DOI Artikel:
Tylicki, Jacek: Obraz "Alegoria cnoty małeńskiej": klucz do drugiego oblicza sztuki Hermana Hana
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48916#0053
Obraz „Alegoria cnoty małżeńskiej” Hermana Hana
jak również w partii tła i ziemi na pierwszym planie. Tema-
tyka obrazu oraz ślady po zawiasach z jednej, a zameczku
z dmgiej strony mogłyby wskazywać na jego pierwotne
przeznaczenie jako wieka ślubnej skrzyni wyprawowej; za
takie uważa się, zachowany w zbiorach Muzeum Narodo-
wego w Gdańsku, obraz przypisywany Johannowi Kriego-
wi i datowany 1615-16203. Asymetryczne umieszczenie
zameczka i niewielka grubość deski, a także nietypowy for-
mat pozwalają jednak przypuszczać, że była to raczej klapa
wirginału (yirginale). Takie przeznaczenie obrazu potwier-
dzałaby również jego niżej omówiona treść4.
Właściciel galerii ujawnił, iż nabył dzieło w północ-
nych Włoszech, w Lombardii. Obraz znalazł się tam za-
pewne przypadkiem już w czasach najnowszych, na co
wskazywałyby umieszczone na odwrociu pieczęcie (w laku
i tuszu) firmy aukcyjnej Rudolfa Lepkego w Berlinie.
W 1912 roku zlicytowano w niej zbiory Lessera Giełdziń-
skiego, bogatego żydowskiego kupca z Włocławka, miesz-
kającego w Gdańsku; obraz nie występuje jednak w druko-
wanym katalogu tej aukcji5. Wcześniej, w 1851 roku, bar-
dzo podobne malowidło ze zbiorów prywatnych w Królew-
cu wspomniał Edward Rastawiecki. Na obrazie albo nie
było sygnatury, albo Rastawiecki nie uznał jej za wiary-
godną, skoro malowidło przypisał bardziej wówczas znane-
mu twórcy gdańskiemu, Antonowi Molierowi6. Ewentual-
II. 2. Herman Han, „Alegoria cnoty małżeńskiej’’, fragment:
epigramat i sygnatura artysty. Fot. Galerie Lingenauber
III. 2. Hermann Han, „Allegory ofMarital Yirtue ”, detail: epi-
gram and the artists signature. Phot. Galerie Lingenauber
na pomyłka wydaj e się zrozumiała, zarówno ze względu na
charakter ówcześnie znanej twórczości Hana, jak i na fakt,
że artysta podpisywał swoje prace zupełnie wyjątkowo7.
Widniejąca na kompozycji z Dusseldorfu dumna sygnatu-
ra mistrza (il. 2) świadczy o tym, że artysta obraz ten nie tylko
namalował („pinxit”), ale i w całości wymyślił, łącznie z wer-
sami łacińskimi („invenit”)8. Jej liternictwo znajduje odpo-
wiednik w sygnowanym rysunku Hana z 1611 roku9 (il. 3).
Znany dotychczas dorobek malarza obejmuje katolic-
kie obrazy ołtarzowe, kompozycje odnoszące się do histo-
rii Kościoła i portrety. Postacie w tych dziełach są z reguły
Ill.l. Hermann Han, „Allegory ofMarital Yirtue”, 1600. Dusseldorf Galerie E. Lingenauber. Phot. Galerie Lingenauber
39
jak również w partii tła i ziemi na pierwszym planie. Tema-
tyka obrazu oraz ślady po zawiasach z jednej, a zameczku
z dmgiej strony mogłyby wskazywać na jego pierwotne
przeznaczenie jako wieka ślubnej skrzyni wyprawowej; za
takie uważa się, zachowany w zbiorach Muzeum Narodo-
wego w Gdańsku, obraz przypisywany Johannowi Kriego-
wi i datowany 1615-16203. Asymetryczne umieszczenie
zameczka i niewielka grubość deski, a także nietypowy for-
mat pozwalają jednak przypuszczać, że była to raczej klapa
wirginału (yirginale). Takie przeznaczenie obrazu potwier-
dzałaby również jego niżej omówiona treść4.
Właściciel galerii ujawnił, iż nabył dzieło w północ-
nych Włoszech, w Lombardii. Obraz znalazł się tam za-
pewne przypadkiem już w czasach najnowszych, na co
wskazywałyby umieszczone na odwrociu pieczęcie (w laku
i tuszu) firmy aukcyjnej Rudolfa Lepkego w Berlinie.
W 1912 roku zlicytowano w niej zbiory Lessera Giełdziń-
skiego, bogatego żydowskiego kupca z Włocławka, miesz-
kającego w Gdańsku; obraz nie występuje jednak w druko-
wanym katalogu tej aukcji5. Wcześniej, w 1851 roku, bar-
dzo podobne malowidło ze zbiorów prywatnych w Królew-
cu wspomniał Edward Rastawiecki. Na obrazie albo nie
było sygnatury, albo Rastawiecki nie uznał jej za wiary-
godną, skoro malowidło przypisał bardziej wówczas znane-
mu twórcy gdańskiemu, Antonowi Molierowi6. Ewentual-
II. 2. Herman Han, „Alegoria cnoty małżeńskiej’’, fragment:
epigramat i sygnatura artysty. Fot. Galerie Lingenauber
III. 2. Hermann Han, „Allegory ofMarital Yirtue ”, detail: epi-
gram and the artists signature. Phot. Galerie Lingenauber
na pomyłka wydaj e się zrozumiała, zarówno ze względu na
charakter ówcześnie znanej twórczości Hana, jak i na fakt,
że artysta podpisywał swoje prace zupełnie wyjątkowo7.
Widniejąca na kompozycji z Dusseldorfu dumna sygnatu-
ra mistrza (il. 2) świadczy o tym, że artysta obraz ten nie tylko
namalował („pinxit”), ale i w całości wymyślił, łącznie z wer-
sami łacińskimi („invenit”)8. Jej liternictwo znajduje odpo-
wiednik w sygnowanym rysunku Hana z 1611 roku9 (il. 3).
Znany dotychczas dorobek malarza obejmuje katolic-
kie obrazy ołtarzowe, kompozycje odnoszące się do histo-
rii Kościoła i portrety. Postacie w tych dziełach są z reguły
Ill.l. Hermann Han, „Allegory ofMarital Yirtue”, 1600. Dusseldorf Galerie E. Lingenauber. Phot. Galerie Lingenauber
39