223
JAKUB POKORA
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
i Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Deo & Patriae.
Portrety biskupów - kanclerzy Rzeczypospolitej
w XVII-XVIII wieku
Pamięci Zuzanny Prószyńskiej
Pro PATRIA, affy DEO, ca u lNVTRVMty rawie
Sic Patrie carte, sic pf% csse DEO
IlL~CEL^SV£,VETERIS OBSERWANTA ERGO, DEDICAT LVCAS KLLIANYS
SCELPT0R AVGVATANVT.A.D.M.DC.XXI._
1. Lucas Kilian, portret Eustachego
Wołłowicza, miedzioryt 1621. Fot. Muzeum
Narodowe w Warszawie
Obrazowanie urzędów to temat za-
pomniany przez polskich history
ków sztuki. Mam nadzieję, że ni-
niejszy rekonesans przyczyni się do podję-
cia odpowiednich studiów1.
Sprawa tytulatury, wynikającej z piasto-
wanej godności, jest niekiedy piętą Achille-
sową skądinąd rzetelnych opracowań.
Łatwo to zauważyć szczególnie w przypad-
ku katalogów portretów, w których, nie
uwzględniwszy przedstawionego insygnium
urzędu, niefrasobliwie awansuje się sportre-
towanego do najwyższej godności, jaką
osiągnął, gdy tymczasem wizerunek doku-
mentuje któryś z pośrednich szczebli karie-
ry. Niekiedy doprowadza to do efektu wręcz
komicznego, czego przykładem podpis Por-
tret Tomasza Zamoyskiego (...) kanclerza
wielkiego koronnego [podkr. JP], syna Jana
Zamoyskiego (...) pod znanym konterfektem
kilkuletniego chłopca na tle ksiąg z począt-
ku XVII w. (Muzeum Narodowe w Warsza-
wie)2. Nie ulega wątpliwości, że oznaka
urzędu często może być jednym z elemen-
tów datujących.
1 Właściwie studia zainaugurowała dopiero J. RUSZCZYCÓWNA artykułem Podkomorzowie wielcy koronni, „Rocz-
nik Muzeum Narodowego", XIX, 1975, s. 327-355. Nie znalazła kontynuatorów.
2 Polaków portret własny, red. M. Rostworowski, cz. I, Warszawa 1983, il. 75; gwoli prawdy trzeba dodać, że autorzy
JAKUB POKORA
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
i Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Deo & Patriae.
Portrety biskupów - kanclerzy Rzeczypospolitej
w XVII-XVIII wieku
Pamięci Zuzanny Prószyńskiej
Pro PATRIA, affy DEO, ca u lNVTRVMty rawie
Sic Patrie carte, sic pf% csse DEO
IlL~CEL^SV£,VETERIS OBSERWANTA ERGO, DEDICAT LVCAS KLLIANYS
SCELPT0R AVGVATANVT.A.D.M.DC.XXI._
1. Lucas Kilian, portret Eustachego
Wołłowicza, miedzioryt 1621. Fot. Muzeum
Narodowe w Warszawie
Obrazowanie urzędów to temat za-
pomniany przez polskich history
ków sztuki. Mam nadzieję, że ni-
niejszy rekonesans przyczyni się do podję-
cia odpowiednich studiów1.
Sprawa tytulatury, wynikającej z piasto-
wanej godności, jest niekiedy piętą Achille-
sową skądinąd rzetelnych opracowań.
Łatwo to zauważyć szczególnie w przypad-
ku katalogów portretów, w których, nie
uwzględniwszy przedstawionego insygnium
urzędu, niefrasobliwie awansuje się sportre-
towanego do najwyższej godności, jaką
osiągnął, gdy tymczasem wizerunek doku-
mentuje któryś z pośrednich szczebli karie-
ry. Niekiedy doprowadza to do efektu wręcz
komicznego, czego przykładem podpis Por-
tret Tomasza Zamoyskiego (...) kanclerza
wielkiego koronnego [podkr. JP], syna Jana
Zamoyskiego (...) pod znanym konterfektem
kilkuletniego chłopca na tle ksiąg z począt-
ku XVII w. (Muzeum Narodowe w Warsza-
wie)2. Nie ulega wątpliwości, że oznaka
urzędu często może być jednym z elemen-
tów datujących.
1 Właściwie studia zainaugurowała dopiero J. RUSZCZYCÓWNA artykułem Podkomorzowie wielcy koronni, „Rocz-
nik Muzeum Narodowego", XIX, 1975, s. 327-355. Nie znalazła kontynuatorów.
2 Polaków portret własny, red. M. Rostworowski, cz. I, Warszawa 1983, il. 75; gwoli prawdy trzeba dodać, że autorzy