DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Boczkowska, Anna: Geminae Veneres: motywy neoplatońskie w dekoracji reliefowej Kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0103
97
ANNA BOCZKOWSKA
Warszawa
Geminae Veneres. Motywy neoplatońskie
w dekoracji reliefowej Kaplicy Zygmuntowskiej*
W1986 r. Karolina Targosz przeprowadziła błyskotliwą analizę programu ikono-
graficznego Kaplicy Zygmuntowskiej z zastosowaniem jak napisała „jednego
klucza interpretacyjnego". Dostrzegła go w systemie filozofii neoplatońskiej,
który pozwolił jej na wyjaśnienie i scalenie wszystkich niemal jej elementów struktural-
nych i treściowych1. Przytoczyła liczne źródła świadczące o bliskich kontaktach łączą-
cych krakowskich humanistów i polityków z najbliższego otoczenia króla z wybitnymi
przedstawicielami florenckiej Akademii Platońskiej i wpływach, jakie wywarły dziełajej
luminarzy na dworską i uniwersytecką kulturę umysłową Krakowa, zwalniając nas z obo-
wiązku referowania tych zagadnień.
Twórca królewskiego mauzoleum Florentczyk Bartolomeo Berrecci wywodzący się
z warsztatu Giuliana da Sangallo - wszechstronny artysta o zainteresowaniach filozoficz-
nych, sprowadzony na dwór krakowski w r. 1516- znalazł się zatem w środowisku przy-
gotowanym na przyjęcie bogatego repertuaru renesansowych form symbolicznych
all'antica, które zaprezentował królowi w swoim projekcie Kaplicy, wypracowanych
przez artystów związanych z mecenatem patronów Akademii Platońskiej Medyceuszy,
którzy jako bankierzy Kamery Apostolskiej od dwóch pokoleń utrzymywali stałe kontak-
ty z przedstawicielami polskiego Kościoła i dworu2.
* Tekst ten został zaprezentowany na sesji Tadeusz Dobrzeniecki. Pamięć Uczonego, zorganizowanej w dniach 16-17
marca 2005 r. w Muzeum Narodowym w Warszawie.
1 K. TARGOSZ, Kaplica Zygmimtowska jako neoplatoński model świata, „Biuletyn Historii Sztuki" XLVIII, 1986,
s. 131-161.
2 Zob. M. L. FOURNIER, Les Florentines en Pologne, Lyon 1893, p. II, s. 205-211; J. PTAŚNIK, Italia mercatoria
apud Polonos saec. XV ineuente, Romae 1910; id., Włoski Kraków za Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły,
„Rocznik Krakowski" XIII, 1911, s. 49-110; id., Kultura włoska w Polsce, Warszawa 1922, wyd. II, Warszawa 1959,
s. 42-43; J. GARBACIK, Studia nad stosunkami polsko-włoskimi XV w., „Roczniki Wydziału Filologicznego" UJ 1930-
1934, Kraków 1934; S. J. GĄSIOROWSKI, J. DĄBROWSKI, 1 rapporti fra 1'Italia e la Polonia durante il medio evo,
[w:] Le relazionifra 1'Italia e la Polonia delTeta Romana ai tempi nostri, Roma 1936, s. 54-62; B. BILIŃSKI, Tradi-
tioni italiane all'Universita Jagellonica di Carcovia, Wrocław-Warszawa-Łódź-Kraków-Gdańsk 1967, s. 17-27;
J. KŁOCZOWSKI, Italie et les cultures des Elites Ecclesiastique de la Pologne au XVe siecle, [w:] Italia, Venezia
e Polonia, Firenze, 1980, s. 159- 164; J. WOŚ, Polacchi a Firenze, Trento 1987, s. 7-10; T. ULEWICZ, Iter Romano-
Italicum Polonorum. Czyli o związkach umyslowo-kulturalnych Polski z Włochami w wiekach średnich i renesansie,
Kraków 1999; J. DRABINA, Papiestwo-Polska w łatach 1384-1434, Kraków 2003.
ANNA BOCZKOWSKA
Warszawa
Geminae Veneres. Motywy neoplatońskie
w dekoracji reliefowej Kaplicy Zygmuntowskiej*
W1986 r. Karolina Targosz przeprowadziła błyskotliwą analizę programu ikono-
graficznego Kaplicy Zygmuntowskiej z zastosowaniem jak napisała „jednego
klucza interpretacyjnego". Dostrzegła go w systemie filozofii neoplatońskiej,
który pozwolił jej na wyjaśnienie i scalenie wszystkich niemal jej elementów struktural-
nych i treściowych1. Przytoczyła liczne źródła świadczące o bliskich kontaktach łączą-
cych krakowskich humanistów i polityków z najbliższego otoczenia króla z wybitnymi
przedstawicielami florenckiej Akademii Platońskiej i wpływach, jakie wywarły dziełajej
luminarzy na dworską i uniwersytecką kulturę umysłową Krakowa, zwalniając nas z obo-
wiązku referowania tych zagadnień.
Twórca królewskiego mauzoleum Florentczyk Bartolomeo Berrecci wywodzący się
z warsztatu Giuliana da Sangallo - wszechstronny artysta o zainteresowaniach filozoficz-
nych, sprowadzony na dwór krakowski w r. 1516- znalazł się zatem w środowisku przy-
gotowanym na przyjęcie bogatego repertuaru renesansowych form symbolicznych
all'antica, które zaprezentował królowi w swoim projekcie Kaplicy, wypracowanych
przez artystów związanych z mecenatem patronów Akademii Platońskiej Medyceuszy,
którzy jako bankierzy Kamery Apostolskiej od dwóch pokoleń utrzymywali stałe kontak-
ty z przedstawicielami polskiego Kościoła i dworu2.
* Tekst ten został zaprezentowany na sesji Tadeusz Dobrzeniecki. Pamięć Uczonego, zorganizowanej w dniach 16-17
marca 2005 r. w Muzeum Narodowym w Warszawie.
1 K. TARGOSZ, Kaplica Zygmimtowska jako neoplatoński model świata, „Biuletyn Historii Sztuki" XLVIII, 1986,
s. 131-161.
2 Zob. M. L. FOURNIER, Les Florentines en Pologne, Lyon 1893, p. II, s. 205-211; J. PTAŚNIK, Italia mercatoria
apud Polonos saec. XV ineuente, Romae 1910; id., Włoski Kraków za Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły,
„Rocznik Krakowski" XIII, 1911, s. 49-110; id., Kultura włoska w Polsce, Warszawa 1922, wyd. II, Warszawa 1959,
s. 42-43; J. GARBACIK, Studia nad stosunkami polsko-włoskimi XV w., „Roczniki Wydziału Filologicznego" UJ 1930-
1934, Kraków 1934; S. J. GĄSIOROWSKI, J. DĄBROWSKI, 1 rapporti fra 1'Italia e la Polonia durante il medio evo,
[w:] Le relazionifra 1'Italia e la Polonia delTeta Romana ai tempi nostri, Roma 1936, s. 54-62; B. BILIŃSKI, Tradi-
tioni italiane all'Universita Jagellonica di Carcovia, Wrocław-Warszawa-Łódź-Kraków-Gdańsk 1967, s. 17-27;
J. KŁOCZOWSKI, Italie et les cultures des Elites Ecclesiastique de la Pologne au XVe siecle, [w:] Italia, Venezia
e Polonia, Firenze, 1980, s. 159- 164; J. WOŚ, Polacchi a Firenze, Trento 1987, s. 7-10; T. ULEWICZ, Iter Romano-
Italicum Polonorum. Czyli o związkach umyslowo-kulturalnych Polski z Włochami w wiekach średnich i renesansie,
Kraków 1999; J. DRABINA, Papiestwo-Polska w łatach 1384-1434, Kraków 2003.