DOI article:
Dobrzycka, Anna: "Saint John the Baptist" by Ribera in the National Museum in Poznań
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48916#0081
„Saint John the Baptist” by Ribera
13. Museo del Prado. Catalogo de las Pinturas. Madrid, 1972,
No. 1108 -L'Opera completa, op.cit.,No. 162.
14. L’Opera completa, op.cit., No. 129.
15. E. J. SULLIVAN, The North Carolina Museum of Art.
Catalogue of Spanish Paintings, 1984, p.75, No. 22.
16. E. J. SULLIVAN, op.cit., pp.75-6.
17. L’Opera completa, op.cit., No. 164 (the illustration bears the
incorrect number 163). The picture gives the impression of
having been cut.
18. It would seem that it should be dated at least ten years earlier.
19. L’Opera completa, op.cit., No. 132.
20. This picture is known to the author only from a photograph of
rather poor quality
21. Cf. Caravaggio, Saint John the Baptist from the Cathedral in
Toledo (from the early period of the painter’s activity), cf. A.
E. Perez Sanchez, Caravaggio y el naturalismo espańol,
Seville 1973, No. 3 (Exposición).
22. It was noted for the first time by Jan Białostocki
„ Święty Jan Chrzciciel ” Ribery w Muzeum Narodowym w Poznaniu
W 1961 roku do Muzeum Narodowego w Poznaniu
zostało zakupione jedno z najcenniejszych w polskich
zbiorach dzieł malarstwa hiszpańskiego. Obraz tradycyjnie
atrybuowany Jose de Ribera, pochodził z kolekcji Męciń-
skich w Dukli. Przed wojną należał do hrabiego Hieronima
Tarnowskiego, a po 1945 roku został zdeponowany w Mu-
zeum Narodowym w Warszawie.
Świętego Jana Chrzciciela pokazano w 1940 roku na
wystawie zorganizowanej w Krakowie przez władze Ge-
neralnej Gubemii. Jego reprodukcja znalazła się po raz
pierwszy w pracy Malarstwo europejskie w zbiorach pol-
skich (1955), w której Jan Białostocki zestawił go z noszą-
cą ten sam tytuł kompozycją Ribery w Prado, uznając, że
obraz „poznański” jest od niej dojrzalszy i bardziej baro-
kowy, natomiast głowa św. Jana bliska jest fizjonomii Św.
Sebastiana Ribery z tych samych madryckich zbiorów. W
katalogu poznańskiej wystawy Malarstwo hiszpańskie XIV-
XVIII wieku w zbiorach polskich (1967) Anna Dobrzycka
zadatowała obraz na lata 1635-1640 wiążąc go z grupą czte-
rech płócien Ribery w Prado. Autorstwo, datowanie oraz
wysoką klasę dzieła potwierdzili hiszpańscy historycy sztu-
ki, wśród nich Alfonso E. Perez Sanchez, wybitny znawca
malarstwa europejskiego. Zidentyfikował on „poznański”
obraz z płótnem odnotowanym w 1653 roku w kolekcji
wicekróla Neapolu hrabiego di Monterey, jednego z prote-
ktorów Ribery, zwracając uwagę na jeszcze inną redakcję
tego tematu, znajdującą się w madryckim klasztorze En-
camación, a namalowaną przez artystę w 1638 roku. Auto-
rzy korpusu dzieł Ribery (1978), którzy zaakcentowali
różnice między obiema kompozycjami, sugerowali dato-
wanie „poznańskiego” obrazu na lata około 1641-1642. Z
wyjątkiem Craiga Feltona, autora dysertacji na temat Ribe-
ry (1971), który skłonny był uznać obraz za pracę warsza-
tu, nikt nie podważał tradycyjnej atrybucji płótna, a sam
Amerykanin w wydanym w 1982 roku katalogu wystawy
uznał je ostatecznie za własnoręczne dzieło artysty. Dla
prof. Ericha Schleiera z Berlina rozstrzygające o auten-
tyczności dzieła było przedstawienie baranka leżącego u
stóp świętego, nazwane przez niego „sygnaturą Ribery”.
Konserwacja obrazu w 1988 roku ujawniła, że w XIX wie-
ku płótno zostało poszerzone przez doszycie dwóch wąs-
kich pasów.
Anna Dobrzycka podjęła próbę uporządkowania wia-
domości o tym - jednym z niewielu - płócien Ribery w
polskich zbiorach i umiejscowienia go w twórczości Spa-
gnoletta.
Jose de Ribera (1591-1652) od 1615 roku tworzył w
Neapolu. Początkowo pozostawał pod wpływem sztuki
Caravaggia, później rozjaśnił koloryt nawiązując do klasy-
cyzmu bolońskiego Dominichina i Lanfranca - preferowa-
nego przez wicekróla hrabiego de Monterey, który w latach
30. XVII wieku objął także Riberę swoim mecenatem.
Z tego czasu pochodzi seria czterech obrazów Ribery
- obecnie w Prado, przedstawiających monumentalnie po-
traktowane postacie świętych: Bartłomieja, Marii Egip-
cjanki, Marii Magdaleny i Jana Chrzciciela, bliskich anali-
zowanej kompozycji.
Spośród wymienionych w Opera completa Ribery dwu-
nastu redakcji tematu św. Jana Chrzciciela Anna Dobrzycka
zestawiła „poznański” obraz z sześcioma bezsprzecznymi
dziełami mistrza: z Prado, z klasztoru Encamación w Mad-
rycie (porównanym przez Autorkę do Świętego Jana Chrzci-
ciela na puszczy Guido Reniego, ok. 1640-1642 z Dulwich
Picture Gallery w Londynie), z poselstwa prowincjonalego
w Valladolid (1635-1640), z North Carolina Museum w
Raleigh, z Apsley House Wellington Museum w Londynie
oraz ze zbiorów prywatnych w Barcelonie. Wszystkie te
przedstawienia ukazują monumentalnie ujętą, samotną
postać świętego, wydobytego światłem z ciemnego tła
(skały lub grubego pnia).
Święty Jan Chrzciciel z Muzeum Narodowego w Poz-
naniu wydaje się w stosunku do wymienionych obrazów
67
13. Museo del Prado. Catalogo de las Pinturas. Madrid, 1972,
No. 1108 -L'Opera completa, op.cit.,No. 162.
14. L’Opera completa, op.cit., No. 129.
15. E. J. SULLIVAN, The North Carolina Museum of Art.
Catalogue of Spanish Paintings, 1984, p.75, No. 22.
16. E. J. SULLIVAN, op.cit., pp.75-6.
17. L’Opera completa, op.cit., No. 164 (the illustration bears the
incorrect number 163). The picture gives the impression of
having been cut.
18. It would seem that it should be dated at least ten years earlier.
19. L’Opera completa, op.cit., No. 132.
20. This picture is known to the author only from a photograph of
rather poor quality
21. Cf. Caravaggio, Saint John the Baptist from the Cathedral in
Toledo (from the early period of the painter’s activity), cf. A.
E. Perez Sanchez, Caravaggio y el naturalismo espańol,
Seville 1973, No. 3 (Exposición).
22. It was noted for the first time by Jan Białostocki
„ Święty Jan Chrzciciel ” Ribery w Muzeum Narodowym w Poznaniu
W 1961 roku do Muzeum Narodowego w Poznaniu
zostało zakupione jedno z najcenniejszych w polskich
zbiorach dzieł malarstwa hiszpańskiego. Obraz tradycyjnie
atrybuowany Jose de Ribera, pochodził z kolekcji Męciń-
skich w Dukli. Przed wojną należał do hrabiego Hieronima
Tarnowskiego, a po 1945 roku został zdeponowany w Mu-
zeum Narodowym w Warszawie.
Świętego Jana Chrzciciela pokazano w 1940 roku na
wystawie zorganizowanej w Krakowie przez władze Ge-
neralnej Gubemii. Jego reprodukcja znalazła się po raz
pierwszy w pracy Malarstwo europejskie w zbiorach pol-
skich (1955), w której Jan Białostocki zestawił go z noszą-
cą ten sam tytuł kompozycją Ribery w Prado, uznając, że
obraz „poznański” jest od niej dojrzalszy i bardziej baro-
kowy, natomiast głowa św. Jana bliska jest fizjonomii Św.
Sebastiana Ribery z tych samych madryckich zbiorów. W
katalogu poznańskiej wystawy Malarstwo hiszpańskie XIV-
XVIII wieku w zbiorach polskich (1967) Anna Dobrzycka
zadatowała obraz na lata 1635-1640 wiążąc go z grupą czte-
rech płócien Ribery w Prado. Autorstwo, datowanie oraz
wysoką klasę dzieła potwierdzili hiszpańscy historycy sztu-
ki, wśród nich Alfonso E. Perez Sanchez, wybitny znawca
malarstwa europejskiego. Zidentyfikował on „poznański”
obraz z płótnem odnotowanym w 1653 roku w kolekcji
wicekróla Neapolu hrabiego di Monterey, jednego z prote-
ktorów Ribery, zwracając uwagę na jeszcze inną redakcję
tego tematu, znajdującą się w madryckim klasztorze En-
camación, a namalowaną przez artystę w 1638 roku. Auto-
rzy korpusu dzieł Ribery (1978), którzy zaakcentowali
różnice między obiema kompozycjami, sugerowali dato-
wanie „poznańskiego” obrazu na lata około 1641-1642. Z
wyjątkiem Craiga Feltona, autora dysertacji na temat Ribe-
ry (1971), który skłonny był uznać obraz za pracę warsza-
tu, nikt nie podważał tradycyjnej atrybucji płótna, a sam
Amerykanin w wydanym w 1982 roku katalogu wystawy
uznał je ostatecznie za własnoręczne dzieło artysty. Dla
prof. Ericha Schleiera z Berlina rozstrzygające o auten-
tyczności dzieła było przedstawienie baranka leżącego u
stóp świętego, nazwane przez niego „sygnaturą Ribery”.
Konserwacja obrazu w 1988 roku ujawniła, że w XIX wie-
ku płótno zostało poszerzone przez doszycie dwóch wąs-
kich pasów.
Anna Dobrzycka podjęła próbę uporządkowania wia-
domości o tym - jednym z niewielu - płócien Ribery w
polskich zbiorach i umiejscowienia go w twórczości Spa-
gnoletta.
Jose de Ribera (1591-1652) od 1615 roku tworzył w
Neapolu. Początkowo pozostawał pod wpływem sztuki
Caravaggia, później rozjaśnił koloryt nawiązując do klasy-
cyzmu bolońskiego Dominichina i Lanfranca - preferowa-
nego przez wicekróla hrabiego de Monterey, który w latach
30. XVII wieku objął także Riberę swoim mecenatem.
Z tego czasu pochodzi seria czterech obrazów Ribery
- obecnie w Prado, przedstawiających monumentalnie po-
traktowane postacie świętych: Bartłomieja, Marii Egip-
cjanki, Marii Magdaleny i Jana Chrzciciela, bliskich anali-
zowanej kompozycji.
Spośród wymienionych w Opera completa Ribery dwu-
nastu redakcji tematu św. Jana Chrzciciela Anna Dobrzycka
zestawiła „poznański” obraz z sześcioma bezsprzecznymi
dziełami mistrza: z Prado, z klasztoru Encamación w Mad-
rycie (porównanym przez Autorkę do Świętego Jana Chrzci-
ciela na puszczy Guido Reniego, ok. 1640-1642 z Dulwich
Picture Gallery w Londynie), z poselstwa prowincjonalego
w Valladolid (1635-1640), z North Carolina Museum w
Raleigh, z Apsley House Wellington Museum w Londynie
oraz ze zbiorów prywatnych w Barcelonie. Wszystkie te
przedstawienia ukazują monumentalnie ujętą, samotną
postać świętego, wydobytego światłem z ciemnego tła
(skały lub grubego pnia).
Święty Jan Chrzciciel z Muzeum Narodowego w Poz-
naniu wydaje się w stosunku do wymienionych obrazów
67