssitpssecipienteDeo. Ergbriehfit coritin-
genter &libei'e.
2.
Hetuprt-
tepit,
MandatU
Q U M S T I O II.
Item. Qupd Deus vultsieri, nonestpeccatum. Astiones
Medorum & Periarum debellantium Babylonios, Deus vole-
bat fieri. Ergb vel non erant peccata, qua; faciebant in diri-
pienda & vaitanda Babylone, vel si peccata erant, Deus erat
istorum peccatorum author.
Rejpensio ad L Qu&jl.
Majoreshorumargumentor-um^ aut iuntparticu!ares,& Idtm tsss"
sicnullaest confequentia: aut sunt falsie, fisumantur univer- Bus ejsep*"
ialiter. Nihil enim obftat,qub minus esFeclus fitmutabilis testmttt*'
&immutabilis,necessarius&contingens, bonus item &ma- tilis&mt'
1 lus: reipedu diveriarum cauiarum. Reipeftu causarum &.-"mutal>d<t<
cundarum, quxdammutabiliasuntjquxdamimmutabilia, bonus&
pro natura cauiarum, eodem vel non eodem modo iemper a- malus ^
gentium. verjortjt1'
Reipectu decreti divini ordinantis & gubernantis cauias Su-
natura fua determinatas, vel non determmatas ad eundem
efFectum & agendi modum, omnia funt immutabilia, etiam
qiia; ratione proxiraarum cauiarum iiint incertiflima. Re- Qmnts s
i|;edu libertaris divinse, qua; poterat res aliter atque aliter■ -ventu* r&
condere & determinare, fi Deo libuiflet, omniasuntmuta- JpcBuUh'1''
bilia & contingentia, etiam qua: lecundum ordinem & natu- tttis dfi*
ram caufarum proximarum funt maximeneceflaria &immu- »4 Jurtt
tabilia, iicut motus folis , & aclio iguis urcncis admota cor- conttH'*"'
pora uftiiia. teSt
Idem no» tantt\m desortuitis&caiualibus,iedeciamIi-
' beriscontingentibus,hoc eft,deacrionibusvoluntatis judi-
ciumeft. Nonenimcogit,aut violenter, tanquam lapidem
veltruncumDcusrapitaut impellit,ied ipontaneovel inter-
nomocuperobjectaincelleclui monftrata inclinat &fle<ftit,
atq; efsicaciter esficit ac movet voluntatem, ut eligat aut tc-
pudiet, quod Deo vifum eft.
Id coniirmat Deus hoc ipib Ioco,dicens utrumque,& qabi
przceperit Medis & Perfis,id eft.cercoacdestinacoconfilio
velic ab ipfis expeditionem fuscipi, &hucinc!inetrvoluncaces,
ut eligere diverfum nonpoflint,& qubd exultent ipfiinex-
cellentiaejus, ideft,minimecoa<fti .iedmagnapropenfibne
&alacritate voluncacismilicencac Babyloncm k)vadant,ac
proinde cancb magis fponcaneo & libero animi mocu, quanc»
esficacius a Deo excitantur.
! Respensio ad II. Qutft.
Sic etiam non eft verum fimplicirer, nullum opus, quo^
Deo volence sic, esse peccacum. Ecfi enim verum eft, nihil
quod Deus vult, eflc peccacum, qvmrcnus illudDeus vult»
&quatenuseftobjectura ,& esse&us divins voluntatis: ta-
men refpecfu voluntatis hominum-&inftrumcntorum,per
qux confilia & decreta sua Deus cxicquitur: alia bona func &
justa opera, alia verb mala & injufta: Bona quidcm, quaa-
do voluncas prscer alia objeiTta, principalicer movecur incuicu
voluntatisDeicognits,agens hocfine&afFedtu,utobtcm-
peret Deo: Mala verb, quando aliis quidam objecris move- j
turad agendum, & voluntatem Dei vel non cognitam, vel
nonfinem ulciroum&principalem in agendofibi prxsixum
habec. ^^^^^
Sic Medorum & Periarum sacinora, quse pacrabant ad-
rersus Chaldseos,rcIpeclu Dei, volcntiseasicri, crautjustii-
iima Chaldsorum pccna: rclpecl.u autcm Medorum & Pcr-
sarum, erant magna Icelera, ca:dcs & rapinx crudeles & ex-
ieacbilcs.
Qji a % x 1 o III.
cDevoluntate Deiarcana ejrrevelatd.
Hic ergd etiam illudabfurdum cvancicic, ponihoc mod»
concrarias voluntaccs in Dco, arcanam qua vcliC, &patcra-
<flam, qua noiic ca, qiw: lcge iua prohibuic.
Quatcnus enim Dcus ca vult sieri, cum lege & justitia di-
vinaaccuratissime conveniunt, ejusq; sunt exlecutio: quate-
nusautem homines ea volunt iine voluntatis Dei agnitions
aut reipectu; peccata sunc, lcgi ac regulsc divinse juititi* te"
pugnancia. Iustillimc volebat Dcus cides & dircpciones B»-
bylomorum,quasexercebancMedi&Persa:,aIege,juft't,a» -^
& Cmdicace sua non latum pilum dilccdens. Volebatcnim V"1'?0li
Deuseas tanquampcenas, quas justicia lua postulabat • »* ^^ '
justislimccafricm volebauc&perpccr«baucMedi& Pcrisc,ni- ^. t*
hil cumjusto Dei opere habences communc. Volebantenirn a»** ^,
eas, aoo quatcnus crant cxlccuciojusticix & voluntatisdm- /0ts
nz, quam 11« quidem cognitam, & sibi prsducentem habe-
bant, icd uiicuai quatcnus «rauc czdos & ruinsc.