Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (67.2005)

9

TADEUSZ ZADROŻNY
Instytut Sztuki PAN
Starotestamentowa geneza relacji
między twórcami Kaplicy Zygmuntowskiej,
królem i Berreccim*

Ecce, vocavi ex nomine Beseleel filium Uri...(Ex. 31, 2)**
Wwawelskiej kaplicy Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii, którą król Zyg-
munt I wzniósł Bogu na chwałę i sobie na wieczne mieszkanie, wysoko w pod-
niebiu latarni wyryto napis BARTHOLO FLORENTINO OPIFICE1. Wyrazista
inskrypcja, odkuta starannie, harmonijnie zestawiona, złożona z liter o wystudiowanych
proporcjach od dawna intrygowała badaczy. Umieszczono ją bowiem w miejscu szczegól-
nym, w strefie symbolicznej reprezentacji nieba empirejskiego, wewnątrz wieńca z dzie-
więciu głów anielskich, w pierścieniu wokół klucza z głową uskrzydlonego serafina. W tym

* Artykuł stanowi adaptację fragmentu rozprawy doktorskiej Świątynia Jerozolimska jako idea: niektóre aspekty wpły-
wu na architekturę sakralną (XVI-XV1II), napisanej w Instytucie Sztuki PAN pod kierunkiem prof. Zbigniewa Bani.
Autor chciałby wyrazić głęboką wdzięczność prof Stanisławowi Mossakowskiemu za życzliwe zainteresowanie i ana-
lizę przedstawionego tekstu oraz cenne, a nierzadko krytyczne uwagi. Pragnie również serdecznie podziękować prof.
Zbigniewowi Bani za konsultacje i wskazówki dotyczące publikowanego tekstu, a dr. Andrzejowi Obrębskiemu, wice-
dyrektorowi Biblioteki Jagiellońskiej, za udzielenie zezwolenia na nieodpłatną publikację zdjęcia oprawy klocka zawie-
rającego krakowski egzemplarz Opus regale Giovanniego Lodovica Vivaldiego.

** Łaciński cytat z Księgi Ujścia w rozszerzeniu brzmi: Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens: „ Ecce, vocavi ex
nomine Beseleel filium Uri filii Hur de tribu Juda, et implevi eum spiritu Dei, sapientia, et intelligentia, et scientia in
omni opere" (Ex. 31, 1-3); a w tłumaczeniu ks. Jakuba Wujka, uwspółcześnionym przez ks. Stanisława Stysia
i ks. Władysława Lohna: I rzeki Pan do Mojżesza mówiąc: ,, Otom wezwał po imieniu Bezeleela, syna Uriego, syna
Hura, z pokolenia Judy, i napełniłem go duchem Bożym, mądrością i rozumem, i umiejętnością w każdym rzemiośle"
(Wyjść 31, 1-3). Przytaczane w tekście artykułu cytaty biblijne z uwagi na korelację z odpowiednim polskim przekła-
dem zaczerpnięto z Wulgaty syksto-klementyńskiej (Biblia Sacrajuxta Vulgatam Clementinam divisionibus, summariis
et concordantiis ornata. Romae 1947) i bliskiego jej, a wspomnianego wyżej polskiego tłumaczenia (Pismo Święte
Starego i Nowego Testamentu w przekładzie polskim W. O. Jakuba Wujka S. J. Popr. tekstu, wstęp i kom. St. Styś, Wł.
Lohn. Wyd. 3 popr. Kraków 1962). W uzasadnionych wypadkach odwołano się również do oryginalnej wersji przekładu
wujkowego (Biblia, to jest księgi Starego i Nowego Testamentu ... przełożone przez ks. Jakóba Wujka. Dosłowny
przedruk z [...] edycji Krakowskiej z r. 1599. Lipsk 1898); w konsekwencji użyto tytułów ksiąg i skrótów charaktery-
stycznych dla wymienionych wyżej edycji.
1 Zob. St. S. KOMORNICKI, Kaplica Zygmuntowska w katedrze na Wawelu, 1517-1533, „Rocznik Krakowski" 1932,
s. 96, 116; por. Corpus inscriptionum Poloniae, t 8, Województwo krakowskie, red. Zb. Perzanowski, z. 1. Katedra
Krakowska na Wawelu, wstęp, kom. A. Perzanowska; red. R. M. Zawadzki, Kraków 2002, s. 70.